Nationale Bank van Belgie
2008-03-27
PERSBERICHT
Geven enquête-indicatoren ons een beeld van de conjunctuurcyclus?
Een frequentiedecompositie
door Luc Dresse en Christophe Van Nieuwenhuyze
NBB Working Paper No 131 - Research Series
Vertrouwensindicatoren worden intensief gebruikt om een beeld te scheppen van de conjuncturele situatie,
die in de praktijk vaak wordt gemeten aan de hand van de jaar-op-jaargroei van het bbp. Deze indicatoren
zijn daarvoor uitermate geschikt, gelet op hun tijdige beschikbaarheid en hun hoge correlatie met de bbpgroei1.
Toch kan niet elke beweging van een vertrouwensindicator, in het bijzonder die van de
deelcomponenten, volledig worden geïnterpreteerd als een wijziging in de conjuncturele situatie.
Deze paper gaat na in welke mate de bewegingen van vertrouwensindicatoren toe te schrijven zijn aan
conjuncturele variaties (bewegingen tussen 18 en 96 maanden), kortetermijnbewegingen en
langetermijnbewegingen, en wat de gevolgen daarvan zijn voor hun correlatie met de jaar-op-jaargroei van
het bbp.
Voor de opdeling in verschillende frequentiecomponenten maakt de paper gebruik van de Baxter-King-filter,
die een nagenoeg exacte en additieve decompositie van de reeksen mogelijk maakt. De analyse wordt
toegepast op de vertrouwensindicatoren van de Europese Commissie voor de landen van het eurogebied
en op de indicatoren uit de maandelijkse conjunctuurenquête van de Bank voor België.
Gemiddeld genomen worden de vertrouwensindicatoren voor het grootste gedeelte bepaald door
conjuncturele bewegingen. Daarnaast worden ze echter voor een niet onbelangrijk deel gedreven door
langetermijnfluctuaties en in mindere mate ook door kortetermijnbewegingen. De resultaten verschillen
evenwel sterk van indicator tot indicator. Zo worden de algemene vertrouwensindicatoren (algemene
synthetische indicator van de NBB, economic sentiment indicator van de EC) voor het grootste deel
bepaald door conjuncturele variaties, terwijl bv. de vertrouwensindicatoren voor de handel in hoge mate
onderhevig zijn aan kortetermijnbewegingen en die voor de bouwnijverheid aan langetermijnfluctuaties.
De paper toont verder aan dat ook de jaar-op-jaar bbp-groei, net als de vertrouwensindicatoren, behalve
aan conjuncturele schommelingen onderhevig is aan langetermijnbewegingen en in mindere mate ook aan
kortetermijnbewegingen.
Gelet op het bestaan van kortetermijnbewegingen en van conjuncturele en langetermijnfrequenties in zowel
de jaar-op-jaar bbp-groei als de enquête-indicatoren, hangt de totale correlatie tussen die beide af van de
correlatie per verschillende frequentie en van het gewicht van die frequenties in de variantie van de
indicatoren en het bbp. De volgende feiten komen naar voren:
- de kortetermijn of onregelmatige bewegingen die in de indicatoren besloten liggen, zijn overwegend
idiosyncratisch, wat betekent dat ze zwak gecorreleerd zijn met de kortetermijncomponent van de bbpgroei.
Derhalve is een groot gewicht van de kortetermijncomponent in de variantie van een enquêteindicator
nadelig voor de totale correlatie van de indicator met de bbp-groei;
- bij de conjuncturele frequentie is de correlatie sterk en bovendien neemt deze doorgaans toe met het
gewicht van de conjuncturele component in de indicator. Als dusdanig neemt de correlatie van de
indicator met de bbp-groei toe naarmate dat gewicht groter is;
1 Behalve aan de correlatie danken de indicatoren van de Bank hun succes ook aan hun vooroplopend gedrag t.o.v. de
indicatoren van het eurogebied, zie WP 12.
Communicatie
Nationale Bank van België n.v.
de Berlaimontlaan 14
BE-1000 BRUSSEL
tel. + 32 2 221 46 28
www.nbb.be
BTW BE 203 201 340
2
- de correlatie tussen de indicatoren en de bbp-groei is gemiddeld het hoogst bij de
langetermijnfrequentie. De langetermijnbewegingen vervat in de vertrouwensindicatoren zijn in bepaalde
gevallen evenwel van een andere aard dan die in de bbp-groei.
Uit die bevindingen kan worden opgemaakt waarom bepaalde vertrouwensindicatoren beter gecorreleerd
zijn met de bbp-groei dan andere. Sterk gecorreleerde indicatoren, zoals de algemene
vertrouwensindicatoren (algemene synthetische curve van de NBB, economic sentiment indicator van de
EC) en de industriële indicatoren omvatten doorgaans een sterke conjuncturele component en een
significante langetermijncyclus. Aan de andere kant worden minder nauw gecorreleerde indicatoren vaak in
hoge mate beïnvloed door een kortetermijncomponent (bv. de vertrouwensindicator voor de handel) of een
idiosyncratische langetermijncomponent (bv. de vertrouwensindicator voor de bouwnijverheid).
In het algemeen zijn de resultaten voor de enquête-indicatoren van de NBB in het geval van, België en de
gemiddelde resultaten voor de enquête-indicatoren van de EC voor de landen van het eurogebied,
vergelijkbaar, ondanks enkele kleine verschillen. Terwijl de vertrouwensindicator voor de dienstensector in
België een relatief hoge correlatie met de bbp-groei te zien geeft wegens zijn sterke conjuncturele
component, geldt dat minder voor het eurogebied, aangezien de overeenstemmende dienstenindicator in
grotere mate bepaald wordt door kortetermijnschommelingen die zijn correlatie met de bbp-groei
verzwakken. Aan de andere kant is de indicator voor de bouwnijverheid in België iets minder nauw
gecorreleerd met de bbp-groei als gevolg van een sterkere langetermijncyclus.
Ten slotte blijkt uit een frequentiedecompositie van de afgevlakte reeksen uit de conjunctuurenquête van de
NBB dat de eenvoudige statistische afvlakkingstechniek die de NBB op de bruto-indicatoren toepast, de
ongewenste kortetermijnvariatie met succes verwijdert en aldus leidt tot indicatoren die nuttiger zijn voor de
conjuncturele analyse. De afvlakkingstechniek van de NBB blijkt bovendien doelmatig te zijn, aangezien het
gegevensverlies (4 maanden) beperkt blijft in vergelijking met complexere filters, zoals de Baxter-King-filter.
De bevindingen in deze paper kunnen worden aangewend om de interpretatie van bepaalde
vertrouwensindicatoren te verbeteren teneinde tot een preciezere analyse van de conjuncturele situatie te
komen. Voorts vormen zij een belangrijk element in de kwaliteitscontrole van de conjunctuurindicatoren en
kunnen zij in de toekomst mogelijk worden gebruikt om de indicatoren te herzien.
Communicatie
Nationale Bank van België n.v.
de Berlaimontlaan 14
BE-1000 BRUSSEL
tel. + 32 2 221 46 28
www.nbb.be
BTW BE 203 201 340