Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteit Bètawetenschappen
23 april 2008
Onderzoek naar kanker en diabetes wordt eenvoudiger
Doorbraak in eiwitonderzoek dankzij Japanse paddenstoel
Met behulp van een enzym van de Japanse paddenstoel Grifola frondosa (Maitake of dansende paddenstoel) kunnen eiwitten geïdentificeerd worden zonder dat de genen van het organisme bekend zijn. Hierdoor wordt ook onderzoek naar eiwitten die ziektes als kanker en diabetes veroorzaken eenvoudiger. Deze doorbraak van de onderzoeksgroep van prof.dr. Albert Heck van de Universiteit Utrecht is zondag gepubliceerd op de website van het wetenschappelijke tijdschrift Nature Methods.
Eiwitten spelen een belangrijke rol in ziekte- en groeiprocessen van mensen, dieren en planten. Het identificeren van deze eiwitten was tot nu toe alleen mogelijk bij organismen waarvan de genen bekend waren. Door de ontdekking van Heck is dit nu verleden tijd. Bij het identificeren van eiwitten maakt Heck gebruik van een enzym uit de Japanse paddenstoel Grifola frondosa. Hierdoor is het mogelijk om eiwitten van organismen te onderzoeken waarvan de genen nog niet in kaart zijn gebracht, bijvoorbeeld van exotische diersoorten. Maar ook het onderzoek naar eiwitten die verantwoordelijk zijn voor ziektes als kanker en diabetes, die vaak in de cel juist daardoor gemodificeerd worden, zijn zo beter te onderzoeken.
Eiwit knippen
Om de rol van eiwitten in biologische processen te onderzoeken, worden eiwitten in kleine stukjes geknipt en geanalyseerd met een massaspectrometer. Die metingen leveren voor elk stukje een unieke "vingerafdruk" op. Voorheen was de vingerafdruk enkel te herleiden naar een eiwit als de afdruk werd vergeleken met een genendatabase. Het enzym van de Japanse paddenstoel dat Heck gebruikt, knipt de eiwitten op een zodanige manier dat de stukjes eiwit vereenvoudigde vingerafdrukken geven. Hierdoor kunnen de eiwitten worden geïdentificeerd zonder dat het genoom van het organisme bekend is. Eiwitidentificatie wordt daardoor veel eenvoudiger.