Ingezonden persbericht
Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteiten Geowetenschappen en Bètawetenschappen
18 augustus 2008
Mee met onderzoekers Universiteit Utrecht
Scholieren gaan op zoek naar krokodillen op Spitsbergen
Barbara Terlouw en Robin van der Bles, leerlingen van het Gymnasium Apeldoorn, gaan van 24 tot 31 augustus met een team van wetenschappers van de Universiteit Utrecht mee op zoek naar de fossiele broeikaswereld op Spitsbergen. Hun ervaringen delen ze op hun weblog: www.expeditiebroeikaswereld.nl/blog. De twee leerlingen wonnen de reis met hun inzending voor de wedstrijd 'Expeditie Spitsbergen'. Deze filmwedstrijd was onderdeel van het Utrechtse project 'Expeditie Broeikaswereld', winnaar van de Academische Jaarprijs 2007.
Gletsjers, besneeuwde heuvels en bevroren fjorden laten het door de ijstijden gevormde landschap van Spitsbergen zien. Maar dit is niet altijd zo geweest. 55 miljoen jaar geleden was het er warm. De temperatuur van de Arctische oceaan liep toen op naar 23 graden. Waar nu ijsberen en poolvossen rondlopen, vluchtten toen de vroege nijlpaarden voor de klappende kaken van krokodillen in het Spitsbergse moeras.
Van broeikas naar ijskast in een week
Onder leiding van poolreiziger Marc Cornelissen en wetenschappers van de Universiteit Utrecht maken de leerlingen kennis met de prehistorische sporen van de fossiele broeikaswereld: gesteenten vol met plantenfossielen, kolenmijnen (afkomstig van veen) en pootafdrukken van de eerste nijlpaardachtigen. Tijdens deze periode, aangeduid als het jongste Paleoceen en het oudste Eoceen, waren er geen ijskappen, maar zwommen er krokodillen rond in Canada en Groenland tussen palmachtige planten en bomen. Op Spitsbergen leefden nijlpaarden en in Zuid-Duitsland kwamen reusachtige insecten voor. Na deze 'fossiele broeikaswereld' tussen 60 en 50 miljoen jaar geleden koelde de hele wereld langzaam af door dalende CO2-concentraties. Antarctica veranderde van een door struiken en beukenbossen gedomineerd landschap in een toendra- en ijslandschap. Ook op het Noordelijk Halfrond werd het kouder. Tijdens deze expeditie ontdekken de leerlingen de verschillen tussen een broeikaswereld en een ijskastwereld.
Expeditie Spitsbergen
Het klimaatfilmpje van de leerlingen van het Gymnasium Apeldoorn was de winnaar van de wedstrijd 'Expeditie Spitsbergen'. Deze filmwedstrijd was onderdeel van het Utrechtse project 'Expeditie Broeikaswereld', winnaar van de Academische Jaarprijs 2007. In navolging op de film 'An inconvenient truth' van Al Gore maakten ruim 100 leerlingen uit de bovenbouw van het vwo hun 'eigen' klimaatfilms. De hoofdprijs was een expeditie naar Spitsbergen.
Spitsbergen belangrijk voor actuele klimaatdiscussie
Expeditie Broeikaswereld illustreert hoe veranderlijk het klimaat in de loop der tijd is geweest. Juist deze natuurlijke variatie werpt een bijzonder licht op de actuele klimaatdiscussie. De broeikasgasconcentraties die aan het einde van deze eeuw voorspeld worden, zijn vergelijkbaar met de omstandigheden waaronder de Noordpool ijsvrij was en de luchttemperatuur tot mediterrane hoogte steeg. Het project Expeditie Broeikaswereld (www.expeditiebroeikaswereld.nl) wil jongeren bewust maken van de gevolgen van klimaatverandering. Het is een unieke samenwerking tussen wetenschappelijk en voortgezet onderwijs, waarbij scholen direct gebruik kunnen maken van de nieuwste inzichten in de wetenschap. Dit project is bekroond met de Academische Jaarprijs 2007 en maakt top wetenschappelijk onderzoek toegankelijk voor een breed publiek.
Het project wordt ondersteund door de volgende partners: 100 Jaar Geografie, Climate Change College, Darwin Centrum voor Biogeologie, DHV, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, International Polar Year, Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, Panalytical, Platform Bèta Techniek, Schooltv, science center NEMO, Statoil, Zcene Moving Media.
Meer informatie
Mogelijkheid bestaat tot een live-verbinding vanuit Spitsbergen via satelliettelefoon.
Weblog van de leerlingen: www.expeditiebroeikaswereld.nl/blog (vanaf 24 augustus)
Wietske de Lange, persvoorlichter Universiteit Utrecht, (030) 253 4073, w.delange@uu.nl.