Inherited cardiomyopathies
Datum: 09 juni 2008
Promotie: J.P. van Tintelen, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Titel: Inherited cardiomyopathies
Promotor(s): prof.dr. R.M.W. Hofstra, prof.dr. D.J. van Veldhuisen
Faculteit: Medische Wetenschappen
Hartspierziekten afkomstig van verre voorouders
Fatale hartspierziekten kunnen teruggaan op erfelijke aanlegfouten van
verre voorouders, ontdekte UMCG-promovendus Peter van Tintelen. Op
basis van zijn resultaten kon Van Tintelen een test ontwikkelen die
het mogelijk maakt genen te vinden die ten grondslag liggen aan
ziekten in meerdere kleine families met dezelfde erfelijke aandoening.
Hartziekten die kunnen zorgen voor overlijden op jonge leeftijd zijn
gedilateerde cardiomyopathie (DCM) en aritmogene rechter ventrikel
cardiomyopathie (ARVC). Bij DCM wordt de linker hartkamer te wijd, bij
ARVC worden delen van de rechter hartkamer vervangen door vet en/of
bindweefsel, waardoor levensbedreigende hartritmestoornissen kunnen
ontstaan.
Van Tintelen bestudeerde onder meer de rol van het zogenaamde
LMNA-gen. Het ontbreken van het eerste deel van het LMNA-gen zorgt
voor een bijzonder type hartspierziekte met weinig verwijding van de
hartkamers en veel plots overlijden op relatief jonge leeftijd. Het
gen werd ontdekt in een grote familie die reeds generaties lang in het
UMCG bekend is.
Van Tintelen beschrijft ook een grote groep patiënten met een
founder-mutatie (een mutatie afkomstig van verre voorouders) in het
desmine-gen. Die mutatie blijkt afkomstig van een Friese voorouder die
250 tot 400 jaar geleden leefde. De mutatie komt vooral voor bij
DCM-patiënten, maar het blijkt dat naast de linker hartkamer ook de
rechter hartkamer vaak bij het ziekteproces betrokken is, en dat er
dus overeenkomsten bestaan tussen DCM en ARVC. Ook in een grote groep
patiënten met ARVC vond Van Tintelen founder-mutaties, in een gen dat
van belang is voor de verbinding tussen de hartspiercellen.
Peter van Tintelen (Ophemert, 1964) deed zijn promotieonderzoek - dat
deels gefinancierd werd door de Nederlandse Hartstichting - aan de
afdeling Genetica van het UMCG. Hij was al werkzaam als klinisch
geneticus op die afdeling. /RS
Rijksuniversiteit Groningen