abcdefgh
Aan
de voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA DEN HAAG
Contactpersoon Doorkiesnummer
- -
Datum Bijlage(n)
9 juni 2008 -
Ons kenmerk Uw kenmerk
VENW/DGP-2008/3513 -
Onderwerp
Toezegging AO Moties capaciteitsverdeling op het spoor
Geachte voorzitter,
In het AO over moties en toezeggingen d.d. 19 maart 2008 heb ik toegezegd u te
informeren over de verbeteringen die ProRail heeft doorgevoerd in het
capaciteitsverdelingsproces voor de dienstregeling 2009. Deze toezegging is gedaan naar
aanleiding van vragen over de stand van zaken ten aanzien van de motie Roemer (31200
XII 35). In deze brief zal ik achtereenvolgens ingaan op de motie Roemer en de invulling
daarvan. Ik doe dit in relatie tot de rollen en verantwoordelijkheden van de partijen in het
capaciteitsverdelingsproces en de lopende procedures bij de NMa/Vervoerkamer (hierna
Vervoerkamer). Tevens informeer ik u over de maatregelen die ProRail genomen heeft om
het capaciteitsverdelingsproces te verbeteren.
Motie Roemer (31200 XII 35)
Het lid Roemer verzoekt mij bij motie om de treindiensten aan de randen van de nacht, die
in de dienstregeling 2008 niet gehonoreerd zijn, zo snel mogelijk terug te laten keren en
mij hiervoor in te zetten richting ProRail en spoorvervoerders. Zoals ik heb aangegeven
tijdens het VAO van 6 december 2007 ondersteun ik de strekking van deze motie, waarbij
ik ook de context heb geschetst van het belang van een goede afweging tussen veiligheid,
optimale benutting en noodzakelijk onderhoud.
Rollen in het capaciteitsverdelingsproces en procedures bij de Vervoerkamer
Conform de Spoorwegwet is V&W verantwoordelijk voor het waarborgen van een
transparante en non-discriminatoire capaciteitsverdeling middels wet- en regelgeving.
ProRail is als onafhankelijk infrabeheerder verantwoordelijk voor de feitelijke
capaciteitverdeling binnen het geldende wettelijk kader. De Vervoerkamer houdt toezicht
Postadres Postbus 20901, 2500 EX Den Haag Telefoon 070 351 61 71
Bezoekadres Plesmanweg 1-6, 2597 JG Den Haag Fax 070 351 78 95
bereikbaar met tram 9 (station hs en cs) en bus 22 (station cs)
VENW/DGP-2008/3513
op de uitvoering van de Spoorwegwet. Partijen kunnen een klacht indienen bij de
Vervoerkamer, wanneer zij van mening zijn dat ProRail niet conform de Spoorwegwet
handelt.
Eind 2007 is een aantal klachten door vervoerders ingediend bij de Vervoerkamer over het
capaciteitsverdelingsproces ten behoeve van de dienstregeling 2008 (hierna
capaciteitsverdelingsproces 2008). Dit zijn klachten van Arriva, Syntus en Veolia over de
verdeling van de capaciteit in relatie tot het onderhoudsrooster en een klacht van de NS
over het capaciteitsverdelingsproces in zijn algemeenheid. Wat betreft het nieuwe
onderhoudsrooster in relatie tot de dienstregeling 2008 verwijs ik kortheidshalve naar mijn
brieven d.d. 11 september 2007 en 18 januari 2008.
Op 29 april 2008 heeft de Vervoerkamer een besluit genomen over de klacht van Syntus
betreffende de capaciteitstoedeling op de baanvakken Zutphen-Hengelo en Zevenaar-
Doetinchem. De klacht betrof zowel de lengte van de nachtelijke buitendienststellingen
(5,5 uur) als het aantal buitendienstellingen op de betreffende baanvakken (acht per 4
weken).
De Vervoerkamer concludeert dat ProRail de capaciteit op een eerlijke en non-
discriminatoire wijze heeft verdeeld en dat voor het betreffende onderhoud
buitendienststellingen van voldoende lengte noodzakelijk zijn. Voor wat betreft het aantal
aangevraagde nachtgaten concludeert de Vervoerkamer dat ProRail onvoldoende heeft
aangetoond dat zij alle nachtgaten (acht per 4 weken) ook daadwerkelijk nodig heeft. De
Vervoerkamer heeft ProRail gemaand om de helft van deze capaciteit terug te geven. In
de praktijk heeft ProRail deze capaciteit reeds teruggegeven en rijdt Syntus al op deze
tijden. ProRail behield zich wel het recht voor om de capaciteit terug te vorderen voor
onderhoud. Door de uitspraak van de Vervoerkamer wordt deze capaciteit definitief
toebedeeld aan Syntus, zodat deze treinen "aan de randen van de nacht" nu met
zekerheid blijven rijden onder de dienstregeling 2008.
Het besluit van de Vervoerkamer in de Syntus-zaak geeft enerzijds aan dat ProRail de
benodigde capaciteit voor onderhoud goed moet onderbouwen. Hierdoor is een extra
prikkel ontstaan voor ProRail om niet meer capaciteit aan te vragen dan redelijkerwijs
nodig is voor het betreffende onderhoud. Anderzijds laat de uitspraak zien dat er de facto
altijd een mogelijkheid is dat het onderhoudsrooster een laatste en/of eerste trein kan
raken, daar waar de tijdsperiode tussen de aankomst van de laatste trein en het vertrek
van de eerste trein minder is dan 5,5 uur.
De procedures van de overige vervoerders lopen nog.
Uitvoering motie Roemer
Ik heb toegezegd mij in te zetten richting ProRail en vervoerders om zo snel mogelijk de
treindiensten, die in de dienstregeling 2008 aan de randen van de nacht geschrapt zijn,
terug te laten keren en het gesprek hierover met partijen aan te gaan.
Zoals hierboven aangegeven lopen momenteel nog een aantal procedures bij de
Vervoerkamer over de dienstregeling 2008.
In lijn met de motie Roemer is er een gesprek geweest tussen mijn ministerie en ProRail
over het capaciteitsverdelingsproces. Hierin heeft ProRail mij laten weten dat er overleg
gevoerd is met de vervoerders op enkelsporige baanvakken (regionale vervoerders en NS)
---
VENW/DGP-2008/3513
om te bezien op welke manier de treinuitval als gevolg van onderhoudswerkzaamheden in
de dienstregeling 2009 verder kan worden teruggedrongen. ProRail heeft daarbij
maatwerkvoorstellen gedaan om de capaciteitswensen ten behoeve van vervoer en het
onderhoudsrooster beter op elkaar af te stemmen. Een voorstel is bijvoorbeeld het
verkorten van de onderhoudsblokken in de nacht in ruil voor meer flexibiliteit voor
onderhoud buiten deze blokken om, waardoor er meer capaciteit vrijkomt voor treinen
aan het begin en het einde van de dienstregeling. Deze maatwerkvoorstellen worden
momenteel voorgelegd aan de vervoerders aldus ProRail. Daarnaast blijft het van belang
dat ProRail een capaciteitsaanvraag voor onderhoud goed onderbouwt.
ProRail heeft tevens naar aanleiding van de ervaringen van vorig jaar een aantal andere
verbeteringen doorgevoerd in het capaciteitsverdelingsproces.
ProRail heeft daarbij gezocht naar mogelijkheden om eerder duidelijkheid te geven over
conflicterende aanvragen, waardoor partijen meer ruimte krijgen om hierop te reageren en
eventueel gezamenlijk tot oplossingen te komen. Zo heeft ProRail de fase van
programmatie en coördinatie naar voren gehaald, waardoor de concept dienstregeling in
plaats van in september al begin juli bekend is. Dit heeft als bijkomend voordeel dat
vervoerders de betrokken consumentenorganisaties eerder kunnen consulteren. Daarnaast
kunnen partijen de geschillenregeling nu te allen tijde inroepen (voorheen slechts mogelijk
na de publicatie van de concept dienstregeling). Hierdoor kunnen partijen een besluit van
ProRail rondom conflicterende aanvragen eerder afdwingen.
De spreiding van nachtelijke buitendienststellingen wordt verder geoptimaliseerd,
waardoor het mogelijk is het nachtnet van de NS verder uit te breiden en meer treinpaden
voor het goederenvervoer beschikbaar te stellen.
Tot slot heeft ProRail twee workshops georganiseerd voor het Locov over het
capaciteitsverdelingsverdelingsproces en de doorgevoerde verbeteringen. Ik juich deze
initiatieven toe.
Conclusie
Samenvattend lopen er nog diverse procedures bij de Vervoerkamer over het
capaciteitsverdelingsproces 2008. De eerste uitspraak van de Vervoerkamer heeft ertoe
geleid dat er duidelijkheid is gekomen over de noodzakelijke lengte van de nachtgaten
voor onderhoud en de hoeveelheid onderhoud die benodigd is op een aantal enkelsporige
baanvakken.
Daarnaast is er in lijn met de motie Roemer overleg geweest met ProRail en tussen
ProRail en de regionale vervoerders om de treinuitval als gevolg van het nieuwe
onderhoudsrooster in de dienstregeling 2009 verder terug te dringen. Ook heeft ProRail
naar aanleiding van de ervaringen met het capaciteitsverdelingsproces 2008 een aantal
andere verbeteringen doorgevoerd. Uiteindelijk heeft ook ProRail belang bij het honoreren
van zo veel mogelijk aangevraagde treinpaden binnen de kaders van maakbaarheid,
veiligheid en kosten.
Het capaciteitsverdelingsproces maakt tot slot onderdeel uit van de evaluatie van de
Spoorwegwet. Alle partijen worden ook in dat kader over het functioneren van het
capaciteitsverdelingsproces gehoord. Afhankelijk van de uitkomsten van de evaluatie van
de Spoorwegwet zullen in het Kabinetsstandpunt verdere verbeteringen in het
capaciteitsverdelingsproces, danwel de wet- en regeling daaromtrent, kenbaar worden
---
VENW/DGP-2008/3513
gemaakt. Met bovengenoemde stappen is invulling gegeven aan de motie Roemer (31200
XII 35) en beschouw ik de motie als afgedaan.
Het capaciteitsverdelingsproces blijft daarbij een proces waarbij continu een balans
gevonden moet worden tussen de belangen van het reizigers- en goederenvervoer,
veiligheid, optimale benutting en adequaat onderhoud. Met een intensievere benutting
van het spoorwegnet en de gewenste hoge betrouwbaarheid is ook meer onderhoud
nodig. Het is om die reden niet uitgesloten dat ook dit jaar op bepaalde routes
conflicterende aanvragen worden ingediend.
Gegeven het feit echter dat partijen nu meer evaring hebben opgebouwd met het
capaciteitsverdelingsproces en overbelastverklaringen en dat ProRail ook verbeteringen
heeft doorgevoerd, is mijn verwachting dat het capaciteitsverdelingsproces voor de
dienstregeling 2009 soepeler zal verlopen. Belangrijke uitgangspunten daarbij blijven dat
het capaciteitsverdelingsproces op een non-discriminatoire, transparante wijze plaatsvindt
en dat het proces voldoende ruimte biedt aan partijen om bij conflicterende aanvragen
gezamenlijk tot een passende oplossing te komen.
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
Camiel Eurlings
---
Ministerie van Verkeer en Waterstaat