Geen zuurstof in bodemwater Oostelijke Middellandse Zee
15 september 2008
Uit Utrechts onderzoek blijkt dat in de bodem van de Oostelijke
Middellandse Zee een organisch-rijke laag grond zit. Deze bodemlaag is
gedurende ruim 4000 jaar gevormd doordat het destijds door
zuurstofloos bodemwater afgesloten werd. Een natte klimaatsperiode van
duizenden jaren geleden is hiervoor verantwoordelijk geweest. Volgens
klimaatscenario's wordt het klimaat in dit gebied weer natter,
waardoor er opnieuw een periode van zuurstofloos bodemwater kan
ontstaan. Deze resultaten zijn gepubliceerd in het septembernummer van
Nature Geoscience.
Op de bodem van de oostelijke Middellandse Zee zijn afwisselend
organisch-rijke en organisch-arme lagen afgezet. Die afzetting komt
overeen met de wisseling van natte en droge klimaatperioden.
Onderzoekers denken dat deze organisch rijke lagen, sapropelen
genoemd, op twee manieren kunnen ontstaan: 1. Er leven meer organismen
in het oppervlaktewater, bijvoorbeeld doordat rivieren meer
voedingsstoffen aanvoeren. Dus, meer organismen zinken bij hun dood
naar beneden. 2. Het organisch materiaal blijft beter bewaard. Als
dode organismen naar de bodem zinken waar ze goed worden afgesloten
door een laag zuurstofloos bodemwater, dan wordt dit organisch
materiaal minder goed afgebroken.
Sapropel
Gert de Lange onderzocht de meest recent ontstane laag, sapropel S1.
De laag is gevormd tussen 9.800 en 5.700 jaar geleden. Toen leidde een
grotere aanvoer van zoet water tijdens een natte klimaatsperiode tot
de vorming van de rijke bodemlaag. Deze vorming gebeurde gelijktijdig
in de gehele Oostelijke Middellandse Zee op waterdieptes van meer dan
200 meter. Gedurende deze periode van 4.100 jaar bleek de diepe
Oostelijke Middellandse zee zuurstofloos te zijn beneden 1800 meter
waterdiepte. Daarboven neemt het organisch gehalte van sapropel S1 af.
Anders gezegd: het zuurstofgehalte nam toe en daarmee de afbraak van
het organische materiaal.
Dit onderzoek toont aan dat de kans om organisch-rijke afzettingen te
vinden, groot is in een zuurstofloos milieu. Klimaatverandering kan
bijdragen aan de vorming van organisch rijke lagen. Niet alleen leggen
deze afgesloten lagen een hoeveelheid CO2 vast, maar ze kunnen ook in
de loop der tijd in olie worden omgezet.
Dit onderzoek komt voort uit het PASS project, een vaarprogramma in de
Oostelijke Middellandse Zee. NWO-Aard-en Levenswetenschappen
financierde de benodigde logistiek, zoals huur van schip en
apparatuur, via het Nationaal Vaarprogramma.
..............................
Meer informatie bij:
* prof. dr. Gert de Lange (Universiteit Utrecht)
* t.: +31 (0)30 253 5034, gdelange@geo.uu.nl
publicatie De Lange (kleine afbeelding)
Een bodemmonster dat voor deze studie werd gebruikt. De donkergroene
laag is organisch-rijke bodem, sapropel S1.
Klik op de afbeelding voor een grotere versie.
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek