Brouwersdam kan doorlaatbaar worden. Getijdecentrale mogelijk.(2)

EMBARGO tot 26 juni 10:00

Ouddorp, 26 juni 2008

Het is mogelijk in de Brouwersdam een getijdecentrale te bouwen die zoveel energie kan opwekken als overeenkomt met elektriciteit voor 65.000 huishoudens (overeenkomend met een tiende deel van de centrale in Borssele). Tegelijk kan de eb- en vloedbeweging terugkomen in het Grevelingenmeer, waardoor de water- en natuurkwaliteiten, die sinds de afsluiting in 1971 achteruit zijn gegaan, zich kunnen herstellen.

Dit blijkt uit presentaties die vandaag in Ouddorp (Goeree-Overflakkee) zijn gehouden tijdens een kennisdag over het programma om de natuur en de toeristische aantrekkelijkheid van het Grevelingenmeer te verbeteren. Dit programma is in 2005 op gang gebracht door de provincies Zeeland en Zuid-Holland, de vijf gemeenten om het Grevelingenmeer en Staatsbosbeheer. Het onderzoek naar de getijdecentrale is uitgevoerd in opdracht van DELTA.

Het Grevelingenmeer is ontstaan doordat de zeearm de Grevelingen in het kader van de Deltawerken werd afgesloten van de Noordzee en de rest van de delta. De Grevelingendam (oostelijke afsluiting) kwam gereed in 1965, de Brouwersdam (westelijke afsluiting) in 1971. Vóór afsluiting bedroeg het verschil tussen eb en vloed 2,5 meter. Het Grevelingenmeer is nu een populair watersportmeer en recreatiegebied, maar doordat het nauwelijks in verbinding staat met de Noordzee en er geen getij meer is, zijn de waterkwaliteit en de ecologische kwaliteit in de loop der jaren achteruit gegaan. Ook de kweek van schelpdieren heeft er ernstig onder geleden. Het bereiken van de Natura 2000-doelen is in gevaar.

Rijkswaterstaat onderzoekt dit jaar de mogelijkheden om de natuurkwaliteiten te herstellen door de Brouwersdam doorlaatbaar te maken zodat er weer getij in het Grevelingenmeer komt. Ook andere opties zoals openingen in de oostelijke afscheiding, de Grevelingendam, en het verwijderen van slib en zeesla , zijn in onderzoek. De veiligheid van de aangrenzende gemeenten in Zuid-Holland en Zeeland is niet in het geding. Rijkswaterstaat heeft de verkenning naar de mogelijkheden nog niet voltooid. Uit de vandaag gegeven presentaties blijkt dat het aanbrengen van een doorlaatopening in de Brouwersdam over een lengte van ongeveer 250 meter de problemen rondom de zuurstofloosheid zal beëindigen.

De verkenning van Rijkswaterstaat is erop gericht varianten, kosten en baten van het terugbrengen van het getij te onderzoeken. In de voorlopige onderzoekscenario's van Rijkswaterstaat is sprake van een verschil tussen eb en vloed uiteenlopend van 10 cm tot maximaal een meter. De voorlopige conclusies die vandaag zijn gepresenteerd, worden de komende maanden uitgewerkt waarna staatssecretaris Huizinga (verkeer en waterstaat) moet beslissen of en welke varianten in een planstudie verder worden uitgewerkt.

Als er doorlaatopeningen komen in de Brouwersdam kunnen daarin turbines worden geplaatst die met behulp van de eb en vloedbeweging energie kunnen opwekken. Het Zeeuwse multi-utilitybedrijf DELTA heeft de mogelijkheden en varianten laten onderzoeken door de Technische Universiteit Delft. Hieruit blijkt dat een getijdecentrale al effectief kan functioneren bij een peilvariatie van één meter. Het betekent dat de doorlaatopeningen in de Brouwersdam groter moeten worden om voldoende energieopwekking te bereiken.

De vicevoorzitter van het Natuur- en Recreatieschap de Grevelingen, de Zeeuwse gedeputeerde Frans Hamelink, beschouwt de voorlopige conclusies en de opgestelde alternatieven als een doorbraak in de toekomst van het Grevelingenmeer. 'De waterkwaliteit van het meer is niet optimaal en gaat verder achteruit. Wij werken samen met het rijk en de gemeenten aan een programma om dat te verbeteren. Tegelijk willen we meer duurzame energie opwekken. Ook moet het Grevelingenmeer ondanks de toenemende concurrentie toeristisch aantrekkelijk blijven. De combinatie van een doorlaatbare Brouwersdam en een getijdecentrale kan winst opleveren voor de waterkwaliteit, de visstand, de kweek van schelpdieren, de natuur en het aanbod duurzame energie. Ik ga ervan uit dat de verkenning van Rijkswaterstaat in 2008 wordt afgerond en dat we dan in de Deltaraad de staatssecretaris kunnen adviseren om het terugbrengen van het getij verder uit te werken.'

De algemeen directeur van DELTA, Peter Boerma, geeft aan dat een getijdecentrale in de Brouwersdam nu een flinke stap dichterbij is gekomen. 'DELTA neemt allerlei initiatieven om te komen tot duurzame energieopwekking in Zeeland. Wij hebben aan de TU Delft gevraagd om voor een getijdecentrale in de Brouwersdam de verschillende opties in kaart te brengen. De conclusie dat er reële mogelijkheden zijn voor een getijdecentrale, sterkt ons streven om van Zeeland een duurzame provincie te maken. DELTA is nu gereed om de volgende stap maken en dat is de komende twee jaar onze medewerking te verlenen aan de planstudie.'

Einde persbericht

Achtergrondinformatie bij persbericht

Het Grevelingenmeer is ontstaan doordat de zeearm de Grevelingen in het kader van de Deltawerken door de aanleg van de Grevelingendam (1965) en de Brouwersdam (1971) werden afgesloten van de Noordzee. Het is inmiddels al jaren een heel populair watersportmeer en recreatiegebied.
In 2002 heeft Rijkswaterstaat een achteruitgang geconstateerd in de waterkwaliteit en de ecologie van het Grevelingenmeer. Deze achteruitgang heeft betrekking op:
-zuurstofloosheid van de onderlaag tijdens stratificatie in de zomermaanden
-schimmelvlekken op de bodem
-afname visetende vogels
-verdwenen zeegras
-overmatige algenbloei en periodieke ophoping van afstervend zeesla
-afname schelpdieren (o.a. mossel en oester)
-toename Japanse oester
-verruiging van de oevers
In 2003 verscheen op initiatief van de drie deltaprovincies de integrale visie op de Deltawateren Delta in Zicht.
In 2005 is op initiatief van de Europese kustvereniging EUCC, Staatbosbeheer, Natuur- en Recreatieschap de Grevelingen en Groenservice Zuid-Holland een debat gevoerd over de toekomst van de Grevelingen waarin is deelgenomen door het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, lokale overheden en de politiek.
De initiatiefnemers van het Grevelingendebat, aangevuld met Rijkswaterstaat en DELTA NV, hebben de uitkomsten van het debat verwerkt in een Ontwikkelingsschets Zicht op de Grevelingen (2006). Tegelijk heeft Delta NV opdracht gegeven een studie te doen naar het energieopwekkingspotentieel van een getijdecentrale in de Brouwersdam. Het Natuur- en Recreatieschap de Grevelingen en Groenservice Zuid-Holland laten momenteel een studie uitvoeren naar de ontwikkelingen in de watersport.
(In het Natuur- en Recreatieschap de Grevelingen nemen deel: de provincies Zeeland en Zuid-Holland, de gemeenten Schouwen-Duiveland, Goedereede, Middelharnis, Dirksland en Oostflakkee.)

De Verkenning Water en Getij
Rijkswaterstaat Zeeland heeft opdracht gegeven tot de Verkenning Water en Getij die in 2008 wordt uitgevoerd. Het is de eerste fase van een mogelijk meerjarig besluitvormingsproces. Een verkenning gaat over de waarom-vraag en kijkt op relevante punten vooruit naar een eventuele planstudie en realisatie. Een verkenning geeft naast een probleembeschrijving een aantal oplossingsrichtingen. Wanneer Rijkswaterstaat de verkenning over enkele maanden heeft voltooid, zal advies worden gevraagd aan de Deltaraad en aan het Natuur- en Recreatieschap Grevelingen. Op basis daarvan kan de Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat besluiten een concrete planstudie, inclusief een milieu-effectrapport, uit te laten voeren, waarin enkele scenario's veel verder worden uitgewerkt.

Haalbaarheid energiecentrale
DELTA NV heeft aan TU Delft opdracht gegeven tot een haalbaarheidsonderzoek naar een getijde-energiecentrale in de Brouwersdam. Uit dit onderzoek is gebleken dat het technisch mogelijk is om een gedeelte van de huidige Brouwersdam om te bouwen tot een getijdecentrale annex spuisluis die als waterkering dezelfde veiligheid biedt als de huidige kering. Er zijn diverse varianten bekeken met de constructieve mogelijkheden om turbines in de kering te integreren.
Rijkswaterstaat is bij deze studie betrokken wat betreft de (milieu)effecten en de civieltechnische en morfologische aspecten en de kosten.
Links:
http://www.zichtopdegrevelingen.nl