De dodendraad tussen belgie en nederland


Prof.dr. Alex Vanneste spreekt in Stramproy 10 juni 2008

STRAMPROY, 20080521 -- We staan aan de vooravond van het Europees Kampioenschap voetbal. We zullen weer de beelden zien van supporters die het nationaal voetbalteam vurig aanmoedigen Ze worden gescheiden van hun tegenstanders door draad. Het is nauwelijks meer voor te stellen dat 92 jaar geleden de Belgische-Nederlandse grens werd gescheiden door een "elektrische draad".

Tijd om ons eens te verdiepen naar de achtergronden van deze grensversperring. Voor dinsdagavond 10 juni a.s. slaagden wij erin om een gerenommeerde spreker naar Stramproy te halen. Prof. dr. Alex Vanneste geeft dan om 19.30 uur in de gemeenschaphuis De Zaal, Mariastraat 1 te Stramrproy een zeer boeiende lezing over de elektrische draadversperring (de dodendraad) tijdens de `Grote Oorlog' 1914-1918. Dat alles wordt geïllustreerd met uitgebreid en origineel illustratiemateriaal op een groot scherm. De toegang is gratis en de lezing duurt ongeveer twee uur.


Even ter herinnering

De oorlog 1914-1918 was een oorlog van de grote getallen. Tijdens deze oorlog met de toepasselijke naam `Groote Oorlog' werden zesenzestig miljoen soldaten gemobiliseerd. Daarvan sneuvelden er tien miljoen en raakten er twintig miljoen gewond. Zes en een half miljoen soldaten werden krijgsgevangen genomen. Reken daarbij nog alle burgerslachtoffers......

Het is duidelijk dat geen enkele oorlog ooit zoveel slachtoffers heeft geëist. Bovendien stierven wereldwijd nog eens miljoenen burgers aan de Spaanse Griep ten gevolge van hun verzwakte lichamelijke conditie.



In de Westhoek in Vlaanderen, meer bepaald in de IJzerstreek, is een vreselijke, zinloze strijd gevoerd. Daar waren duizenden en duizenden doden te betreuren. Jaarlijks bezoeken nog honderdduizenden mensen de littekens die herinneren aan de Eerste Wereldoorlog: kerkhoven, gedenktekens, kraters, bunkers, loopgraven en musea.



De dodendraad

Aan de Belgisch-Nederlandse grens (van Vaals tot Cadzand) werd vanaf het late voorjaar 1915 door de Duitse bezetter een met maar liefst 2000 volt geladen draadversperring opgetrokken om allerlei voor hem hinderlijke activiteiten tegen te gaan: het clandestien overbrengen van oorlogsvrijwilligers, spionageberichten en post naar en van Nederland, smokkel, enz.



De krant De Nieuwe Koerier schrijft over de aanleg op 8 februari 1916:

"De tramverbinding tusschen Weert-Maeseijck, die geruime tijd regelmatig druk had, is sedert eenige dagen stop gezet. Woensdagnamiddag arriveerden te Molenbeersel-grens een 70-tal Duitschers om de draadversperring met elektrischen stroom langs de Nederl.Belgische grens aan te brengen. De Tram die dien avond om 7.30 uur van Weert naar Maeseijck zou vertrekken werd aan de grens niet doorgelaten en arriveerde om 8.30 weer alhier. Sedert is de tramlijn op het Belgisch gedeelte gebarricadeerd met een hoop steenen en rijdt de tram alleen Weert-Stramproij v.v. Men vleit zich met de hoop, dat de verbinding zoodra de draadversperring gereed is, weer zal tot stand komen. Het is voor de Belgische grensbewoners die anders, ongehinderd bijna, hier op het Nederlandsche gedeelte, de noodigste levensmiddelen enz. kwamen halen een slag."



Prof. dr. Alex Vanneste zal vertellen hoe de versperring werd gebouwd en beheerd, welke de gevolgen waren voor de plaatselijke bevolking en hoe zij ermee omging, hoe `passeurs', spionnen en agenten van de inlichtingsdiensten erin slaagden om de versperring te lijf te gaan en te overschrijden (met mensen, post, goederen, enz.), wie de slachtoffers waren en hoe ze vielen, enz.



Ook zal gepoogd worden een antwoord te geven op de vraag in welke mate de versperring de bezetter diensten heeft bewezen dan wel of het een al bij al nutteloze onderneming is geweest.





Aan de dodendraad van Thorn tot Budel vielen tientallen doden. Smokkelaars, deserteurs, vluchtelingen boeren, etc. Maar gedetailleerde cijfers ontbreken.



Biografie van Prof. dr. A. Vanneste

Prof. Vanneste werd geboren in Avelgem op 27 november 1946. Hij is gewoon hoogleraar aan het Departement Taalkunde van de Faculteit Letteren & Wijsbegeerte (Universiteit Antwerpen) en doceert er Franse spraakkunst, Franse taalkunde, Sociolinguïstiek en Informatie- en communicatietechnologie voor Menswetenschappers (inz. voor historici). Hij was gedurende zes jaar decaan van de letterenfaculteit, alvorens een aantal andere bestuursfuncties aan de universiteit op te nemen. Momenteel is hij lid van de Raad van Bestuur, van de Onderwijsraad en van tal van commissies, raden en werkgroepen.



Zijn aandacht voor de draadversperring komt in de eerste plaats vanuit een altijd bestaande interesse voor de Eerste Wereldoorlog. Prof. Vanneste is een West-Vlaming en heeft lang in de Westhoek gewoond, waar hij leefde tussen de herinneringen aan de Groote Oorlog. Verder was een familielid van zijn echtgenote tijdens WO1 actief als agent van de weerstand (o.m. als `passeur') en heeft hij enkele persoonlijke nota's achtergelaten. Eerst prikkelden zij enkel zijn nieuwsgierigheid. Later startte hij een wetenschappelijk onderzoek naar de draadversperring, zowel in binnen- als buitenland. Inmiddels is het een passie geworden.



We hopen u allen weer te mogen begroeten bij deze indrukwekkende lezing. "Het was nog nooit zo stil bij een lezing" is een veel gehoorde reactie na afloop van de lezingen van de boeiende spreker prof. Vanneste.





Ingezonden persbericht