Travels in a changing world: flexibility and constraints in migration and
breeding of the Barnacle goose
Datum: 23 juni 2008
Promotie: G. Eichhorn, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Titel: Travels in a changing world: flexibility and constraints in
migration and breeding of the Barnacle goose
Promotor(s): prof.dr. J.P. Bakker, prof.dr. R.H. Drent
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
De flexibiliteit van de brandgans
Een zo optimaal mogelijke management van tijd en (voedsel)energie is
erg belangrijk voor het maximeren van de fitness van het individu (dus
op de overleving en het voortplantingssucces). Götz Eichhorn
onderzocht de aspecten van de tijdsplanning en het verkrijgen en
benutten van voedselbronnen bij de brandgans Branta leucopsis tijdens
de voorjaarstrek en tijdens het broedseizoen. Hij constateerde een
opmerkelijke flexibiliteit van deze gans in zijn trek- en broedgedrag.
De door Eichhorn bestudeerde brandganspopulatie overwintert in het
Waddenzeegebied, en trekt traditioneel via pleisterplaatsen langs de
Oostzee en de Witte Zee naar de Russische broedgebieden aan de
Barentszzee. Deze populatie heeft de afgelopen decennia enige
opmerkelijke ontwikkelingen doorgemaakt, zoals een aanhoudend
exponentiële groei sinds de jaren '50 en enorme veranderingen in de
timing van vertrek uit de wintergebieden sinds de jaren '90. Verder
werd de brandgans lange tijd beschouwd als een typische Arctische
broedvogel. Maar de afgelopen drie decennia koloniseert deze soort met
succes een grote diversiteit van gebieden in de gematigde zone, en
sommige ganzenpopulaties vertonen nu helemaal geen trek meer.
Deze opmerkelijke veranderingen werpen vragen op over de flexibiliteit
van trekschema's en broedcycli. Wat zijn de kosten en baten van
verschillende trekstrategieën? Tot op welke hoogte zijn de dieren in
staat zich aan te passen aan nieuwe (broed-) omgevingen? Voor het
zoeken naar antwoorden op deze vragen volgde Eichhorn de trek van
Russische brandganzen met hulp van dataloggers en satellietzenders en
probeerde, waar mogelijk, gegevens van vogeltrek en broedbiologie aan
elkaar te koppelen. Verder vergeleek hij belangrijke kenmerken van
levensgeschiedenis (`life-history traits'; zoals overleving en
legselgrootte) van broedpopulaties langs een grote ecologische
gradiënt van de Arctis tot gematigde zones.
Götz Eichhorn studeerde aan de universiteit van Frankfurt am Main (Dl)
en deed zijn promotieonderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen bij
de vakgroep Dierecologie, die deel uitmaakt van het Centre for
Ecological and Evolutionary Studies(CEES). /FC
Rijksuniversiteit Groningen