12 jun 200
8
Wetenschappers communiceren te weinig over hun onderzoek en staan
weinig open voor interactie met de samenleving. Een mediatraining
alleen lost dit niet op. Het probleem zit dieper, namelijk in de
wetenschapsopvatting van de onderzoekers, stelt dr. Ann Van der
Auweraert in haar proefschrift waarop ze promoveerde aan Wageningen
Universiteit.
Voor haar promotieonderzoek was Van der Auweraert
wetenschapsvoorlichter bij de Universiteit Antwerpen. In dat werk
merkte ze dat veel wetenschappers nauwelijks op eigen initiatief
communiceren over hun onderzoek. En als ze dat doen, is het vaak
eenrichtingsverkeer. Bijvoorbeeld door een lezing te geven of een
ingezonden brief in de krant te zetten. Wanneer de boodschap verkeerd
overkomt, is dat volgens de wetenschappers vaak de schuld van de
ontvanger of de journalist die niet genoeg kennis heeft of de
vaktermen niet kent. Van der Auweraert zocht uit waarom dat is.
Het blijkt niet alleen te liggen aan de capaciteit van wetenschappers
om te communiceren. Want al kùnnen ze het wel, soms mógen ze het
niet. Collegaâs stellen bijvoorbeeld dat ze zich tot onderzoek moeten
beperken. Of universiteiten vermengen voorlichting over
wetenschappelijk onderzoek met pr voor hun instelling. Dat vindt Van
der Auweraert een kwalijke zaak, want die vermenging leidt tot scepsis
onder journalisten en het publiek.Â
De belangrijkste reden waarom wetenschappers niet actief communiceren
is volgens de onderzoekster dat ze het niet altijd wÃllen. Dat komt
door hun positivistische visie op wetenschap, stelt Van der Auweraert.
Die gaat ervan uit dat de realiteit kenbaar en meetbaar is en dat
onderzoek tot de waarheid leidt. Daaruit volgt een klassieke houding
ten opzichte van communicatie, zegt de Vlaamse onderzoekster.
Wetenschappers ontdekken de waarheid en zenden die boodschap in
eenrichtingsverkeer naar het publiek.Â
Maar die visie is volgens Van der Auweraert achterhaald. Wat mensen
als realiteit beleven, wordt bepaald door interactie tussen mensen met
ieder hun eigen vorm van kennis. Praktijkkennis of ethische
opvattingen tellen daarbij net zo mee als wetenschappelijke kennis,
zegt de onderzoekster. Maar de positivistische hoogleraren en
onderzoekers die Van der Auweraert interviewde, bleken zich niet open
te stellen voor kennis van anderen.Â
Wil de houding van wetenschappers veranderen als het om
wetenschapscommunicatie gaat, dan moeten wetenschappers in hun
opleiding bijgespijkerd worden in de filosofie, is de conclusie van
Van der Auweraert. âIk kwam als bioloog ook pas na mijn opleiding,
tijdens het promotieonderzoek, tot het inzicht dat je verschillend kan
aankijken tegen wat de realiteit is. Als meer wetenschappers dat
eerder leren, zullen ze meer openstaan voor de samenleving en voor
communicatie.â
Ann Van der Auweraert is op 9 juni gepromoveerd bij prof. Cees van
Woerkum, hoogleraar Communicatie- en innovatiestudies. / Joris Tielens
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Het wordt u
aangeboden door de afdeling Corporate Communicatie. Meer informatie
bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@cereales.nl. Zie archief (inclusief Wb-artikelen) op
http://www.resource-online.nl