Raad van de Europese Unie


                   Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 






                            RAAD VAN                      Brussel, 20 juni 2008  
                DE EUROPESE UNIE                          (OR. en) 
                                                          11018/08 




                                                          CONCL 2 


BEGELEIDENDE NOTA 
van:             het voorzitterschap 
aan:             de delegaties 
Betreft:         EUROPESE RAAD TE BRUSSEL 
                 19/20 JUNI 2008 

                 CONCLUSIES VAN HET VOORZITTERSCHAP 


Hierbij gaan voor de delegaties de conclusies van het voorzitterschap van de Europese Raad te 
Brussel (19/20 juni 2008). 


                                   ________________________ 


11018/08                                                                                           
                                                                                           NL 


                              Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

De bijeenkomst van de Europese Raad werd voorafgegaan door een uiteenzetting van de heer 
Hans-Gert Pöttering, voorzitter van het Europees Parlement, gevolgd door een gedachtewisseling. 


VERDRAG VAN LISSABON 

1.          De Europese Raad heeft nota genomen van de voorbereidende werkzaamheden die in 
            aansluiting op zijn conclusies van december 2007 zijn verricht. 

2.          De Europese Raad heeft nota genomen van de uitslag van het referendum dat in Ierland over 
            het Verdrag van Lissabon is gehouden en heeft op basis van een eerste evaluatie van de 
            eerste minister (Taoiseach), de heer Brian Cowen, de stand van zaken opgemaakt. 

3.          De Europese Raad was het erover eens dat er meer tijd nodig is om de situatie te analyseren. 
            Hij nam er nota van dat de Ierse regering zowel in eigen land als met de andere lidstaten 
            actief overleg wil voeren om tot gemeenschappelijke oplossingen te komen. 

4.          De Europese Raad herinnerde eraan dat het doel van het Verdrag van Lissabon is de uit-
            gebreide Unie te helpen efficiënter en democratischer te functioneren, en wees erop dat de 
            parlementen in 19 lidstaten het Verdrag hebben geratificeerd en dat het ratificeringsproces in 
            de andere landen1 verder gaat. 

5.          De Europese Raad stemde in met het Ierse voorstel om tijdens zijn bijeenkomst op 
            15 oktober 2008 op deze kwestie terug te komen om de koers voor de toekomst te 
            bespreken. Hij benadrukte hoe belangrijk het is om intussen concrete resultaten te blijven 
            boeken op de verschillende beleidsgebieden die de burgers aan het hart gaan. 



1        De Europese Raad nam er nota van dat Tsjechië zijn ratificeringsproces niet kan afronden 
         totdat het constitutionele hof een positief advies uitbrengt over de verenigbaarheid van het 
         Verdrag van Lissabon met de Tsjechische grondwet. 

11018/08                                                                                                 1 
                                                                                                    NL 


                   Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

VRIJHEID, VEILIGHEID EN RECHT 

6.     De versterking van de EU als een ruimte van vrijheid, veiligheid en recht is een topprioriteit 
       voor de burgers. De Europese Raad roept het Europees Parlement, de Raad en de Commissie 
       op alles in het werk te stellen opdat belangrijke wetgevingsvoorstellen die op dit gebied nog 
       in behandeling zijn, op korte termijn, dan wel, in voorkomend geval, voor het eind van de 
       huidige wetgevingsperiode kunnen worden aangenomen. 

7.     De Europese Raad heeft in december van vorig jaar onderstreept dat er een hernieuwd 
       politiek engagement nodig is met het oog op de ontwikkeling van een integraal Europees 
       migratiebeleid. Sindsdien is aanzienlijke vooruitgang geboekt, met name wat de 
       ontwikkeling van een strategie voor geïntegreerd grensbeheer en de intensivering van de 
       samenwerking met derde landen betreft. De inspanningen op dit gebied moeten in de 
       komende maanden opgevoerd worden teneinde de coherentie en doeltreffendheid van het 
       migratiebeleid te verbeteren. In die optiek is de Europese Raad ingenomen met de door de 
       Commissie ingediende mededeling "Een gemeenschappelijk immigratiebeleid voor Europa: 
       beginselen, acties en instrumenten" en ziet hij uit naar het voorstel voor een pact inzake 
       immigratie en asiel dat het aantredende Franse voorzitterschap binnenkort zal indienen. 

8.     De Europese Raad benadrukt de onderlinge verbanden tussen migratie, werkgelegenheid en 
       ontwikkeling alsook het belang van bestrijding van de voornaamste pull-factoren van 
       illegale immigratie. Hij roept de Raad op om de besprekingen te intensiveren met het oog op 
       de aanneming van de voorstellen betreffende de toelating van onderdanen van derde landen 
       die hooggekwalificeerde arbeid komen verrichten, betreffende de sancties tegen werkgevers 
       van illegale immigranten en betreffende één enkele aanvraagprocedure voor vergunningen 
       en een gemeenschappelijk pakket rechten voor onderdanen uit derde landen. 

9.     De Europese Raad is ingenomen met de conclusies van de Raad van april 2008 over 
       praktische samenwerking op asielgebied en met de mededeling van de Commissie 
       "beleidsplan inzake asiel: een geïntegreerde aanpak van bescherming in de hele EU". Hij 
       acht verdere vorderingen met het toekomstig gemeenschappelijk Europees asielstelsel 
       dringend nodig, opdat dit uiterlijk in 2010 kan worden verwezenlijkt. 


11018/08                                                                                             2 
                                                                                                 NL 


                    Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

10.     De Europese Raad onderstreept dat de strategie voor een geïntegreerd grensbeheer verder 
        ontwikkeld moet worden, met oog voor de bijzondere druk die sommige lidstaten moeten 
        weerstaan en een billijke spreiding van de verantwoordelijkheden. Er moet snel vooruitgang 
        geboekt worden in de ontwikkeling van FRONTEX, onder meer door de verbetering van de 
        operationele coördinatie. Het beheer van de buitengrenzen moet met behulp van moderne 
        technologieën worden verbeterd. De Commissie wordt verzocht om uiterlijk begin 2010 
        voorstellen in te dienen voor een in- en uitreissysteem en een systeem van geregistreerde 
        reizigers. De Europese Raad ziet uit naar de verwachte studies en eventuele 
        wetgevingsvoorstellen inzake een elektronisch systeem voor reisvergunningen en de 
        invoering van een Europees grensbewakingssysteem. De Europese Raad verzoekt de 
        Commissie de inspanningen met betrekking tot deze kwesties op te voeren en snel verslag 
        uit te brengen over de geboekte vooruitgang en mogelijke verdere stappen, om de algehele 
        strategie ten spoedigste te kunnen uitzetten en ontplooien. 

11.     De Europese Raad herhaalt dat een effectief terugkeer- en overnamebeleid nodig is. Hij 
        verheugt zich over de vorderingen die zijn gemaakt met het voorstel inzake 
        gemeenschappelijke normen op dit gebied en onderstreept het belang van een intensievere 
        samenwerking met derde landen inzake overname, ook middels het nakomen van 
        verplichtingen uit hoofde van bestaande instrumenten; hij benadrukt derhalve dat er met alle 
        belangrijke landen van herkomst en doorgang dringend overnameovereenkomsten gesloten 
        moeten worden. 

12.     De Europese Raad onderschrijft de conclusies van de Raad van 16 juni over de versterking 
        van de totaalaanpak van migratie en benadrukt hoe belangrijk het is om de dialoog, het 
        partnerschap en de samenwerking met derde landen met betrekking tot 
        migratieaangelegenheden op een geografisch evenwichtige wijze voort te zetten. De 
        totaalaanpak moet verder worden ontwikkeld, met name door het creëren van concrete 
        instrumenten, zoals migratiemissies, samenwerkingplatforms, mobiliteitspartnerschappen en 
        migratieprofielen. In dit verband verwelkomt de Europese Raad de start van 
        proefpartnerschappen voor mobiliteit met Kaapverdië en de Republiek Moldavië en kijkt hij 
        uit naar de opening van de dialoog over dergelijke partnerschappen met Georgië en Senegal. 
        De Commissie wordt verzocht de partnerschappen voor mobiliteit te evalueren en uiterlijk in 
        juni 2009 verslag uit te brengen over de resultaten. 


11018/08                                                                                            3 
                                                                                                NL 


                    Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

13.     De Europese Raad neemt nota van de aanzienlijke vooruitgang die in de laatste maanden is 
        geboekt met de uitvoering van de terrorismebestrijdingsstrategie van de Unie, maar 
        benadrukt dat de inspanningen om het terrorisme te bestrijden opgevoerd moeten worden, 
        met volledige eerbiediging van de rechtsstaat en de mensenrechten. In dit verband verheugt 
        het de Europese Raad dat de coördinator voor terrorismebestrijding de ontplooiing van de 
        terrorismebestrijdingsstrategie van de EU met zijn recente verslag en aanbevelingen een 
        nieuwe impuls heeft gegeven. De Europese Raad verzoekt de Commissie om haar werk ter 
        voorkoming van radicalisering en de rekrutering van terroristen voort te zetten. In haar 
        samenwerking met derde landen moet de Unie ook een nuttige bijdrage leveren aan het 
        voorkomen van de rekrutering van terroristen, met name door het verlenen van technische 
        bijstand op het gebied van onderwijs, mensenrechten, rechtsstatelijkheid, civiele 
        samenleving en governance. De Commissie wordt verzocht haar aandacht vooral te richten 
        op landen in Noord-Afrika en de Sahel en in Zuid-Azië. 

14.     Een efficiënte preventie van terrorisme en zware criminaliteit vereist dat de bevoegde 
        autoriteiten van de lidstaten en de agentschappen van de EU toegang hebben tot de relevante 
        informatie. De Europese Raad benadrukt derhalve dat er bij de toepassing van het beginsel 
        van beschikbaarheid een gecoördineerde en coherente aanpak moet worden gevolgd, die is 
        gericht op een efficiënt gebruik van informatietechnologie en informatienetwerken. Men is 
        het erover eens geworden om de bepalingen van het Verdrag van Prüm betreffende 
        informatie-uitwisseling op te nemen in het rechtskader van de Unie, maar er moeten nog 
        verdere initiatieven ter verbetering van de uitwisseling van informatie worden bestudeerd, 
        met inachtneming van de bescherming van persoonsgegevens. 

15.     In maart 2008 is de uitbreiding van het Schengengebied met negen lidstaten afgerond met de 
        afschaffing van de controles aan de interne luchtgrenzen, hetgeen bijdraagt tot een grotere 
        mobiliteit zonder dat de veiligheid van de burgers van de EU wordt aangetast. De Europese 
        Raad is verheugd over de inwerkingtreding van de Schengen-associatieovereenkomst met 
        Zwitserland en de ondertekening van het Protocol met Liechtenstein. Hij dringt er bij de 
        lidstaten en de Commissie op aan nauw samen te werken en voldoende middelen uit te 
        trekken om ervoor te zorgen dat SIS II in september 2009 operationeel wordt. Hij verzoekt 
        de Commissie oplossingen voor te stellen voor het langetermijnbeheer van grootschalige IT-
        systemen op het gebied van vrijheid, veiligheid en recht. 


11018/08                                                                                             4 
                                                                                                 NL 


                    Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

16.     De Europese Raad verwelkomt het initiatief tot geleidelijke invoering van een eenvormig 
        E-justitieportaal van de EU, dat eind 2009 gereed moet zijn. 

17.     De Europese Raad, die in zijn conclusies van juni 2007 heeft verwezen naar de algemene 
        overeenstemming over het kaderbesluit inzake de bestrijding van bepaalde vormen van 
        racisme en vreemdelingenhaat, is verheugd dat de eerste Europese hoorzitting over 
        misdaden begaan door totalitaire regimes heeft plaatsgevonden en onderkent dat op deze 
        weg moet worden voortgegaan. 

18.     De Europese Raad verwelkomt het akkoord dat is bereikt over de richtlijn inzake de 
        bescherming van het milieu door middel van het strafrecht en de vooruitgang die is geboekt 
        met betrekking tot de richtlijn inzake verontreiniging vanaf schepen. De Europese Raad 
        herhaalt dat het belangrijk is dat in de gehele EU een hoog niveau van milieubescherming 
        wordt bereikt. Hij is ook verheugd over de vlotte vaststelling van het kaderbesluit inzake de 
        versterking van de procedurele rechten in processen waarbij de verdachte niet in persoon 
        aanwezig is, dat de procedurele waarborgen op strafrechtelijk gebied versterkt. 

19.     De inspanningen ter versterking van de justitiële samenwerking in civiele zaken, waaronder 
        het familierecht, moeten worden voortgezet, gezien het positieve effect dat deze 
        samenwerking voor burgers in hun dagelijks leven kan hebben. Er zijn belangrijke 
        wetgevingsbesluiten aangenomen betreffende bemiddeling/mediation in burgerlijke en 
        handelszaken, het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst, en de 
        ouderlijke verantwoordelijkheid en de bescherming van kinderen, maar er moet nog meer 
        worden gedaan. De Europese Raad doet derhalve een oproep om de verordening betreffende 
        onderhoudsverplichtingen voor eind 2008 aan te nemen en om snel een politieke oplossing 
        te vinden voor de verordening betreffende de bevoegdheid en het toepasselijk recht in 
        huwelijkszaken. De Commissie wordt verzocht om voor het eind van 2008 een voorstel 
        inzake het erfrecht in te dienen. 

20.     De Europese Raad onderstreept de noodzaak om snel werk te maken van het project voor 
        een gemeenschappelijk referentiekader voor het Europees contractenrecht. 


11018/08                                                                                            5 
                                                                                                 NL 


                     Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

21.     De rol van Eurojust en Europol moet worden versterkt en de samenwerking tussen beide 
        agentschappen moet worden verbeterd, zodat de grensoverschrijdende zware criminaliteit 
        beter kan worden bestreden. De Europese Raad benadrukt het belang van het in de 
        Raadszitting van april 2008 bereikte akkoord over het besluit tot oprichting van Europol en 
        doet een oproep om dit besluit spoedig formeel aan te nemen overeenkomstig het in 
        juni 2007 overeengekomen tijdschema. De Europese Raad dringt er bij de Raad op aan zijn 
        besprekingen over het ontwerp-besluit van de Raad betreffende de versterking van Eurojust 
        snel af te ronden, zodat dit voor eind 2008 formeel kan worden aangenomen. 

22.     De Europese Raad onderstreept dat de samenwerking met derde landen en internationale 
        organisaties, met name de Haagse Conferentie voor Internationaal Privaatrecht, de Raad van 
        Europa en de Verenigde Naties, moet worden versterkt. 

23.     De Europese Raad spreekt zijn krachtige steun uit voor het doel om alle lidstaten van de EU 
        zo spoedig mogelijk te doen deelnemen aan het visumvrijstellingsprogramma van de VS, 
        zodat alle EU-burgers in volledige wederkerigheid zonder visum kunnen reizen en gelijk 
        worden behandeld, zoals reeds het geval is voor burgers van de VS die het grondgebied van 
        de lidstaten binnenkomen.  

24.     De Europese Raad is ingenomen met de huidige inspanningen om het vermogen van de Unie 
        inzake rampenbeheersing te versterken, en benadrukt dat rampenbeheersing een 
        gecoördineerde aanpak behoeft. Hij verzoekt de Raad, de Commissie en de lidstaten om 
        deze werkzaamheden met vaart voort te zetten. 

11018/08                                                                                           6 
                                                                                               NL 


                    Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

BELEIDSCONSEQUENTIES VAN DE HOGE VOEDSEL- EN OLIEPRIJZEN 

25.     De recente sterke stijging van de grondstoffenprijzen baart zorgen, zowel binnen de Unie, 
        met name voor huishoudens met een laag inkomen, als daarbuiten, in het bijzonder voor 
        ontwikkelingslanden die netto-importeurs van voedsel en/of olie zijn. Het is een complex 
        verschijnsel met vele achterliggende oorzaken en gevolgen, dat het beleid van de EU op alle 
        terreinen treft. De Europese Raad is ingenomen met de Commissiemededelingen over deze 
        beide aangelegenheden. 

26.     In de landbouwsector heeft de Unie reeds maatregelen genomen om de druk op de 
        voedselprijzen te matigen door de verkoop van interventievoorraden, de verlaging van de 
        uitvoerrestituties, de opheffing van de braakleggingsverplichting voor 2008, de verhoging 
        van de melkquota en de schorsing van invoerrechten op granen, waardoor het aanbod 
        toeneemt en tot stabilisatie van de landbouwmarkten wordt bijgedragen. 

27.     De opeenvolgende hervormingen van het GLB hebben de marktgerichtheid ervan verbeterd, 
        het aantal aanbodbeheersingsmaatregelen verminderd en ervoor gezorgd dat de EU-
        landbouwers beter op prijsontwikkelingen reageren. Het is van belang de marktgerichtheid 
        van de landbouw verder te verbeteren en de EU-landbouwers aldus in staat te stellen beter te 
        reageren op marktsignalen. Tevens moet een eerlijke mededinging worden gegarandeerd en 
        moet de landbouw overal in de EU duurzamer worden en een adequate voedselvoorziening 
        garanderen. In de context van de "check-up" van het GLB zal de Raad zich beraden op 
        verdere stappen om deze aspecten aan te pakken. 

28.     Er moet verder werk worden gemaakt van innovatie, onderzoek en ontwikkeling van de 
        landbouwproductie, met name om de energie-efficiëntie, de groei van de productiviteit en 
        het vermogen om zich aan de klimaatverandering aan te passen, te versterken. 

29.     Een aantal lidstaten is doende kortetermijnmaatregelen in te voeren om de gevolgen van de 
        recente ontwikkelingen van de voedselprijzen voor huishoudens met een laag inkomen te 
        verlichten. Teneinde verstoringen van prijssignalen alsmede grootschalige tweederonde-
        effecten op lonen en prijzen te voorkomen, moet het gaan om doelgerichte korte-
        termijnmaatregelen. 


11018/08                                                                                           7 
                                                                                               NL 


                     Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

30.     De Europese Raad is ingenomen met het initiatief van de Commissie om de restrictieve 
        regulering van de detailhandel te onderzoeken in de context van de evaluatie van de interne 
        markt. De Europese Raad is ook ingenomen met het voornemen van de Commissie om de 
        activiteiten op de grondstoffengerelateerde financiële markten, met inbegrip van 
        speculatieve handel, en het effect ervan op de prijsontwikkeling, alsmede eventuele 
        beleidsimplicaties, nauwlettend in het oog te houden. Hij verzoekt de Commissie om vóór 
        de bijeenkomst van de Europese Raad in december 2008 daarover verslag uit te brengen en 
        te overwegen passende beleidsmaatregelen voor te stellen, onder andere maatregelen om de 
        transparantie van de markt te verbeteren. 

31.     Het is belangrijk dat de duurzaamheid van het biobrandstoffenbeleid wordt gewaarborgd 
        door duurzaamheidscriteria vast te stellen voor de productie van biobrandstoffen van de 
        eerste generatie en de ontwikkeling van uit bijproducten gewonnen biobrandstoffen van de 
        tweede generatie te stimuleren. Ook de mogelijke effecten op landbouwproducten die voor 
        de voeding bestemd zijn, moeten snel worden beoordeeld en in voorkomend geval moeten 
        maatregelen worden genomen om het beleid bij te sturen. Ook moeten de ecologische en de 
        sociale gevolgen van de productie en het verbruik van biobrandstoffen, zowel binnen als 
        buiten de Unie, nader worden beoordeeld. De Europese Raad acht het van groot belang dat 
        in dit verband de coördinatie met de internationale partners van de EU wordt gestimuleerd. 

32.     De hoge voedselprijzen betekenen vooral voor de ontwikkelingslanden een zware belasting. 
        Ze hebben ernstige gevolgen voor de situatie van de armste bevolkingsgroepen in de wereld, 
        en dreigen het halen van alle millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling (MDG's) te 
        vertragen. Daarom moet de Europese Unie actie ondernemen vanuit het oogpunt van 
        ontwikkelingshulp en humanitaire bijstand. De Europese Raad is ingenomen met het 
        voornemen van de Commissie om met een voorstel te komen voor een nieuw fonds ter 
        ondersteuning van de landbouw in ontwikkelingslanden, dat binnen het kader van de huidige 
        financiële vooruitzichten kan worden gefinancierd. De Unie zal hierbij in nauwe 
        samenwerking met de Verenigde Naties en andere internationale organisaties en in het kader 
        van het eigen beleid en de eigen strategieën van de partnerlanden te werk gaan. 

33.     De EU verstrekt reeds aanzienlijke voedselhulp en humanitaire hulp in veel van de meest 
        kritieke gebieden en zal middelen vrijmaken om naast voedselhulp ook vangnetten voor 
        arme en kwetsbare bevolkingsgroepen te financieren. 

11018/08                                                                                           8 
                                                                                               NL 


                    Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

34.     De EU zal zich inzetten voor een beter gecoördineerde internationale respons voor de 
        langere termijn op de huidige voedselcrisis, met name in de context van de VN, de 
        internationale financiële instellingen en de G8. Zij is dan ook verheugd over de oprichting 
        door de secretaris-generaal van de Verenigde Naties van de task force op hoog niveau voor 
        de mondiale voedselzekerheidscrisis. De EU is vastbesloten haar aandeel te leveren in de 
        uitvoering van de verklaring die op 5 juni 2008 te Rome op de FAO-Conferentie op hoog 
        niveau over de mondiale voedselzekerheid overeengekomen is. 

35.     De EU zal haar beleidsdialoog met derde landen op transparante wijze gebruiken om de 
        beperkingen en verboden op de uitvoer van voedselproducten te ontmoedigen. Zij zal deze 
        kwestie tevens in de WTO en andere relevante internationale fora ter sprake brengen. Voorts 
        zal de EU naar een ambitieuze, evenwichtige en alomvattende afronding van de Doha-ronde 
        blijven streven. 

36.     De EU zal een kordate reactie ondersteunen om het aanbod van landbouwproducten in de 
        ontwikkelingslanden te vergroten, en zal met name zorgen voor de nodige financiële 
        middelen voor landbouwproductiemiddelen en voor bijstand bij het gebruik van 
        instrumenten voor marktgebaseerd risicobeheer. Zij zal haar steun voor publieke en 
        particuliere investeringen in de landbouw aanzienlijk opvoeren en zal meer in het algemeen 
        ontwikkelingslanden aanmoedigen een beter landbouwbeleid te ontwikkelen, met name om 
        de voedselzekerheid te ondersteunen en de regionale integratie te versterken. Er zal 
        bijzondere aandacht uitgaan naar kleine boeren en naar meer energie-efficiëntie. 

37.     De Europese Raad uit zijn bezorgdheid over de aanhoudende stijging van de olie- en 
        gasprijzen en over de maatschappelijke en economische gevolgen daarvan. Maatregelen 
        kunnen worden overwogen om het effect van hogere olie- en gasprijzen voor de armere 
        bevolkingslagen te verzachten, maar moeten kortlopend en doelgericht blijven. De Europese 
        Raad is ingenomen met het voornemen van de Commissie om een aantal kortetermijn-
        maatregelen voor te stellen die erop zijn gericht het langetermijnproces betreffende de 
        herstructurering van de visserijsector te ondersteunen. Verstorende fiscale en andere 
        beleidsinterventies moeten worden vermeden, aangezien die beletten dat de economische 
        actoren de noodzakelijke aanpassingen doorvoeren. De Europese Raad verzoekt het 
        aantredende voorzitterschap om, in samenwerking met de Commissie, een onderzoek in te 
        stellen naar de haalbaarheid en het effect van maatregelen die de gevolgen van plotselinge 
        prijsstijgingen van olie en gas kunnen verzachten, en daarover voor de Europese Raad in 
        oktober verslag uit te brengen. 

11018/08                                                                                             9 
                                                                                                 NL 


                    Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

38.     Deze ontwikkelingen wijzen erop dat het klimaat- en energiepakket snel moet worden 
        aangenomen. Dat pakket omvat immers tal van elementen die verlichting in de situatie 
        kunnen brengen. Verdere inspanningen om de energie-efficiëntie en de energiebesparingen 
        te vergroten en de energievoorziening in de EU te diversifiëren zijn van essentieel belang. 
        Met name voor nieuwe technologieën is in dat opzicht een belangrijke rol weggelegd. De 
        Europese Raad verzoekt de lidstaten, de Commissie en de Europese Investeringsbank steun 
        te geven aan maatregelen die huishoudens en de industrie helpen te investeren in energie-
        efficiëntie en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen, alsook een milieuvriendelijker 
        gebruik van fossiele brandstoffen. De Europese Raad spoort de lidstaten en de Commissie 
        aan de uitvoering van het actieplan van 2006 inzake energie-efficiëntie voortvarend voort te 
        zetten en een mogelijke aanpassing daarvan te overwegen. Hij neemt er ook nota van dat de 
        Commissie binnenkort met voorstellen tot herziening van de richtlijn betreffende 
        energiebelasting en de richtlijn betreffende het Eurovignet zal komen. 

39.     Andere maatregelen moeten met spoed worden behandeld, in het bijzonder om de 
        concurrentie op de energiemarkten en de modernisering van de vervoerssystemen, met 
        inbegrip van de ontwikkeling van alternatieve technologieën zoals elektrische voertuigen, te 
        bevorderen, alsmede om de oliemarkten transparanter te maken mede wat de olievoorraden 
        betreft. De dialoog met de olie- en gasmaatschappijen, met de producerende landen en met 
        de importerende ontwikkelingslanden moet worden geïntensiveerd, zowel op Europees als 
        op internationaal niveau, om ervoor te zorgen dat aan de aanbodzijde beter wordt ingespeeld 
        op de marktbehoeften en om de randvoorwaarden voor investeringen in exploratie, 
        productie, raffinagecapaciteit en alternatieve energiebronnen te verbeteren. In dit verband 
        verheugt de Europese Raad zich over het besluit van Saudi-Arabië om op 22 juni in Djeddah 
        een bijeenkomst te beleggen tussen de olieproducerende en de olieconsumerende landen. 

40.     De Europese Raad neemt in het bijzonder nota van het voornemen van de Commissie om de 
        ontwikkeling van de voedsel- en de olieprijzen in Europa en internationaal in het oog te 
        houden, en ziet uit naar het verslag over de ontwikkeling van de situatie dat de Commissie 
        tegen de bijeenkomst van de Europese Raad in december 2008 zal presenteren. De Europese 
        Raad moedigt de Commissie ertoe aan ook de ontwikkelingen op andere 
        grondstoffengerelateerde markten in het oog te houden. Aangezien de hoge voedsel- en 
        energieprijzen gevolgen hebben op een groot aantal beleidsterreinen, verzoekt de Europese 
        Raad de RAZEB om de werkzaamheden in de betrokken Raadsformaties over dit onderwerp 
        van nabij te volgen en in oktober 2008 verslag uit te brengen. 

11018/08                                                                                            10 
                                                                                                 NL 


                      Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

ECONOMISCHE, SOCIALE EN MILIEUAANGELEGENHEDEN 

41.     Ter gelegenheid van de tiende verjaardag van het historische besluit om de euro te lanceren en 
        van de oprichting van de Europese Centrale Bank prijst de Europese Raad het opmerkelijke 
        succes dat de economische en monetaire unie in het eerste decennium heeft gekend. Dit succes 
        moet de solide basis zijn voor de confrontatie met de economische uitdagingen die ons te 
        wachten staan. De Europese Raad roept de Raad op zich, in het licht van de mededeling van de 
        Commissie over "EMU@10", te beraden op de vraag hoe het economisch kader van de EMU 
        versterkt kan worden, zodat het potentieel en de voordelen van de euro ten volle benut kunnen 
        worden. 

42.     De Europese Raad feliciteert Slowakije met de sinds zijn toetreding tot de EU verwezenlijkte 
        convergentie, die is gebaseerd op een gezond economisch en financieel beleid, en is verheugd 
        dat Slowakije aan alle in het Verdrag vastgestelde convergentiecriteria voldoet. In dit verband 
        juicht de Europese Raad het voorstel van de Commissie toe dat Slowakije de euro op 
        1 januari 2009 zou invoeren. 

43.     De Europese Raad neemt er nota van dat de internationale financiële markten tekenen van 
        stabilisatie te zien geven, al blijft de situatie over het algemeen nog kwetsbaar. De 
        implementatie, in de geactualiseerde versie, van het alomvattende plan van aanpak dat in 
        oktober naar aanleiding van de beroering op de financiële markten is goedgekeurd, verloopt naar 
        wens en zou eind 2008 afgerond moeten zijn. De Europese Raad verzoek de Raad de situatie 
        van nabij te volgen. 

44.     De EU is vastbesloten om in internationaal verband het voortouw te blijven nemen op het 
        vlak van klimaatverandering en energie. De Europese Raad is verheugd over de vooruitgang 
        die tijdens de onderhandelingen in april te Bangkok en in juni 2008 te Bonn is geboekt met 
        betrekking tot een ambitieuze, wereldwijde, brede overeenkomst inzake de 
        klimaatverandering voor de periode na 2012. Er moet meer vaart gezet worden achter die 
        onderhandelingen om in 2009 in Kopenhagen tot een akkoord te kunnen komen dat strookt 
        met de beoogde temperatuurstijging van maximaal 2 graden Celsius. Teneinde tijdens de 
        voorjaarsbijeenkomst van de Europese Raad in 2009 tot een EU-standpunt te komen, wordt 
        de Commissie verzocht een algehele strategie te presenteren ter intensivering van de 
        financierings- en investeringsstromen ten behoeve van mitigatie en adaptatie 
        overeenkomstig het actieplan van Bali, met inbegrip van mechanismen voor onderzoek naar 
        en ontwikkeling in, en verspreiding en overdracht van koolstofarme technologie. 

11018/08                                                                                               11 
                                                                                                     NL 


                    Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

45.     Om op internationaal vlak haar voortrekkersrol en haar geloofwaardigheid te kunnen 
        behouden moet de Europese Unie snel tot overeenstemming komen over haar klimaat- en 
        energiepakket. De Europese Raad is derhalve ingenomen met de vooruitgang die tot dusver 
        is geboekt met de verschillende voorstellen van het wetgevingspakket aangaande klimaat en 
        energie, en dringt er bij de Raad op aan met het Europees Parlement nauw samen te werken 
        aan een akkoord, met inachtneming van de tijdslimieten die in de bijeenkomst van 
        maart 2008 zijn vastgesteld. De Europese Raad roept de Commissie op om zo spoedig 
        mogelijk te komen met een mechanisme om de investeringen door de lidstaten en de 
        particuliere sector te stimuleren teneinde ervoor te zorgen dat uiterlijk in 2015 een 12-tal 
        demonstratiecentrales voor commerciële stroomopwekking met afvang en opslag van 
        kooldioxide worden gebouwd en operationeel zijn, zoals de Europese Raad in het voorjaar 
        van 2007 is overeengekomen. De Europese Raad wijst in dit verband nogmaals op de 
        noodzaak van een coherent beleid en maatregelen die de synergieën in verband met energie 
        en klimaatverandering in alle betrokken economische sectoren, met inbegrip van de 
        vervoerssector, benutten. 

46.     De Europese Raad verheugt zich over de brede consensus die bereikt is met betrekking tot 
        de essentiële onderdelen van het pakket wetgeving voor de interne energiemarkt, en met 
        name over een daadwerkelijke scheiding tussen leverings- en productiediensten, enerzijds, 
        en netwerkexploitatie, anderzijds, in de gas- en de elektriciteitssector. De Europese Raad 
        verzoekt de Raad en het Europees Parlement om voor het einde van de huidige 
        zittingsperiode tot een definitief akkoord over het pakket te komen. 

47.     De Europese Raad is ingenomen met de geslaagde afloop van de negende vergadering van 
        de Conferentie van de partijen bij het Verdrag inzake biologische diversiteit, die een 
        mijlpaal vormt op de weg naar het voor 2010 gestelde doel. 

48.     In aansluiting op het politiek akkoord dat de Raad bereikt heeft over de richtlijn inzake 
        arbeidstijd en de richtlijn betreffende de arbeidsvoorwaarden voor uitzendkrachten, verzoekt 
        de Europese Raad de Raad en het Europees Parlement om voor het einde van de huidige 
        zittingsperiode tot een evenwichtig definitief akkoord over beide richtlijnen te komen. 

11018/08                                                                                              12 
                                                                                                  NL 


                   Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 


49.     De Europese Raad ziet uit naar het resultaat van de evaluatie door de Commissie van de 
        bestaande beleidskaders en -instrumenten die de sociale insluiting van de Romabevolking 
        moeten verbeteren, alsook naar de komende conferentie die begin september aan dit 
        vraagstuk gewijd zal zijn. Hij verzoekt de Raad hiermee bij de bespreking van de herziene 
        sociale agenda rekening te houden. De Europese Raad zal nog dit jaar op deze kwestie 
        terugkomen. 

50.     De Europese Raad onderstreept hoe belangrijk het is de verschillen in gezondheid en 
        levensverwachting tussen en binnen lidstaten op te heffen en op het vlak van belangrijke 
        chronische niet-overdraagbare ziekten preventie-activiteiten te ontplooien. In dit verband is 
        hij ingenomen met de conclusies van de Raad betreffende het terugdringen van kanker, 
        waarmee een bijdrage geleverd kan worden tot het verwezenlijken van deze doelstellingen. 

51.  De Europese Raad spreekt zijn waardering uit voor het besluit betreffende de EIT in 
      Budapest. Dit zal het instituut in staat stellen snel te beginnen werken aan de bevordering van 
      Europese innovatie. In dat verband herinnert de Europese Raad aan de conclusies van de 
      vertegenwoordigers van de lidstaten, op het niveau van de staatshoofden en regeringsleiders, 
      op 13 december 2003 te Brussel bijeen, waarin aan de nieuw toegetreden lidstaten voorrang 
      wordt verleend bij de verdeling van de vestigingsplaatsen van de bureaus of agentschappen 
      van de Gemeenschap in de toekomst. De vestigingsplaatsen van toekomstige bureaus of 
      agentschappen moeten bij voorrang worden toegewezen aan de lidstaten die na 2004 tot de 
      Unie zijn toegetreden, waarbij passende prioriteit uitgaat naar de lidstaten waar nog geen EU-
      bureau of agentschap gevestigd is. 

11018/08                                                                                            13 
                                                                                                NL 


                    Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

WESTELIJKE BALKAN 

52.  De Europese Raad betuigt opnieuw zijn volledige steun voor het Europees perspectief van de 
     Westelijke Balkan, als vervat in de agenda van Thessaloniki en de verklaring van Salzburg. 
     Verwijzend naar zijn conclusies van december 2006 beklemtoont de Europese Raad dat, met 
     een flinke vooruitgang in de economische en politieke hervormingen en de vervulling van de 
     gestelde voorwaarden en eisen, de resterende potentiële kandidaten in de Westelijke Balkan 
     de status van kandidaat-lidstaat moeten kunnen krijgen, elk op grond van zijn eigen merites, 
     met het EU-lidmaatschap als einddoel. Het uitzicht op EU-lidmaatschap blijft essentieel voor 
     de stabiliteit, de verzoening en de toekomst in de Westelijke Balkan. 

53.  Het stabilisatie- en associatieproces blijft het kader voor het Europese traject van de 
     Westelijke Balkan. De vorderingen die de laatste jaren vooral middels het sluiten van 
     stabilisatie- en associatieovereenkomsten geboekt zijn, moeten nu verder geconsolideerd 
     worden. 

54.  Het verheugt de Europese Raad dat er aanzienlijke vooruitgang is geboekt met het faciliteren 
     van de contacten van mens tot mens voor de landen in de regio. In dit opzicht is de Europese 
     Raad ingenomen met de geslaagde start van de dialoog over visumliberalisering met Servië, 
     de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, Montenegro, Albanië en Bosnië en 
     Herzegovina, op basis van stappenplannen met heldere en realistische ijkpunten. De Europese 
     Raad onderschrijft tevens de verklaring over de Westelijke Balkan in bijlage dezes. 

55.  De Europese Raad wijst andermaal op het belang van regionale samenwerking en goed 
     nabuurschap. Hij prijst de omvorming van het Stabiliteitspact tot de Raad voor regionale 
     samenwerking, en roept de regio op om haar eigen inbreng verder op te voeren zoals is 
     besproken op de onlangs gehouden ministeriële ontmoeting van het Zuidoost-Europees 
     Samenwerkingsproces in Sofia en de daarop volgende topontmoeting in Pomorie. 


11018/08                                                                                         14 
                                                                                                NL 


                   Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

56.  De Europese Raad onderstreept dat de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië 
     eind dit jaar verdere vorderingen kan maken in de richting van de EU, mits voldaan wordt aan 
     de voorwaarden genoemd in de conclusies van de Europese Raad van december 2005, de 
     politieke criteria van Kopenhagen, en de kernprioriteiten van het Toetredingspartnerschap van 
     februari 2008. Het in stand houden van goede nabuurschapsbetrekkingen, met inbegrip van 
     een door onderhandelingen bereikte, wederzijds aanvaardbare oplossing voor de 
     naamskwestie, blijft essentieel. In dit verband neemt de Europese Raad nota van de conclusies 
     van de RAZEB van 16 juni 2008. Het verheugt de EU dat Albanië heeft toegezegd de 
     voorwaarden te zullen scheppen voor het houden van vrije, eerlijke en democratische 
     verkiezingen in 2009. Even belangrijk zijn verdere inspanningen met betrekking tot de 
     institutionele capaciteit in het openbaar bestuur, voor de bestrijding van corruptie en 
     georganiseerde misdaad en in het gerechtelijk apparaat. De Europese Raad neemt nota van de 
     vooruitgang die Montenegro heeft geboekt en moedigt het land aan zich te blijven toeleggen 
     op het opbouwen van de bestuurscapaciteit, de bestrijding van corruptie en georganiseerde 
     misdaad, het consolideren van de instellingen en het hervormen van het gerechtelijk apparaat 
     conform zijn grondwet. Willen Albanië en Montenegro de volgende fase in hun respectieve 
     betrekkingen met de EU ingaan, dan moeten zij overtuigende resultaten laten zien bij de 
     uitvoering van de stabilisatie- en associatieovereenkomst. De Europese Raad verwelkomt de 
     recente ondertekening van de stabilisatie- en associatieovereenkomst met Bosnië en 
     Herzegovina, voor dat land een belangrijke stap op weg naar Europa. Bosnië en Herzegovina 
     moet de uitvoering van het hervormingsproces onverwijld voortzetten, met name om te 
     voldoen aan de doelstellingen en voorwaarden voor de overgang van het Bureau van de Hoge 
     Vertegenwoordiger naar de Speciale Vertegenwoordiger van de Europese Unie. De Europese 
     Raad ziet uit naar een nieuwe regering in Belgrado die met een duidelijke Europese agenda 
     voortwerkt aan de nodige hervormingen. Servië kan, voortbouwend op de stabilisatie- en 
     associatieovereenkomst die het recentelijk met de EU heeft ondertekend, schot brengen in zijn 
     betrekkingen met de EU en zelfs, zodra de gestelde voorwaarden vervuld zijn, de status van 
     kandidaat-lidstaat verkrijgen, conform de conclusies van de RAZEB op 29 april 2008. Onder 
     verwijzing naar de conclusies van de Europese Raad van december 2007 en de conclusies van 
     de RAZEB van 18 februari 2008 blijft de Europese Unie vastbesloten een leidende rol te 
     spelen om de stabiliteit van Kosovo te garanderen, ook met behulp van EULEX Kosovo, de 
     SVEU en zijn bijdrage aan het internationaal civiel bureau als onderdeel van de internationale 
     aanwezigheid. De EU is ingenomen met het rapport van de secretaris-generaal van de VN 
     over UNMIK en, zoals aangegeven in dit rapport, zijn voornemen om de internationale civiele 
     aanwezigheid in Kosovo te herstructureren.  

11018/08                                                                                         15 
                                                                                                NL 


                   Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 


     Dat zou de ontplooiing van EULEX KOSOVO in heel Kosovo vergemakkelijken en de EU in 
     staat stellen een grotere operationele rol op het gebied van de rechtsstaat te spelen. De 
     Europese Raad is ook verheugd dat Kosovo zich gebonden acht door de beginselen van 
     democratie en gelijkheid van al zijn burgers, de bescherming van de Servische en andere 
     minderheden, de bescherming van het religieuze en culturele erfgoed en van de internationale 
     aanwezigheid. De Europese Raad spreekt zijn steun uit voor de komende donorenconferentie 
     en moedigt bilaterale en multilaterale donoren aan om hulp toe te zeggen. De EU blijft bereid 
     om de economische en politieke ontwikkeling van Kosovo via een duidelijk Europees 
     perspectief te steunen, in overeenstemming met het Europees perspectief van de regio. 


EXTERNE BETREKKINGEN 

Millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling 

57.  Het jaar 2008 moet een keerpunt worden door het opvoeren van de collectieve inspanningen 
     om de armoede in de context van duurzame ontwikkeling uit te bannen; alleen zó zullen in 
     2015 de millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling (MDG's) overal ter wereld bereikt zijn. 
     Gezien de vorderingen in sommige landen en gebieden acht de Europese Raad het nog niet te 
     laat om alle MDG's in alle regio's van de wereld te halen, mits er van nu tot 2015 
     onafgebroken en in overleg wordt opgetreden. De Europese Raad maakt zich evenwel ernstig 
     zorgen over de tendens die zich in vele landen en regio's, in het bijzonder in Afrika ten zuiden 
     van de Sahara, aftekent wat het realiseren van de MDG's betreft. 

58.  Als grootste donor ter wereld zal de EU het voortouw blijven nemen en al het nodige doen om 
     in te staan voor een ambitieuze actiegerichte respons voorafgaand aan, tijdens en na de 
     cruciale evenementen die voor de tweede helft van dit jaar op de agenda staan: het derde 
     forum op hoog niveau over de doeltreffendheid van ontwikkelingshulp 
     (Accra, 2-4 september), de VN-bijeenkomst op hoog niveau over de MDG's (New York, 
     25 september) en de internationale conferentie over ontwikkelingsfinanciering 
     (Doha, 29 november-2 december). 

11018/08                                                                                           16 
                                                                                                NL 


                   Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 


59.  De Europese Raad onderschrijft volledig de Raadsconclusies van mei 2008 als sterke 
     collectieve respons waarmee de EU de mondiale uitdaging op ontwikkelingsgebied aangaat. 
     Met name om alle MDG's te bereiken bevestigt de EU met klem de toezegging die zij in de 
     conclusies van de Raad van mei 2005, in de conclusies van de Europese Raad van juni 2005 
     en in de Europese consensus inzake ontwikkeling heeft gedaan, zijnde een collectief ODA-
     cijfer van 0,56% BNI uiterlijk in 2010 en van 0,7% BNI uiterlijk in 2015. Met deze 
     toezeggingen zou de jaarlijkse officiële ontwikkelingshulp van de EU in 2010 moeten zijn 
     verdubbeld tot meer dan 66 miljard euro. Minstens de helft van die collectieve stijging zal 
     voor Afrika bestemd zijn. De lidstaten worden aangemoedigd eigen indicatieve tijdschema's 
     op te stellen waarin ze aangeven hoe ze hun overeengekomen ODA-doelstellingen denken te 
     bereiken. 

60.  Om haar ontwikkelingshulp effectiever te maken zal de EU drastische hervormingen 
     doorvoeren, met als uitgangspunt de volledige implementatie van de Verklaring van Parijs 
     van 2005 over de doeltreffendheid van ontwikkelingshulp, de Europese consensus inzake 
     ontwikkeling van 2005 en de EU-gedragscode van 2007 inzake complementariteit en 
     taakverdeling in het ontwikkelingsbeleid. 

61.  De EU blijft streven naar meer beleidscoherentie voor ontwikkeling (policy coherence for 
     development - PCD) op de twaalf gebieden die in 2005 zijn omschreven. Voorts zal zij ervoor 
     zorgen dat de PCD-beginselen onderdeel zijn van de internationale agenda voor de MDG's en 
     de doeltreffendheid van ontwikkelingshulp. 

62.  De EU zal haar in 2007 goedgekeurde Strategie inzake hulp voor handel volledig uitvoeren. 
     Ook zal de EU trachten haar collectieve streefcijfer van 2 miljard euro aan 
     handelsgerelateerde bijstand per jaar (1 miljard euro van de lidstaten en 1 miljard euro van de 
     Europese Gemeenschap) tegen 2010 te halen, en zal zij haar totale uitgaven aan hulp voor 
     handel conform de toename van de totale ODA opvoeren. Omstreeks de helft van de stijging 
     in de collectieve handelsgerelateerde bijstand van de EU zal voor de ACS-landen beschikbaar 
     zijn. 

63.  De Europese Raad is ingenomen met de Agenda van de EU voor actie inzake MDG's. De EU 
     stelt zijn ontwikkelingspartners voor om zich aan te sluiten bij deze agenda, die - binnen 
     bepaalde tijdschema's - specifieke mijlpalen en acties vermeldt met het oog op ontwikkeling 
     ten gunste van de armen op essentiële terreinen, zoals de terugdringing van armoede en 
     honger, onderwijs, gezondheid, milieu, gendergelijkheid, versterking van de positie van de 
     vrouw, water, landbouw, de particuliere sector en de infrastructuur. Daarmee moet worden  
     bijgedragen tot het bereiken van de MDG's in 2015. 

11018/08                                                                                           17 
                                                                                                NL 


                   Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

64.  De EU is vastbesloten haar inspanningen op te voeren om een effectieve, collectieve respons 
     te bieden op de nieuwe uitdagingen die zich op ontwikkelingsgebied voordoen, meer bepaald 
     de klimaatverandering en de hoge voedselprijzen. Wat de klimaatverandering betreft, heeft de 
     EU het vaste voornemen om, waar nodig, ontwikkelingslanden en met name de arme 
     ontwikkelingslanden die het kwetsbaarst voor klimaatverandering zijn, op weg te helpen naar 
     duurzame economische groei en aanpassing aan de klimaatverandering, overeenkomstig het 
     op Bali gesloten akkoord over het starten van onderhandelingen die in 2009 in Kopenhagen 
     moeten uitmonden in een wereldwijde overeenkomst betreffende de klimaatverandering. Zij 
     zal zich beijveren voor de effectieve uitvoering van het in 2007 tot stand gekomen 
     Wereldwijd bondgenootschap tegen klimaatverandering en zij zal op zoek gaan naar nieuwe 
     financiële middelen om de klimaatverandering aan te pakken en de negatieve gevolgen 
     daarvan te bestrijden. In die context zal de EU haar werkzaamheden onder meer baseren op 
     het voorstel van de Commissie voor een mondiaal financieringsmechanisme. 

Proces van Barcelona: Unie voor het Middellandse Zeegebied 

65.  Het Middellandse Zeegebied is een gebied dat in politiek, economisch en sociaal opzicht van 
     bijzonder strategisch belang is voor de Europese Unie. Het proces van Barcelona is reeds 
     sedert 1995 het centrale instrument voor de Europees-mediterrane betrekkingen, en heeft de 
     multilaterale en bilaterale samenwerking een sterke stimulans gegeven. Voortbouwend op 
     eerdere successen zal het "Proces van Barcelona: Unie voor het Middellandse Zeegebied" 
     consolidatie brengen en een nieuw elan geven aan de betrekkingen van de Unie met de landen 
     rond de Middellandse Zee. Het proces vormt een aanvulling op de bestaande bilaterale 
     betrekkingen, die binnen de reeds bestaande beleidskaders worden voortgezet. 

66.  De Europese Raad is ingenomen met de mededeling van de Commissie van 20 mei 2008 en 
     met name met de voorstellen om de EU-betrekkingen met de mediterrane partners een grotere 
     politieke en institutionele dimensie te geven door middel van een nieuw politiek elan, met 
     name door tweejaarlijkse topontmoetingen te houden en de gezamenlijke inbreng in het 
     partnerschap te vergroten door de instelling van een gedeeld voorzitterschap met 
     inachtneming van de toepasselijke bepalingen van de Verdragen. 

67.  Op basis daarvan zal de EU het nodige overleg voeren met de Europees-mediterrane partners 
     over de opstelling van een gezamenlijke verklaring die tijdens de Parijse top voor het 
     Middellandse Zeegebied op 13 juli 2008 moet worden aangenomen. 

11018/08                                                                                         18 
                                                                                              NL 


                   Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

Oostelijk partnerschap 

68.  De Europese Raad is blij met de voorstellen om de oostelijke dimensie van het Europees 
     nabuurschapsbeleid (ENB) te verdiepen door bilaterale en multilaterale onderdelen van het 
     EU-beleid inzake de oostelijke ENB-partners te versterken. 

69.  De Europese Raad is van oordeel dat de regionale samenwerking onder de oostelijke 
     buurlanden van de EU en tussen de EU en de regio, alsmede de bilaterale samenwerking 
     tussen de EU en elk van die landen, verder gestimuleerd moet worden op basis van 
     differentiatie en een specifieke aanpak per land, met dien verstande dat het ENB als één 
     coherent beleidskader blijft fungeren. Voorts kan die samenwerking een meerwaarde hebben 
     en een aanvulling vormen op de reeds bestaande en geplande multiculturele samenwerking in 
     het kader van en in verband met het ENB, met name de Synergie voor het Zwarte Zeegebied 
     en de Noordelijke dimensie. 

70.  In die context verzoekt de Europese Raad de Commissie de werkzaamheden voort te zetten en 
     in het voorjaar van 2009 bij de Raad een voorstel in te dienen voor de nadere bepalingen van 
     het "Oostelijk partnerschap", op basis van relevante initiatieven. 

Overige aangelegenheden 

71.  De Europese Raad is ingenomen met de bemoedigende vorderingen die zijn gemaakt met de 
     uitvoering van de EU-strategie voor een nieuw partnerschap met Centraal-Azië, die in 
     juni 2007 werd goedgekeurd. Hij hoopt het partnerschap van de Unie met Centraal-Azië 
     verder te versterken. 

11018/08                                                                                         19 
                                                                                              NL 


                   Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 


72.  De Europese Raad blijft diep bezorgd over de situatie in Zimbabwe en herhaalt dat de 
     komende tweede ronde van de presidentsverkiezingen op 27 juni conform internationale 
     normen en maatstaven in een vreedzaam, vrij en eerlijk klimaat moet plaatsvinden. Het 
     geweld dat tot dusver is gepleegd, de intimidatie en maatregelen tegen NGO's waarmee de 
     hulp wordt stopgezet en een einde wordt gemaakt aan de internationale toegang tot 
     plattelandsgebieden, vergroten de angst van het Zimbabwaanse volk en de internationale 
     gemeenschap met betrekking tot de voorwaarden waarin deze verkiezingen, die cruciaal zijn 
     voor de toekomst van Zimbabwe, zullen worden gehouden. De Europese Unie betreurt dat 
     haar aanbod om waarnemers te sturen, verworpen is. Het is van essentieel belang dat gewone 
     Zimbabwanen gaan stemmen op de verkiezingsdag, en dat hun stemmen snel en op een 
     transparante manier worden geteld, conform de eigen regels en normen van de Zuid-
     Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenschap. De Zimbabwanen moeten vrij over hun toekomst 
     kunnen beschikken, hetgeen de weg zal effenen voor politieke stabiliteit in het land. Een vrije 
     en eerlijke tweede ronde van de presidentsverkiezingen is essentieel om uit de huidige crisis 
     te geraken. De Europese Raad roept de SADC en de Afrikaanse Unie op om zo spoedig 
     mogelijk een aanzienlijk aantal verkiezingswaarnemers uit te zenden en erop toe te zien dat 
     deze ter plaatse blijven totdat het verkiezingsproces is voltooid en de resultaten officieel zijn 
     bekendgemaakt. De Europese Raad herhaalt dat hij bereid is maatregelen te nemen tegen 
     degenen die verantwoordelijk zijn voor het geweld. De EU is bereid om een democratische, 
     legitieme en hervormingsgezinde regering in Zimbabwe te ondersteunen en er opnieuw 
     betrekkingen mee aan te knopen. 

73.  De Europese Raad heeft nota genomen van de besprekingen in de RAZEB van 16 juni over de 
     situatie in Sudan. Hij is diep bezorgd over het gebrek aan samenwerking van de Sudanese 
     autoriteiten met het ICC en roept de Sudanese regering op constructief samen te werken met 
     het ICC, de EU en de internationale gemeenschap. De Europese Raad roept de RAZEB op de 
     ontwikkelingen in Sudan op de voet te blijven volgen en aanvullende maatregelen te 
     overwegen indien niet volledig wordt samengewerkt met de VN en andere instellingen, 
     waaronder het ICC. 

11018/08                                                                                             20 
                                                                                                  NL 


                   Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 


74.  De Europese Unie blijft zeer bezorgd over de humanitaire situatie in Birma/Myanmar na de 
     cycloon Nargis. Zij is blij met de inspanningen van de VN en de ASEAN en de toenemende 
     stroom van hulpgoederen die als gevolg daarvan de 2,4 miljoen mensen bereikt die door de 
     cycloon getroffen zijn, maar roept de autoriteiten van Birma/Myanmar op om alle resterende 
     beperkingen voor de verlening van internationale hulp op te heffen. De Europese Raad 
     onderstreept dat humanitaire hulp momenteel de meest dringende prioriteit is, maar dat de 
     noodzaak van een daadwerkelijke overgang naar democratie in Birma/Myanmar prangender is 
     dan ooit. Hij betreurt het ten zeerste dat de autoriteiten van Birma/Myanmar hebben besloten 
     het huisarrest van Daw Aung San Suu Kyi te verlengen en roept andermaal op tot vrijlating 
     van alle politieke gevangenen. De Europese Raad betreurt het dat de wijze waarop het 
     referendum is gehouden, niet heeft bijgedragen tot een integraal en transparant proces van 
     nationale verzoening, hetgeen de enige weg is naar welvaart en stabiliteit in het land. De 
     Europese Raad roept de autoriteiten op ervoor te zorgen dat de verkiezingen die voor 2010 
     aangekondigd zijn, zodanig worden opgezet en uitgevoerd dat zij bijdragen tot een 
     geloofwaardige overgang naar democratie, waaraan door iedereen wordt deelgenomen. In dit 
     verband spreekt de Europese Raad zijn waardering uit voor de persoonlijke inzet van de 
     secretaris-generaal van de VN, en onderstreept hij zijn volledige steun voor diens 
     bemiddelingsmissie.  

75.  De Europese Raad is ingenomen met de verklaring van Lima die is uitgegeven op de onlangs 
     gehouden top EU/Latijns-Amerika en het Caribisch Gebied, en roept op om het nodige te 
     doen om de subregionale onderhandelingen in 2009 af te ronden. 

76.  De Europese Raad hecht zijn goedkeuring aan het verslag van het voorzitterschap over het 
     EVDB (doc. 10411/08), dat het mandaat voor het komende voorzitterschap bevat. De 
     Europese Raad staat ook achter het jaarverslag over EU-activiteiten in het kader van de 
     conflictpreventie; de toekomstige voorzitterschappen wordt verzocht voort te bouwen op de 
     aanzienlijke vorderingen die zijn geboekt om de Unie op dit gebied actiever, capabeler en 
     samenhangender te maken. 

11018/08                                                                                           21 
                                                                                                NL 


                   Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 


77.  De Europese Raad bevestigt dat de bevordering en bescherming van de rechten van het kind, 
     met name kinderen die het slachtoffer zijn van een gewapend conflict, een prioriteit van het 
     externe optreden van de EU vormen. De Europese Raad roept de Commissie en de lidstaten 
     op te blijven zorgen voor samenhang, complementariteit en coördinatie van het beleid en de 
     programma's inzake mensenrechten, veiligheid en ontwikkeling, teneinde de gevolgen op de 
     korte, middellange en lange termijn van gewapende conflicten voor kinderen op effectieve, 
     duurzame en alomvattende wijze te kunnen aanpakken. 

78.  De Europese Raad neemt nota van de inspanningen om het Europees Jaar van de 
     interculturele dialoog te propageren. In dit verband erkent hij de waarde van culturele 
     samenwerking en interculturele dialoog als integrerend deel van alle relevante externe 
     beleidsmaatregelen, conform de aanbevelingen van de conferentie "New Paradigms, New 
     Models & Culture in the EU External Relations" (nieuwe paradigma's, nieuwe modellen en 
     cultuur in de externe betrekkingen van de EU). De Europese Raad onderstreept het belang van 
     culturele samenwerking bij het aanpakken van politieke processen en problemen, op basis van 
     een dialoog met de civiele samenleving, voor het bevorderen van de contacten van mens tot 
     mens en voor het stimuleren van goed nabuurschap. 

                                        _______________ 



11018/08                                                                                         22 
                                                                                               NL 


                    Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

                                                                                         BIJLAGE 
                       VERKLARING OVER DE WESTELIJKE BALKAN 

Er zijn aanmerkelijke inspanningen geleverd om het Europees perspectief van de Westelijke Balkan 
tastbaarder en zichtbaarder te maken voor de mensen in de regio. De Raad, verwijst naar de 
Commissiemededeling "Westelijke Balkan: versterking van het Europees perspectief" en wijst op 
het belang van de volgende drie gebieden:  

1)    Uitbreiding van het communautair beleid tot de Westelijke Balkan en versterking van 
      de regionale samenwerking 
      De Europese Raad, teneinde de huidige samenwerking tussen de EU en de regio, die een 
      Europees perspectief heeft, te intensiveren en de regionale samenwerking te versterken:  
      -     roept op tot inspanningen om de deelname van de landen van de Westelijke Balkan aan 
            communautaire programma's en agentschappen aan te moedigen; 
      -     ziet uit naar het begin van onderhandelingen over de opstelling van een verdrag 
            betreffende een vervoersgemeenschap met de Westelijke Balkan, en naar de 
            spoedige afronding daarvan; 
      -     erkent het belang van de daadwerkelijke implementatie van de Energiegemeenschap in 
            Zuidoost-Europa; 
      -     wijst op het belang van samenwerking en hervormingen op het gebied van vrijheid, 
            veiligheid en recht voor de uitwisseling van de ervaringen van de EU bij de bestrijding 
            van georganiseerde misdaad en terrorisme en beveelt de opstelling aan van een eerste 
            evaluatie van de bedreiging die de georganiseerde misdaad vormt in Zuidoost-Europa, 
            welke evaluatie moet worden gecoördineerd door het SECI-Centrum in Boekarest; 
      -     erkent dat het belangrijk is dat justitiële samenwerking in burgerlijke en 
            handelszaken wordt bevorderd; 
      -     is verheugd dat de Westelijke Balkan nauwer wordt betrokken bij het communautair 
            mechanisme voor civiele bescherming en onderstreept dat de Europese Commissie 
            voornemens is de samenwerking verder te versterken, mede door het opzetten van een 
            initiatief voor risicobeperkende maatregelen; 
      -     erkent het belang van de omzetting van stabiliteitspact in de Raad voor regionale 
            samenwerking en van de samenwerking die is geinitieerd via de Centraaleuropese 
            Vrijhandelsovereenkomst en zegt zijn volledige steun toe aan deze vormen van 
            autonome regionale samenwerking. 

11018/08                                                                                          23 
BIJLAGE                                                                                     NL 


                   Conclusies van het voorzitterschap - Brussel, 19/20 juni 2008 

2)    Vergemakkelijking van intermenselijke contacten en ontwikkeling van het 
      maatschappelijk middenveld 
      Het bevorderen van intermenselijke contacten tussen de Westelijke Balkan en de EU is van 
      het grootste belang, aangezien dit leidt tot een beter wederzijds begrip en verzoening en 
      bevorderlijk is voor de beginselen waarop de EU is gegrondvest. De Raad, derhalve:  
      -     is verheugd over het geslaagde begin van de dialoog over visumliberalisering als 
            genoemd in punt 54 van de conclusies van de Europese Raad; 
      -     steunt het voornemen van de Commissie om meer beurzen beschikbaar te stellen voor 
            studenten uit de Westelijke Balkan in het kader van Erasmus Mundus; 
      -     erkent het belang van de stuurgroep onderzoek voor de Westelijke Balkan. Hij roept 
            op de samenwerking op het gebied van wetenschap en onderzoek voort te zetten; 
      -     steunt de totstandkoming van een nieuwe faciliteit in het kader van het instrument voor 
            pretoetredingssteun om de ontwikkeling van het maatschappelijk middenveld en de 
            dialoog in de Westelijke Balkan te bevorderen, waarbij het partnerschap en de 
            totstandbrenging van netwerken met het maatschappelijk middenveld uit de EU wordt 
            versterkt. 

3)    Economische en sociale ontwikkeling en versterking van goed bestuur 
      De EU zal nauw met de Westelijke Balkan blijven samenwerken om de sociaaleconomische 
      ontwikkeling en goed bestuur te versterken en zal steun bieden voor verdere vorderingen en 
      hervormingen in de regio. De Raad, daartoe : 
      -     is verheugd over het initiatief om voor 2010 een algemeen investeringskader voor de 
            Westelijke Balkan tot stand te brengen. Hij roept op tot een snelle uitvoering van de 
            doelstellingen die genoemd worden in de conclusies van de Raad Ecofin van 
            14 mei 2008; 
      -     erkent het werk dat verricht is door de regionale hogeschool voor bestuurskunde 
            (ReSPA) en roept op deze uit te bouwen tot een volwaardige onderwijsinstelling; 
      -     erkent de fundamentele bijdrage van culturele samenwerking tot de bevordering van 
            Europese waarden en de interculturele dialoog in de Westelijke Balkan, waardoor 
            democratisering, verzoening en eerbied voor de mensenrechten naderbij gebracht 
            worden. 

                                   ________________________ 


11018/08                                                                                           24 
BIJLAGE                                                                                       NL