Eijsden en Margraten: fusie per 1 januari 2011
De gemeenten Eijsden en Margraten streven naar een fusie van beide
gemeenten op 1 januari 2011. De colleges van burgemeester en
wethouders van beide gemeenten leggen de gemeenteraden daarvoor op 21
mei a.s een intentieverklaring voor. Met die intentieverklaring geven
de gemeenteraden naar verwachting groen licht voor het starten van de
procedure om de fusie voor te bereiden. Een belangrijk onderdeel van
die voorbereiding zijn 5 informatieavonden voor de bevolking waar de
raden en colleges de mening van de burgers willen horen over hun
plannen.
Behoud en versterking van identiteiten en speerpunten van Eijsden en
Margraten zijn de belangrijkste argumenten voor de plannen voor
vergaande samenwerking. Eijsden en Margaten willen beide hun
bestuurskracht waarborgen en beide willen vanuit de eigen regie alle
toekomstige taken en ambities kunnen vervullen. De belangen van
inwoners, bedrijven en instellingen staan hierbij nadrukkelijk
voorop.
Intensiever samenwerken
De toenadering tussen de beide gemeenten bestaat natuurlijk al langer,
maar twee jaar geleden zijn de besturen begonnen met een intensivering
van hun samenwerking. Dit werd onder meer ingegeven door de behoefte
aan versterking van de bestuurskracht. Samenwerking leek daarvoor een
geschikte oplossing, maar ook een middel om elkaar politiek,
bestuurlijk en ambtelijk beter te leren kennen.
Na 2 jaar was het nu tijd om de balans op te maken en de resultaten te
bezien. Relatie en vertrouwen in elkaar zijn gegroeid en concrete
resultaten zijn geboekt op met name praktische onderwerpen. Nu is
bekeken hoe de samenwerking in de toekomst verder versterkt kan
worden. Als voorbereiding op de keuze in eigen regie zijn de gemeenten
bestuurlijk intensief met elkaar in gesprek gegaan.
Eigen regie
Gemeenten worden steeds meer (weer) gezien als de eerste overheid,
vele rijkstaken worden gedecentraliseerd. Daarnaast moeten gemeenten
vaker meer taken met minder geld uitvoeren en worden vraagstukken en
wetgevingen complexer. Verder moeten de gemeenten in staat zijn als
belangenbehartiger, regisseur of uitvoerder te schakelen tussen een
lokale en een regionale schaal. Kortom, de druk op gemeenten neemt toe
en dat vraagt om een gepast antwoord.
Bij dat alles zijn er de regionale ontwikkelingen. De
bestuurskrachtmetingen in Midden- en Noord-Limburg hebben geleid tot
herindelingen. Eijsden en Margraten verwachten niet dat dit in
Zuid-Limburg anders zal zijn en dat is des te meer reden zelf
regisseur te willen zijn van de eigen toekomst.
Overeenkomsten
In eerste instantie hebben Eijsden en Margraten hun identiteiten en
speerpunten vergeleken. De typering van een duurzame
plattelandsgemeente, het dorpse karakter en daarmee samenhangend een
nadruk op leefbaarheid, cultuurhistorie en beheer en dienstverlening
komen overeen. Dit geldt ook voor de onderwerpen die de beide
gemeenten op regionaal niveau belangrijk vinden, inclusief de sterke
oriëntatie op Maastricht als centrumgemeente. Deze identiteiten en
speerpunten zijn verder in beeld gebracht aan de hand van vier voor
beide gemeenten belangrijke thema's: dienstverlening en beheer,
kwaliteit van leven (o.a. voorzieningen, welvaart, welzijn, cultuur),
het forensisme en toerisme en recreatie.
PERSBERICHT
De gemeenten Eijsden en Margraten kiezen voor een fusie waarbij
overeenkomst in identiteiten en speerpunten voorop staat: de
overlappende vorm. Omdat daarmee de bestuurskracht het meest versterkt
en bestuurlijke drukte het meest verminderd wordt.
Andere partners
De keuze voor fusie houdt ook in dat ook verder moet worden gekeken
dan alleen naar elkaar. Daarom is voor zowel Eijsden als Margraten een
andere keuze in beeld gebracht en afgewogen. Voor Eijsden is gekeken
naar Maastricht als mogelijke fusiepartner, voor Margraten naar
Gulpen-Wittem.
Een samengaan van Eijsden met Maastricht zou geen interne samenhang
bieden vanwege verschillen in identiteit, speerpunten en oriëntatie.
Deze combinatie komt ook niet tegemoet aan de verdeling in stad en
ommeland; ieder vervult een rol in de regio op basis van eigen,
onderscheiden kenmerken. Ook in Limburg wordt gestreefd naar
centrumsteden met gelijkwaardige buurgemeenten.
Bij de combinatie van Margraten en Gulpen-Wittem is evenmin sprake van
interne samenhang. Oorzaak is de oriëntatie in verschillende
richtingen; Margraten `kijkt' naar Maastricht en Gulpen-Wittem in
belangrijke mate naar Heerlen. Bovendien ontstaat dan een
gemeentelijke omvang (in aantal kernen, spreiding en oppervlak)
waarbij beheersbaarheid in het geding komt. Op een regionaal niveau
bezien betekent dit dat een fusie van Margraten met Gulpen-Wittem
inhoudt dat de nieuwe gemeente intern, en dus ook richting
buurgemeenten, geheel verschillend is georiënteerd.
Bevestiging
De afweging van andere fusiepartners onderstreept de overeenkomsten
van Eijsden en Margraten:
* Eijsden en Margraten delen identiteit en speerpunten, alsook hun
sterke oriëntatie op Maastricht op sociaal en economisch vlak.
* Samenwerking tussen Eijsden en Margraten is bestaand en vertrouwd
en de wil en ambitie om die te intensiveren was al eerder
uitgesproken.
* Er zijn fysieke overeenkomsten, onder andere de fruitteelt en het
landschap. De traditionele landbouw is beperkt aanwezig, de
overige economische sectoren waaronder toerisme en recreatie komen
in Eijsden en Margraten grotendeels overeen.
* Fusie van Eijsden en Margraten leidt ook tot een voldoende toename
van inwonertal om voordelen uit fusie te behalen, en het
grondgebied wordt gelet op de fysieke kenmerken niet
`onbeheersbaar' groot.
* Uit onder meer eerdere bestuurskrachtonderzoeken blijkt dat beide
gemeenten op tactisch vlak versterking behoeven. Een fusie kan
bijdragen aan die onderlinge versterking zonder de belemmeringen
zoals die zich bij samenwerking voordoen.
Beide colleges van burgemeester en wethouders zijn daarbij van
oordeel, dat op basis van de eerdergenoemde argumenten een
schaalvergroting onontkoombaar is en dat men de regie voor de
toekomstige ontwikkeling nu in eigen hand wil nemen en niet af te
wachten.
Duurzaamheid
Blijft de vraag:wat maakt deze fusie duurzaam? De keuze van Eijsden en
Margraten voor elkaar komt voort uit de overeenkomsten in identiteit
en speerpunten. Een fusie die daarop is gebaseerd biedt de meeste
mogelijkheden voor daadwerkelijke versterking van de bestuurskracht en
een daarop afgestemde kwalitatieve organisatie. De nieuwe gemeente
heeft een ambitieniveau dat voor langere tijd is afgestemd op
mogelijkheden en omvang van de organisatie. Ook een vergelijking van
de fusie van Eijsden en Margraten met scenario's waarin andere
fusiepartners in beeld zijn, leiden tot de conclusie dat het samengaan
van Eijsden en Margraten voor de eigen identiteiten en speerpunten de
beste keuze is. Dit is onder andere beoordeeld aan de hand van interne
samenhang van de nieuwe gemeente en de rol en betekenis van deze
gemeente in en voor de regio, inclusief de centrumgemeente Maastricht.
Passend
In het verlengde van deze keuze zijn de eerste contouren van een
nieuwe gemeente geschetst. Deze geven blijk van een samenhangende
gemeente. Identiteiten en speerpunten zoals die eerder zijn genoemd
zijn, vormen een logisch en samenhangend geheel dat bijdraagt aan het
belang van de gemeenschap. Dit geheel getuigt van een ambitie die past
bij de schaal van de nieuwe gemeente. Enerzijds wordt dat gekenmerkt
door een dorpse en landelijke gemeenschap waarin leefbaarheid
belangrijk is, maar ook de verantwoordelijkheid met en voor elkaar.
Tegelijk ook een gemeente die zich actief en positief opstelt in de
regio en meewerkt aan het benutten van kansen voor ontwikkeling van de
regio.
Voor beide gemeenten bevestigen deze antwoorden dat ver(der)gaande
samenwerking van Eijsden en Margraten met fusie als einddoel, de
juiste keuze is.
De in de aanhef genoemde raadsvergaderingen beginnen woensdag 21 mei
om 19.30 uur in het gemeentehuis van Eijsden en van Margraten.
Gemeente Eijsden