P E R S B E R I C H T
Indrukwekkende tentoonstelling in Limburgs Museum in Venlo Henri Jonas (1878-1944); zijn muzen en demonen
Van 29 maart tot en met 25 mei aanstaande is in het Limburgs Museum in Venlo een tentoonstelling te zien van een indrukwekkende persoonlijkheid, de Maastrichtse kunstenaar Henri Jonas (1878-1944). Zo n tweehonderd schilderijen, tekeningen, boekillustraties, glas-in-loodramen van de hardwerkende kunstenaar zijn van hem bekend. Maar dit is slechts een fractie van het totale oeuvre van deze veelzijdige schilder, tekenaar, graveur en glazenier. Een representatieve selectie van ruim dertig werken is te zien in het Limburgs Museum. Gekozen is voor (zelf)portretten, werk met een religieuze achtergrond en stadsgezichten en landschappen.
Henri Jonas werd op 28 mei 1878 geboren in Maastricht als tweede kind van Charles Jonas, meesterknecht-huisschilder, en Fieneke Jungslaeger. Na zijn lagere schooltijd trad Henri Jonas in de voetsporen van zijn vader en werd ook (leerling)huisschilder. 's Avonds volgde hij de tekenlessen van Rob Graafland aan het Stadsteekeninstituut en vanaf 1902 ook aan de Zondagsschool voor Decoratieve Kunsten. Op 2 juni 1903 trouwde Henri Jonas met Netteke Roukens. Het huwelijk zou kinderloos blijven. Op 31 maart 1915 werd hij weduwnaar omdat Netteke, op 38-jarige leeftijd, overleed aan tuberculose.
De dood van Netteke en een jaar daarna die van zijn vader zette het leven van Henri op z'n kop en hij besloot het roer om te gooien. In 1916 zegde hij zijn baan als huisschilder op en vertrok met een subsidie van de stad Maastricht naar Amsterdam. Tot augustus 1918 volgde Jonas de opleiding aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten, daarna maakte hij enkele reizen door Europa en Noord-Afrika om in 1922 naar Maastricht terug te gaan.
Onder invloed van zijn eerste leraar Rob Graafland koos Jonas aanvankelijk voor het romantisch-impressionisme. Tijdens zijn studie in Amsterdam werd hij gewonnen voor het expressionisme dat in Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog tot ontwikkeling was gekomen. Door het werk van Constant Permeke leerde hij in zijn kunst de primaire en afgrondelijke expressie van het leven te verbeelden en zo zijn expressionisme uit te diepen. Vooral in de jaren 1925 tot 1932 bloeide Jonas' talent.
In Parijs leerde hij het schildersmodel Eugénie Servais kennen, met wie hij een relatie kreeg. Onder druk van zijn kerkelijke opdrachtgevers, kon hij echter niet met haar trouwen. Eugénie was een gescheiden vrouw. Het bracht Jonas in een ernstig conflict met zijn geweten. De innerlijke strijd leidde in 1933 tot een depressie. Opnames in verschillende psychiatrische instellingen waren het gevolg ervan. In augustus 1937 trouwde Henri Jonas alsnog met Eugénie Servais.
Tijdens zijn jarenlange verblijf in het Sint Servatius Gesticht in Venray werd Jonas door het behandelend team aangezet tot schilderen. Al schilderend zou de extreem introverte man wellicht wél in staat zijn om zijn emoties te uiten. Hij werkte aan de lopende band en voerde onder het mom van therapie ook opdrachten uit zonder ervoor te worden betaald. Het leidde na zijn dood tot een pijnlijke, langslepende affaire. Zijn weduwe Eugénie liet beslag leggen op al het werk dat volgens haar van Jonas was gestolen. Uiteindelijk is een schikking getroffen en werd het werk verdeeld tussen de instelling en de familie.
In juni 1940 werd Henri Jonas opgenomen op de psychiatrische afdeling van het Maastrichtse ziekenhuis Calvariënberg. Zijn getormenteerd leven eindigde op 15 september 1944, de dag na de bevrijding van zijn geliefde stad Maastricht. Terwijl in de straten van zijn geboortestad werd gejuicht, gezongen en gedanst om de bevrijding kwam voor Jonas de dood als een bevrijding uit een leven vol angst en duisternis.
Limburgs Museum
Keulsepoort 5
5911 BX Venlo
tel 077 352 21 12
web www.limburgsmuseum.nl
open
dinsdag tot en met zondag 11-17 uur
maandag 11 mei (Tweede Pinksterdag) 11-17 uur
overige maandagen gesloten
inlichtingen
Ad van Pinxteren/Sef Derkx
telefoon
077 352 21 12
Rechtenvrije persfoto s zijn downloadable van: