Partij van de Arbeid

Den Haag, 26 maart 2008

Bijdrage van het lid Depla (PvdA) aan algemeen overleg prestaties van woningcorporaties en huurharmonisatie

Gesproken woord geldt!

Voorzitter,

We mogen elk jaar over de prestaties van de gezamenlijke corporaties spreken. Een frustrerende aangelegenheid. We kunnen geen onderscheid maken tussen corporaties die goed presteren en geweldige resultaten boeken voor hun bewoners en corporaties die onvoldoende presteren. Het toezicht zit zo in elkaar dat als je meer doet dan volgens de regels mag (maar wel in het belang is van de bewoners) je het toezicht op je dak krijgt. Maar als je gewoon onvoldoende presteert kan niemand je wat maken. Vier voorbeelden:


- Een corporatie in Groningen laat een heel dorpje (Ganzedijk) verkrotten en wil het slopen.


- corporatie Wonen Zuid presteert op vrijwel alle fronten slecht. Huurverhogingen hoger dan wettelijk toegestaan, oneigenlijke inzet van tijdelijke verhuur, overleg met huurdersorganisatie is eenzijdig opgezegd (door de corporatie).


- In Rotterdam staan woningen boven winkels jarenlang leeg omdat de corporatie voor de langere termijn plannen heeft voor renovatie. De plannen zijn op nog geen enkele manier concreet. De buurt verloedert door de leegstand.


- Corporatie Velzen die in strijd met alle codes eigen voorzitter raad van toezicht tot directeur benoemde

Allemaal voorbeelden die laten zien dat als intern toezicht niet goed functioneert het extern toezicht ook met lege handen staat. Terwijl het toch zo belangrijk is dat corporaties maximaal maatschappelijk presteren, voor de buurten en hun bewoners. Slecht presteren is niet een keuze die raden van toezicht en directies , onder het motto wij zijn privaat, ongestoord mogen maken. Het zijn en blijven nl. maatschappelijke ondernemingen , onderdeel van een sociale beweging.

Het financieel toezicht is goed geregeld. Maar het toezicht of corporaties voldoende efficiënt en maatschappelijk presteren is nog steeds niet geregeld. Het vorige kabinet heeft het laten lopen. Maar het is nu tijd dat de motie Depla CS uit te voeren. De kamer vroeg voor 1`maart met voorstellen te komen. Wanneer kunnen we ze verwachten? [Wij willen toe naar een toezichtstructuur waarbij onder andere door externe visitatie de maatschappelijke prestaties van corporaties beoordeelt worden. Niet alle corporaties in toezicht over een kam scheren. Immers situatie in Boekel wijkt sterk af van die van Amsterdam. En onder het motto macht vraagt tegenmacht bewoners en gemeenten op lokaal niveau meer invloed geven. ]

Onderzoek naar integriteit
Een belangrijk element in de motie is ook het vormgeven van het toezicht op integriteit. Immers er gaan grote bedragen om bij vastgoedtransacties. We hebben het bij de pensioenfondsen gezien. En we zijn gewaarschuwd door de commissie Schilder en we hebben het gezien bij de Rotterdamse corporatie PWS. De corporatiesector, met zijn vastgoed, is kwetsbaar als het gaat om de onderwereld die de bovenwereld wil binnendringen. Crimineel geld wil witwassen. Chantage etc. Ik heb het idee dat de corporatiesector nog niet bewust genoeg is van dit risico. En bij het Philips Pensioenfonds hebben we toch weer kunnen zien dat dit geen overdreven bangmakerij is. Daarom wil de PvdA dat het centraal fonds een soort nulmeting houdt naar hoe het er voor staat als het om integriteit gaat. Analoog aan de studie de ze gedaan heeft naar verbindingen en kwaliteit intern toezicht. In het onderzoek moeten de nevenfuncties van bestuurders en raden van toezicht zeker aandacht krijgen. Bent u bereid het centraal fonds hier opdracht toe te geven.

Opting out
Corporaties zijn eind 19e eeuw ontstaan als onderdeel van een sociale beweging. Nu ruim een eeuw later zijn ze gelukkig nog steeds onderdeel van die sociale beweging. Bewoners staan nog steeds centraal, maar de opgave zijn veranderd. Maar er zijn helaas enkele corporatiedirecteuren die dreigen uit het stelsel te stappen. Deze directeuren, hebben het idee dat ze weten wat het beste is, en daarom wensen ze zich niet door buitenstaanders aangesproken en gecorrigeerd te kunnen worden als ze onvoldoende presteren. De PvdA zal niet accepteren dat deze zelf benoemde regenten er met een corporatie en het vermogen van door gaan. Zeker ook omdat bij de brutering volstrekt geen rekening gehouden is met verschillend in volkshuisvestelijke opdracht. Het gevolg is dat door deze willekeur, grote verschillen in rijkdom tussen corporaties is ontstaan. En dan gaan we niet meemaken dat de corporaties die hierdoor veel vermogen hebben er met het geld van door gaan. We gaan de 200 miljard euro van de sociale beweging niet zomaar weggeven aan een paar directeuren die zich aan het extern toezicht willen onttrekken. Mocht het onverhoopt juridisch niet lukken deze opting out tegen te gaan dan wil de PvdA duidelijk maken dat we dan andere instrumenten in zullen zetten om de sociale beweging te redden. De kracht van corporaties is dat ze hun sociale taken vervullen zonder dat alles precies met regels dicht moet worden geregeld. Maar als ze uitstappen worden we gedwongen het via wetgeving te doen. Via het huurbeleid, nog scherper dan we nu doen. Maar ook door wetten zoals ze die in UK hebben, huurders het recht te geven om zelf te kiezen welke corporatie hun huizen en buurt mag beheren. Graag de reactie van de minister. Tot slot nog een aantal punten die opvielen en vragen oproepen bij de prestaties van de corporaties in 2006:.


- Het aantal betaalbare woningen in randgemeenten neemt zowel absoluut als relatief af. Dit ondanks de afspraken die in verschillende regio`s worden gemaakt over de bouw van meer sociale huurwoningen in de randgemeenten. Heeft u een verklaring.


- Het aantal sociale huurwoningen neemt af. Het deel goedkope huurwoningen van de sociale huurwoningvoorraad wordt weer kleiner terwijl de doelgroep (mensen met laag tot laag middeninkomen) groter wordt. Graag uw reactie.


- Het effect van de heffing corporaties, vpb en gematigd huurbeleid op financiële positie van corporaties is aanzienlijk maar weerstandsvermogen sector blijft voldoende op pijl.


- De bedrijfslasten corporaties zijn weer verder toegenomen. De toename is in totaal 21,4% t.o.v. 2003 (inflatie cumulatief was 6,2%). De gemiddelde kosten van het werkapparaat per woning zijn bij de grotere corporaties flink hoger dan bij kleine corporaties. Klopt het dat de VpB rekening net zo'n groot effect heeft op afname weerstandsvermogen als stijgende bedrijfslasten?


- Hoe staat het met de salarisstijgingen, hoeveel directeuren zitten boven de JP-norm. Groeit dit aantal?


- Klopt het dat de private activiteiten 800 miljoen groot zijn en daar geen winst maar een verlies op gemaakt is van 20 miljoen.

Huurharmonisatie
Tweede onderdeel AO is de huurharmonisatie. De huurverhoging is gemaximeerd tot inflatievolgend. Maar bij nieuwe huurders mag verhuurder de huur vrij verhogen als de verhuurder maar onder het wettelijk vastgelegd maximaal redelijk blijft. De gemiddelde huur in Nederland is krap 70% van het maximaal redelijke. In ons partijcommissie rapport kozen we voor de volgende lijn: we maximeren niet de individuele huurstijging per jaar maar die van de corporatie als geheel (huursom). De huurharmonisatie willen we daar ook in stoppen, als tegenprestatie mag de huursom van een corporatie een paar tienden meer stijgen dan de inflatie. Is de minister bereid bij de huurders en verhuurders te onderzoeken of ze dit een goed plan vinden.