Centraal Bureau voor de Statistiek
Persbericht
PB08-023
27 maart 2008
Groei economie vierde kwartaal licht opwaarts bijgesteld naar 4,5 procent
De Nederlandse economie is in het vierde kwartaal van 2007 met 4,5 procent
gegroeid ten opzichte van een jaar eerder. Deze tweede raming van de
economische groei is 0,1 procentpunt hoger dan de eerste raming van 14
februari. De economische groei voor heel 2007 is niet aangepast en blijft
3,5 procent. Dit blijkt uit cijfers van het CBS.
Licht opwaartse bijstelling
De investeringen komen iets hoger uit dan bij de eerste raming, terwijl de
overheidsconsumptie naar beneden is bijgesteld. Per saldo resulteert een
opwaartse bijstelling van de economische groei met 0,1 procentpunt. De
productie in de delfstoffenwinning en in de handel- en transportsector was iets
hoger, terwijl de landbouw en de financiële en zakelijke dienstverlening iets
lager uitkwamen.
Kwartaal-op-kwartaalgroei 1,2 procent
De economie groeide in het vierde kwartaal met 1,2 procent ten opzichte van
het derde kwartaal. Dat is gelijk aan de eerste raming. Deze kwartaal-op-
kwartaalgroei is de afgelopen acht jaar alleen overtroffen in het derde kwartaal
van 2007. Toen was deze met 1,8 procent nog fors hoger.
Sterke groei uitvoer en consumptie
Ook in het vierde kwartaal groeide de uitvoer van goederen en diensten sterk
met 6,8 procent. De uitvoer van Nederlands product groeide met 4,6 procent.
Dat is aanzienlijk hoger dan in het eerste halfjaar van 2007. De groei van de
ln. De invoer groeide in het vierde kwartaal met 4,1 procent. De invoergroei werd
wederuitvoer was met 8,8 procent opnieuw hoger dan die van de export van
Nederlands product.
sbc. De consumptie van huishoudens is in het vierde kwartaal met 3,3 procent
gedrukt doordat er minder diensten werden ingevoerd en door de beperkte
groei van de investeringen. De investeringen groeiden in het vierde kwartaal
met 2,7 procent ten opzichte van een jaar eerder.
w gegroeid. Dat kwam vooral door het hogere aardgasverbruik. In vergelijking
met het extreem zachte najaar van 2006 werd er aanzienlijk meer gestookt.
w Ook gaven huishoudens meer geld uit aan duurzame goederen - zoals
meubels en auto's en aan voedings- en genotmiddelen.
w
CBS Persbericht PB08-023 pagina 1 van 5
Aardgaswinning impuls voor economische groei
De delfstoffenwinning leverde in het vierde kwartaal van 2007 een belangrijke
bijdrage aan de economische groei. Zowel in het binnenland als in het
buitenland werd veel meer aardgas afgezet. Ook de bouwproductie groeide
met 4,6 procent sterk. De bouw profiteerde van flink hogere investeringen in
bedrijfsgebouwen. Binnen de commerciële dienstverlening deed vooral de
uitzendbranche het goed met een groei van rond de 10 procent. De groei van
de industriële productie was met 1 procent relatief bescheiden.
Technische toelichting
Achtergrondinformatie over de ramingen
Er worden meerdere ramingen samengesteld en gepubliceerd van de
economische groei in een kwartaal. De eerste raming of flash-raming wordt
uiterlijk 45 dagen na afloop van een kwartaal gepubliceerd. De cijfers van de
eerste raming kunnen wijzigen op grond van nieuwe statistische
broninformatie die nadien beschikbaar komt. In de tweede raming die uiterlijk
90 dagen na afloop van een kwartaal wordt gepubliceerd, is deze nieuwe en
meer uitgebreide statistische informatie verwerkt. Op dat moment komen
bovendien meer detailgegevens beschikbaar. Bij de afsluiting van het vierde
kwartaal komt tevens de eerste raming van het jaar gereed en worden de
eerste drie kwartalen opnieuw vastgesteld. Bij deze tweede raming zijn ook de
belastinggegevens in lopende prijzen van de eerste drie kwartalen van 2007
aangepast op basis van nieuwe informatie. Dit heeft geen consequenties voor
de economische groeicijfers.
Ook nadien kunnen de cijfers nog worden aangepast. De kwartaalgegevens
worden namelijk eenmaal per jaar in juli geijkt aan de jaarcijfers van de
Nationale rekeningen die volgens een vaste cyclus van drie opeenvolgende
ramingen (voorlopige raming, nader voorlopige raming en definitieve raming)
worden herzien. Ook hier is sprake van steeds betere en meer gedetailleerde
statistische informatie op basis waarvan de ramingen kunnen worden verrijkt.
Gegevens over banen, arbeidsvolume en lonen
Vandaag verschijnt ook het persbericht met gegevens over het totaal aantal
banen van werknemers in het derde en vierde kwartaal van 2007. Deze
gegevens sluiten aan bij de gegevens die op 30 november 2007 zijn
gepubliceerd over het eerste en tweede kwartaal van 2007. Gegevens over
het arbeidsvolume en de beloning van werknemers ontbreken nog over de
laatste twee kwartalen van 2007. Door de overgang op een nieuw
waarnemingssysteem, waarin de loonaangifte van bedrijven centraal staat,
zijn achterstanden in de verwerking ontstaan die nog niet volledig zijn
ingelopen. Naar verwachting zullen de gegevens over de lonen en het
arbeidsvolume in het derde en vierde kwartaal van 2007 over enkele weken
gepubliceerd kunnen worden. Voor volgende kwartalen wordt gestreefd naar
hervatting van publicatie van arbeids- en loongegevens op de vaste plandata.
Seizoengecorrigeerde gegevens
Normale praktijk is dat mutaties worden berekend ten opzichte van het
vergelijkbare kwartaal van het voorafgaande jaar. Om een zo goed mogelijk
beeld te geven van de conjuncturele stand van zaken wordt de groei voor
enkele variabelen zoals het bbp ook ten opzichte van het voorgaande kwartaal
berekend. Hierbij wordt gecorrigeerd voor seizoen- en werkdageffecten. Bij
het uitkomen van nieuwe kwartaalcijfers wordt deze seizoencorrectie steeds
CBS Persbericht PB08-023 pagina 2 van 5
opnieuw doorgerekend. Dit leidt doorgaans tot geringe bijstellingen van eerder
geraamde cijfers, incidenteel tot meer substantiële bijstellingen.
Jaarcijfers
Het persbericht over de tweede raming van de economische groei voor het
eerste kwartaal bevat additionele gegevens over het productie- en
bestedingendeel van de jaarpublicatie Nationale rekeningen. In dat
persbericht zullen daarom twee extra tabellen worden opgenomen met enkele
nieuwe jaarcijfers.
Zorgstelsel
Op 1 januari 2006 is het nieuwe zorgstelsel ingevoerd. In de Nationale
rekeningen brengt dit een verschuiving met zich mee van consumptie door
huishoudens naar consumptie door de overheid. De consumptie door
huishoudens is hierdoor in 2006 veel lager, de consumptie door de overheid
veel hoger dan een jaar eerder. Ook heeft bij de productie een overheveling
plaatsgevonden van overheid naar verzekeringsinstellingen. In dit persbericht
zijn de cijfers opgenomen waarin deze verschuivingen zijn verwerkt.
Daarnaast zijn voor 2006 in tabel 2 tussen haakjes de cijfers opgenomen
waarin voor deze verschuiving is gecorrigeerd. Bij de beschrijving van
ontwikkelingen is de tekst van het persbericht gebaseerd op de gecorrigeerde
cijfers. Het effect van het nieuwe zorgstelsel doet zich in 2007 niet meer voor.
Bruto binnenlands product: volume
% mld euro
10 122
8 118
6 114
4 110
2 106
0 102
-2 98
I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II IIIIV I II III IV
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
%-mutatie t.o.v. dezelfde periode een jaar eerder (links)
seizoengecorrigeerd, mld euro prijsniveau 2000 (rechts)
Bron: CBS.
CBS Persbericht PB08-023 pagina 3 van 5
Tabel 1: Bruto binnenlands product (marktprijzen)
Waarde Volumeverandering t.o.v.
zelfde periode vorig jaar voorgaande periode 1) #
mld euro % %
2004 491,2 2,2 .
2005 509,0 1,5 .
2006 534,3 3,0 .
2007 559,5# 3,5 .
2004-I 120,5 1,6 1,2
II 124,3 2,1 0,4
III 118,6 2,6 0,4
IV 127,8 2,7 0,1
2005-I 123,8 0,5 -0,1
II 129,0 1,6 0,8
III 123,1 2,0 0,8
IV 133,0 1,9 0,7
2006-I 131,2 3,5 0,5
II 135,3 3,1 1,2
III 128,6 2,8 0,4
IV 139,2 2,7 0,7
2007-I 136,8# 2,5 0,9
II 140,6# 2,6 0,4
III 135,5 4,2 1,8
IV 146,7 4,5# 1,2
1) Gecorrigeerd voor seizoeninvloeden en werkdageffecten.
#) Deze cijfers zijn bijgesteld. Achtergrondinformatie staat in de technische toelichting.
Bron: CBS.
CBS Persbericht PB08-023 pagina 4 van 5
Tabel 2: Goederen- en dienstentotalen
20062) 2007# 2007
I II III IV#
Volumemutaties in % t.o.v. een jaar eerder
Consumptieve bestedingen 2,5 2,3 1,9 1,8 2,9 2,6
w.v. door huishoudens -0,8 2,1 1,6 1,4 2,2 3,3
(2,7)
door overheid 9,4 2,7 2,7 2,6 4,1 1,5
(2,2)
Investeringen in vaste activa 7,2 5,1 9,1 2,8 6,5 2,7
Veranderingen voorraden 1) -0,1 -0,3 0,0 -1,4 -0,3 0,4
Nationale bestedingen 3,4 2,6 2,4 2,3 3,6 2,4
Uitvoer goederen en diensten 7,0 6,4 5,7 5,5 7,5 6,8
Invoer goederen en diensten 8,1 5,5 5,9 5,2 7,0 4,1
Bruto binnenlands product 3,0 3,5 2,5 2,6 4,2 4,5
1) In procenten van het bbp in constante prijzen.
2) De getallen tussen haakjes zijn gecorrigeerd voor veranderingen in het zorgstelsel.
#) Deze cijfers zijn bijgesteld. Achtergrondinformatie staat in de technische toelichting.
Bron: CBS.
Tabel 3: Toegevoegde waarde van producenten (bruto, basisprijzen)
2006 2007# 2007
I II III IV#
Volumemutaties in % t.o.v. een jaar eerder
Producenten van:
Goederen 1,6 2,9 -1,7 0,6 4,8 7,9
Landbouw en visserij -1,9 1,1 2,0 -0,3 0,3 2,1
Industrie en energie: 1,2 2,2 -4,6 -0,9 5,3 9,6
w.o. Industrie 2,3 2,5 4,6 2,4 2,1 1,0
Delfstoffenwinning -3,3 1,3 -24,2 -14,3 28,4 37,4
Bouwnijverheid 4,1 5,7 7,4 5,4 5,5 4,6
Commerciële diensten 4,6 4,5 5,3 4,2 4,8 3,6
Handel, horeca en transport 5,5 4,5 5,3 3,8 5,1 3,9
Financiële en zakelijke 3,9 4,4 5,3 4,5 4,7 3,4
diensten
Niet-commerciële diensten 1,3 2,4 2,1 2,0 2,5 2,9
#) Deze cijfers zijn bijgesteld. Achtergrondinformatie staat in de technische toelichting.
Bron: CBS.
CBS Persbericht PB08-023 pagina 5 van 5
---- --