Technologie Stichting STW

Behoud van tanden en kiezen met wortelvliesregeneratie Â

maandag 26 mei 2008

Weefsels die de tanden en kiezen ondersteunen kunnen verloren gaan door traumata of ontstekingen. Als gevolg hiervan kunnen de tanden en kiezen uiteindelijk uitvallen. Bij de sectie Orale Celbiologie van ACTA hield STW-onderzoekster Agnes Berendsen zich met dit probleem bezig. Ze bestudeerde daartoe regeneratie van het âparodontaal ligamentâ (wortelvlies) door tissue engineering. Het door haar ontwikkelde 3D in vitro model lijkt veelbelovend voor regeneratie van een nieuw wortelvlies en kan bovendien nuttig zijn voor herstel van pezen en ligamenten elders in het lichaam.

Het wortelvlies vormt een flexibele verbinding tussen de tandwortel en het omliggende botweefsel. Traumata of ontstekingen kunnen leiden tot afbraak van dit wortelvlies. Agnes Berendsen zette in op tissue engineering om dit probleem het hoofd te bieden. Onderzoek bij tissue engineering maakt gebruik van cellen die in een 3D model worden geplaatst, waarna signalen de cellen moeten activeren. Berendsen ontwikkelde een nieuw 3D model waarin cellen geïsoleerd uit wortelvlies uitgezaaid werden in een collageennetwerk dat was opgehangen tussen een kunstwortel en kunstbot. Ze wilde zien of er op deze manier een functioneel wortelvlies gegenereerd kon worden.

Berendsen liet zien dat de samenstelling van de collagenen in het netwerk waarin de cellen zich bevinden de contractiele eigenschappen van de cellen sterk beïnvloedt. Contractie van de cellen geeft een interne spanning op het netwerk en houdt de cellen actief. Om losraken van het netwerk te voorkomen moet dit goed hechten aan de omliggende vaste oppervlakken. Door aan de oppervlakken enzym-gemedieerde mineraalafzetting tot stand te brengen, was Berendsen in staat het netwerk te hechten aan deze oppervlakken in het model. Door vervolgens in het 3D model de tandwortel in te drukken (âkauwenâ) kon zij het met mineraal vastgehechte netwerk met daarin de cellen vervormen, waarop de cellen reageerden, afhankelijk van de mate van belasting.

In vervolgstudies zal onderzocht worden of de celkweekresultaten naar een proefdiermodel vertaald kunnen worden, om betere uitspraken te kunnen doen over de mogelijkheden van deze methode bij mensen.

Promotie: 9 juni 2008, Academic Centre for Dentistry Amsterdam (ACTA) Universiteit van Amsterdam

Meer informatie * Mw. A. Berendsen a.berendsen@vumc.nl Tel: +31 (0)20 4448663 * Promotoren: prof.dr. V. Everts prof.dr. J.A. Jansen * Co-promotoren: dr. A.L.J.J. Bronckers dr.ir. Th.H. Smit