K.V Archivarissen


Programma 90 jaar Archiefwet 31/3 Den Haag

Raadzaal van het Stadhuis van Den Haag

Het vakgebied van overheidsinformatie en archieven is zeer in beweging. Goede, snelle en betrouwbare informatievoorziening door de overheid, in alle bestuurslagen, aan de burgers wordt steeds belangrijker. Digitalisering en digitale informatievoorziening hebben grote gevolgen voor het werk van de informatiemanagers en archivarissen. Naast deze ontwikkelingen op het gebied van modern informatiebeheer ontwikkelen archiefdiensten zich tot bredere erfgoedinstellingen waarin juist historie en publieksbereik een belangrijke plaats innemen.

In 1918 trad de eerste archiefwet in werking in Nederland. Deze wet regelde de inrichting van het archiefwezen en de overdracht van de archieven naar openbare archiefbewaarplaatsen. Na twee ingrijpende wijzigingen in 1962 en 1995, lijken het archiefbestel en de ontwikkelingen op het gebied van e-depot, digitalisering, en dienstverlening opnieuw te vragen om een nieuwe drastische aanpassing van deze wet.

Het bestuur van de KVAN organiseert daarom een congres rondom het thema 90 jaar Archiefwet, gericht op de vraag: Hoe nu verder?. Doel van het congres is de vakgenoten op de hoogte te stellen van de beleidsvoornemens met betrekking tot de overheidsinformatievoorziening en het archiefwezen van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De heer R.IJ.M. Kuiper, directeur-generaal Organisatie en Bedrijfsvoering Rijk i.o. en mevrouw drs. J.A. Kranendonk, directeur-generaal Cultuur en Media, zullen namens de beide ministeries deze beleidsvoornemens toelichten. Dagvoorzitter is mw. drs. J. Steenhuis, gemeentearchivaris van Rotterdam.

Tijdens het ochtendgedeelte van dit congres vindt een bijzondere overdracht plaats. Raadslid Gerard Rooyackers van de Raad voor Cultuur (RvC) zal mede namens de Raad voor het Openbaar Bestuur het advies:

INFORMATIE: GRONDSTOF MET TOEKOMSTWAARDE

overhandigen aan de directeuren-generaal van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Het programma van de dag is als volgt:

10.30 uur Welkom door mevrouw drs. J. Klijnsma, Wethouder Cultuur van de gemeente Den Haag

10.35 uur Inleiding door KVAN

10.45 uur Presentatie door de heer R.IJ.M. Kuipers, directeur-generaal Organisatie en Bedrijfsvoering Rijk i.o., ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

11.15 uur Presentatie door mevrouw drs. J.A. van Kranendonk, directeur-generaal Cultuur en Media, ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

11.45 uur prof. dr. Gerard Rooijakkers presenteert het advies Informatie: grondstof met toekomstwaarde

12.00 uur Afsluiting ochtendprogramma en lunch

13.00 uur Debatsessies 1 en 2

14.15 uur Theepauze

14.30 uur Debatsessie 3

15.15 uur Algemene discussie

15.45 uur Conclusies door KVAN

16.00 uur Samenvatting en afronding door dagvoorzitter. Aansluitend borrel

17.30 uur einde
Debatsessies en visie formulering

Belangrijk deze dag is ook de formulering van onze eigen KVAN-visie. In plaats van reageren op ontwikkelingen moeten de archivaris en de beroepsvereniging proactief ideeën ontwikkelen over de toekomst van het vakgebied. Daarom staat het tweede deel van het congres in het teken van debat en visievorming. Wat betekenen de ontwikkelingen voor onze visie op ons vak en op het bestel? Zijn archieven onderdeel van de overheidsinformatiehuishouding of hebben we een maatschappelijke rol? Wat is de plaats van de particuliere archieven in deze discussie? Wat is een moderne inrichting van het archiefbestel? En moet het bestel nog wel bij wet worden geregeld? Hoe staan onze ideeën over toezicht ten opzichte van de terugtredende overheid?

Deze themas komen aan de orde in drie debatten. Ieder debat wordt ingeleid door korte inleidingen. Tussen debat 2 en 3 is er een korte theepauze. Na het derde debat is er ruimte voor verbredende discussie.

Debatsessie 1 Reikwijdte (12.30 13.30 uur)

Het eerste debat gaat in op de vraag wat is het object van bemoeienis? Beschouwen we archieven als onderdeel van de
overheidsinformatiehuishouding? Waarin zaken als openbaarheid van overheidsinformatie, transparantie, betrouwbaarheid en informatievoorziening centraal staan? Of zijn archieven (toekomstig) erfgoed, waarin zaken als emotie, de historische beleving en informatiewaarde spelen. Gaat het om democratische controle of maatschappelijk geheugen?

Is het of-of of en-en? En wat is de plaats van de particuliere archieven in deze discussie?

Rob Kramer Volledigheid van informatie in de
overheidsinformatiehuishouding

Hanneke van Aalst De waarde van erfgoed: historisch erfgoed, historisch besef en sociale cohesie

Marieke Kroonen Nederland is geen archieveneiland!

Debatsessie 2 Verantwoordelijkheden (13.30 14.15 uur)

In het tweede debat staat de vraag centraal of de toedeling van de verantwoordelijkheid voor archieven nog past bij ontwikkelingen in de samenleving. In het huidige bestel en de huidige archiefwet is de verantwoordelijkheid voor archieven belegd bij zorgdragers en beheerders. Overbrenging is een moment van transitie.

Ontwikkelingen als keteninformatisering, basisregistraties en de invoering van elektronische dossiers leveren concrete vragen op over deze verantwoordelijkheidsverdeling. Wat betekent het als in een digitaal Strafdossier of het nieuwe Kinddossier wordt samengewerkt tussen meerdere archiefvormers? Wat betekent het, als ook private organisaties deelnemen aan zon dossier? Wie is verantwoordelijk voor een keten, waar meerdere archiefvormers aan bijdragen?

Hans Waalwijk Keteninformatisering is ons een zorg

Leon Gruppelaar Een pleidooi voor een leidende rol voor de post-custodiale archivaris

Debatsessie 3 Structuur (14.30 15.15 uur)

Het archiefbestel is de afgelopen jaren regelmatig onderwerp van discussie geweest: RHC vorming, inrichting van het toezicht, verzelfstandiging van archiefdiensten in stichtingen, etc. Ook bij de archiefvormende organisaties vinden ontwikkelingen plaats, zoals de ontwikkeling van shared service organisaties en een DG Bedrijfsvoering rijk. Naast discussie over de harde kant van het bestel staat ook de softe kant, professional en professionaliteit, ter discussie. Is het nodig om professionals te certificeren? Zijn er nog wel archivarissen nodig? Moet een directeur van een archiefdienst een archiefdiploma hebben. Of de Algemene Rijksarchivaris? Deze derde sessie vat verschillende eerder gevoerde discussies samen in de vraag: hoe kunnen we de harde en softe kant van het bestel inrichten. Wat moeten we behouden en wat durven we te veranderen?

Marcel Duijghuisen De kunst van het loslaten èn van het waarborgen

Chido Houbraken Is er een archivaris in de zaal? Over professional en professionaliteit in het bestel