Reuzenaronskelk in bloei
De bijzondere tropische reuzenaronskelk in de Hortus botanicus
staat voor het eerst sinds 2003 weer in bloei. Zoals
gebruikelijk is de bloeitijd van de Amorphophallus titanum zeer
kort.
`Penisplant'
Niet alleen de grote tussenpozen tussen de bloei van de uit
centraal Sumatra Amorphophallus titanum is uitzonderlijk, ook
de vorm, de kleur en de enorme groeikracht zijn dat. De
Latijnse naam is voor de vorm veelzeggend; de betekenis is
`vormloos fallusachtig'. `Penisplant' is niet voor niets de
bijnaam in de volksmond. De kleuren zijn groen - linde, mos
olijf - en bordeauxrood. Naar menselijke maatstaf stinkt de
plant onbehoorlijk: de geur wordt omschreven als die van dode
dieren. En niet minder indrukwekkend is dat de bloem in de
laatste weken extreem snel groei, tussen 6 en 19 augustus
bijvoorbeeld van 21 tot 103 cm).
30 kilo
De Reuzenaronskelk maakt, afhankelijk van de plek waar de plant
staat, tussen de 8 en 15 jaar lang steeds één blad, dat wil
zeggen een bladsteel met bladgroen. Na verloop van tijd sterft
het blad af, de knol gaat in rust en bij de volgende
groeiperiode is het blad verdubbeld in grootte. Zo kan er weer
meer energie naar de knol gestuurd worden. Uiteindelijk,
meestal als de knol zwaarder is dan 30 kilo, ontwikkelt zich
niet een blad maar een bloeiwijze. In drie weken ontwikkelt
zich een geurkolf die wel twee meter hoog kan worden en die
omwikkeld is met een groen, geplooid schutblad.
Ontploffende geurpakketjes
Pas in de loop van middag, als het schutblad rondom de geurkolf
zich ontvouwt, weten de kasmedewerkers dat de bloei aanstaande
is. In het duister van de avond ontwikkelt zich dan een enorme
stank die vanuit ontploffende geurpakketjes op de kolf wordt
verspreid. Insecten komen op de geur af en vliegen de geurkolf
in richting de mannelijke en vrouwelijke bloemen die zich
onderin de bloeiwijze bevinden. Doen de insecten hun werk goed,
dan verlaten ze bedekt met stuifmeel, de volgende dag de bloem
en gaan ze op weg naar een ander exemplaar. Na de eerste nacht
van bloei volgt nog een dag dat de bloeiwijze goed te zien is
en dan gaat het snel bergafwaarts richting het maken van zaden.
Bedreigde plantensoort
Voor botanisch onderzoek van specialisten van het Nationaal
Herbarium Nederland is sinds de jaren negentig van de vorige
eeuw een groot aantal tropische aronskelken in de Hortus
gekweekt. In de zomer van 1998 kwamen er onverwacht twee
exemplaren tot bloei en zo kon mannelijk stuifmeel van de
eerste plant op de vrouwelijke bloemen van de tweede plant
gezet worden. De reuzenaronskelk die nu gaat bloeien is een
nakomeling van deze twee planten. Ook bij deze reuzenaronskelk
zal, in het kader van een conservation project, geprobeerd
worden om met `extern' stuifmeel zaden tot ontwikkeling te
brengen. Zo draagt de Leidse hortus bij aan het behoud van deze
ernstig bedreigde plantensoort.
+ Hortus botanicus, Rapenburg 73, Leiden
+ Gedurende de normale openingstijden, dagelijks van 10.00 tot
18 uur, is de groei van de reuzenaronskelk te volgen. Naast
de bloem staat een meetlat waarop de groeisprongen worden
bijgehouden.
+ De entree geldt op de avond van bloei zoals normaal:
5 euro
3 euro voor 65+-ers
2,50 euro voor kinderen van 4 tot 12 jaar en voor houders van
een CJP
gratis voor houders voor houders van een Museumjaarkaart.
+ De Victoriakas is niet goed bereikbaar voor mindervaliden die
gebruik maken van een rolstoel of rollator.
26/8/2008
Universiteit Leiden