Inspectie Verkeer en Waterstaat
NVW bij railAlert
Nieuwsbericht | 23-04-2008
Foto van Theo van Kortenhof
Sinds 1 januari 2008 is het beheer van het NVW (Normenkader Veilig
Werken) ondergebracht bij Stichting railAlert. De regelgeving voor
mensen die op en rond het spoor werken, komt hierdoor voort uit een
dialoog tussen ProRail, de grote procescontractaannemers en de
ingenieursbureaus. Theo van Kortenhof, directeur van railAlert, is
ervan overtuigd dat de kwaliteit én de acceptatie van de regelgeving
dankzij deze constructie is verbeterd.
De Stichting railAlert is vorig jaar opgericht door ProRail en de
grote procescontractaannemers en ingenieursbureaus - samen 90 procent
van de branche - om certificatieschema's te ontwikkelen voor personen,
systemen en producten. Een andere belangrijke taak van railAlert is de
bevordering van het veiligheidsbewustzijn binnen de railinfrabrache.
"Het is niet meer dan logisch dat ProRail het beheer van het NVW aan
ons heeft overgedragen", meent Van Kortenhof. "In plaats van een door
de opdrachtgever opgelegd document, is het NVW bij railAlert een
document dat door de branche gedragen wordt. Het NVW is immers een
`levend' geheel. In onze aparte werkkamer `Regelgeving' kan iedereen
uit de branche nu wijzigingen voorstellen en die vooraf toetsen aan de
inzichten van de andere partijen. Pas als iedere partij akkoord is,
wordt nieuwe regelgeving daadwerkelijk ingevoerd. De regelgeving wordt
zodoende veel meer afgestemd op de praktijk."
Dereguleren
In het Normenkader Veilig Werken en onderliggende regelgeving als het
Voorschrift Veilig Werken en verschillende brancherichtlijnen heeft de
railinfrabranche vastgelegd hoe zij de wettelijke eisen van de
overheid invult. Deze wettelijke kaders staan in de Arbowet en de
Spoorwegwet. "Het kabinet wil dereguleren. Dat betekent dat ze zich
beperkt tot de hoofdlijnen en dat per branche eigen regelgeving moet
ontstaan", vertelt Van Kortenhof. ProRail nam destijds het initiatief
om dit voor de railinfrabranche uit te werken. De spoorbeheerder
ontwierp het NVW op een manier die aansluit bij de filosofie van de
nieuwe Arbowet: per geval wordt na inventarisatie van de risico's een
passend pakket aan veiligheidsmaatregelen samengesteld.
Doel-regels
In het NVW kwamen zodoende voornamelijk 'doel-regels' terecht en zo
weinig mogelijk `doe-regels'. Oftewel, er was een voorkeur voor
functioneel specificeren boven technisch specificeren. Een voorbeeld:
in het NVW staat alleen dat de werknemers een veilige werkplek moeten
hebben. Voorheen werd ook precies voorgeschreven welk soort hek naast
de werkplek moest staan. Kortenhof: "Die technische manier van
specificeren in de regelgeving betekende de dood in de pot voor
innovatieve ideeën die de veiligheid op een hoger peil kunnen brengen.
Zonder functionele specificatie zou de alom gewaardeerde mobiele
werkplaats die op de werkplek zijn zijwanden naar buiten klapt, er
bijvoorbeeld nooit zijn gekomen. Terwijl dat toch echt een stap
voorwaarts is. De mobiele werkplaats beschermt de baanwerkers niet
alleen tegen aanrijd- en elektrocutiegevaar, maar ook tegen slechte
weersomstandigheden."
Nadenken
Een teveel aan `doe-regels' in de regelgeving werkt volgens Van
Kortenhof niet alleen verlammend op de innovatie, het leidt er
bovendien toe dat mensen minder nadenken over de risico's die ze
lopen. "`Als je maar doet wat de regels voorschrijven, werk je
veilig', denken ze dan al gauw. Je kunt duizenden regels bedenken om
de risico's te beperken. Maar het veiligheidsniveau is het meeste
gebaat als de mensen in de branche zich te allen tijde bewust zijn van
de risico's die ze lopen. Wanneer ze niet meer zélf nadenken, ligt het
gevaar van een ongeval snel op de loer. Deze gedachtegang ligt ten
grondslag aan het NVW. Het is ook het uitgangspunt van de nieuwe
Arbowet en wordt verwoord in de Arbeidshygiënische Strategie: `Kies
altijd voor het hoogste niveau van veiligheid tenzij...' ".
Valkuil
"Wij merken dat alle partijen moeten wennen aan deze nieuwe insteek.
Beoordelen of een risico-inventarisatie volledig is gedaan en of
daarbij de veiligheidsmaatregelen correct zijn gekozen en uitgevoerd,
vraagt om een abstractere manier van denken. Voor de werkkamer
`Regelgeving' is dat volgens mij echt een valkuil, waarvoor we met
zijn allen moeten waken."