Ministerie van Defensie

KAMERVRAGEN EN ANTWOORDEN

28-03-2008

Beantwoording vragen over een film die is vertoond tijdens een werkbezoek aan de luchtmachtbasis Gilze-Rijen
Vraagsteller: Lid Poppe (SP)

Hierbij bied ik u de antwoorden aan op vragen van het lid Poppe (SP) over een film die is vertoond tijdens een werkbezoek aan de luchtmachtbasis Gilze-Rijen (ingezonden 4 maart 2008 met kenmerk 2070813350).

DE MINISTER VAN DEFENSIE,

E. van Middelkoop

Vragen van het lid Poppe (SP) aan de minister van Defensie over een film die is vertoond tijdens een werkbezoek aan de luchtmachtbasis Gilze-Rijen (ingezonden 4 maart 2008 met kenmerk 2070813350).
1. Deelt u de mening dat de Tweede Kamer in staat moet zijn om een gewogen oordeel te kunnen geven over het optreden van de Nederlandse troepen in Afghanistan?1
Ja, de regering deelt deze mening.
2. Deelt u de mening dat in geval er twijfel bestaat of het optreden van de Nederlandse troepen in Afghanistan conform het humanitair- dan wel volkenrecht is, deze twijfel zo snel mogelijk onderzocht moet kunnen worden en zonodig uit de wereld moet kunnen worden geholpen? 3. Deelt u de mening dat het handhaven van humanitair- en oorlogsrecht niet ondergeschikt mag zijn aan de mogelijke analyse van de gepleegde wapeninzet en dat het wel heel ver gezocht is dat een dergelijke analyse uitgevoerd zou kunnen worden op basis van videobeelden die vertoond zijn tijdens een werkbezoek aan de luchtmachtbasis Gilze Rijen?
Ik deel uw mening dat de handhaving van humanitair en oorlogsrecht niet ondergeschikt mag zijn aan de analyse van de gepleegde wapeninzet. Waar gerede twijfel bestaat of het optreden van de Nederlandse troepen in Afghanistan conform het humanitair dan wel volkenrecht is, moet onderzoek zo snel mogelijk duidelijkheid verschaffen.
Hierin is voorzien met de beleidsregel van het Openbaar Ministerie betreffende de handelwijze bij geweldsaanwending door militairen, waarvan de meest recente versie is gepubliceerd in de Staatscourant van 29 november 2006 (nummer 233). Conform deze aanwijzing wordt de Koninklijke Marechaussee zo snel mogelijk na wapeninzet geïnformeerd door middel van een After Action Report, met een appreciatie van de 1 Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2007-2008, nr. 1033. Ministerie van Defensie
Pagina 3/4
commandant. Het is vervolgens aan de Koninklijke Marechaussee, onder gezag van het Openbaar Ministerie, om eventueel nader onderzoek te doen. Het bekijken van beeldmateriaal van de missie kan daarvan deel uitmaken. Het Openbaar Ministerie beoordeelt uiteindelijk of sprake is van een vermeend strafbaar feit en of tot vervolging wordt overgegaan.
Het After Action Report (AAR), dat is opgesteld naar aanleiding van de gevechtscontacten waarbij de onderhavige videobeelden zijn gemaakt, berust niet alleen op de videobeelden maar op alle beschikbare informatie. Het AAR is conform de geldende afspraken aan de Koninklijke Marechaussee beschikbaar gesteld. 4. Deelt u de mening dat de beelden nauwelijks meer informatie geven dan het beeld van een man in lokale kleding die wegvlucht met zwaaiende armen en wapperende kleren in een hoedanigheid dat hij geen wapen mee kon nemen, waarna de betreffende man door een deur een huis binnen vluchtte en niet veel later werd gevolgd door een Hellfire raket die in het gebouw is geschoten waar hij zich op dat moment kennelijk ongewapend bevond? Het is onmogelijk uitsluitend op grond van dit beeldmateriaal een afgewogen oordeel te vormen over de desbetreffende wapeninzet. Voordat tot aanwending van geweld kan worden overgegaan wordt in overeenstemming met de geweldsinstructies en op grond van de beschikbare informatie een aantal afwegingen gemaakt. Beeldmateriaal vormt daarbij slechts één van de informatiebronnen. 5. Deelt u de mening dat openbaarmaking van belang is indien er gerede twijfel is of dit optreden conform het humanitair- en oorlogsrecht is geweest? Zo ja, deelt u dan de mening dat de aan Kamerleden tijdens het werkbezoek van de vaste commissie voor Defensie aan luchtmachtbasis Gilze Rijen op 24 september 2007 vertoonde videofilm daarom vrijgegeven zou moeten kunnen worden zonder dat er sprake is van het onthullen van militairstrategische gegevens? Zo neen, kunt u dan nader duiden wat vertrouwelijk/geheim zou moeten blijven? Nee. Openbaarmaking van het beeldmateriaal geeft inzicht in de operationele Ministerie van Defensie
Pagina 4/4
procedures, wat veiligheidsrisico´s voor de Nederlandse en de bondgenootschappelijke militairen in Afghanistan met zich brengt. Dit acht ik niet verantwoord. Leden van de vaste commissie voor Defensie hebben vertrouwelijk kennis kunnen nemen van de beelden, waarbij deze (in de context van de onderhavige missie) zijn toegelicht. In het onderhavige geval heeft het Openbaar Ministerie geen aanleiding gezien een strafrechtelijk onderzoek in te stellen.