24 september 2008 - CDV - Zomeruitgave Christen Democratische Verkenningen verschenen
Het gaat niet goed met Nederland als het niet goed gaat met de middenklasse. Vanouds heet deze klasse de ruggengraat van de samenleving, om het grote belang dat zij zowel voor de economie heeft als voor de âethiek van de vooruitgangâ. Hoe is het met de middenklasse gesteld? Hoe terecht zijn de zorgen om economische achteruitgang en verlies van nationale identiteit?
In het vandaag verschenen CDV zomeruitgave Benauwd in het midden wordt in kaart gebracht hoe het met de middenklasse is gesteld en welke politieke en maatschappelijke opgaven daaruit voortvloeien. Hoewel de middenklasse economisch onder druk staat, spreken diverse bijdragen in de bundel tegen dat het maatschappelijke midden op breken staat. De teneur van de bijdragen is dat de tegenstellingen in de samenleving eerder culturele en moreel dan economisch van aard zijn.
Ook politieke analyses geven aan dat meer nog dan economische kwesties, morele en culturele issues het stemgedrag bepalen. Zo schrijven Achterberg en Houtman dat economische stemmotieven in toenemende mate worden overvleugeld door culturele kwesties als orde, vrijheid en de aanvaardbaarheid van culturele verschillen. Voor de oude economische tegenstellingen in de samenleving beschikt de politiek over redelijk beproefde formules, zoals inkomensbeleid, vergroting van de arbeidsparticipatie, hervormingen in het sociale stelsel en bestrijding van onderwijsachterstanden. De verschillen in normen, waarden en omgangsvormen daarentegen vergen een benadering die nog allerminst haar definitieve vorm heeft gekregen. De culturele en morele tegenstellingen worden indringend in beeld gebracht in een bijdrage van Martijn Lampert. Een aanzienlijke groep ontevreden buitenstanders voelt zich niet verbonden met de samenleving. Waarden als inlevingsvermogen, gemeenschapszin, tolerantie, matiging en zelfbeheersing scoren laag en worden via opvoeding slechts gebrekkig doorgegeven. Dit leidt tot probleemgedrag en zet de samenleving onder druk. Volgens hem is een duurzame versterking van de morele infrastructuur van de samenleving nodig om nieuwe verbindingen te kunnen slaan.
De onvrede van het politieke midden uit zich voor een deel in de politieke vlucht naar de vleugels. Maar in enkele analyses wordt de maatschappelijke onvrede vooral verbonden met de behoefte aan nieuwe verbindingen. Verschillende auteurs in de uitgaven doen aanbevelingen hoe met die tegenstellingen moet worden omgegaan en laten zien hoe juist christendemocraten hun vanouds verbindende kracht van hun ideologie hiervoor bij uitstek kunnen benutten. Zie onder meer de bijdrage van Gabriël van den Brink die tevens oproept tot moreel leiderschap. Of het interview met Ernst Hirsch Ballin, die zich fel uit tegen het opblazen van valse tegenstellingen in het integratiedebat.
De rol die kerk en religie kunnen spelen als verbindende instituties staat centraal in het driegesprek tussen Gerard De Korte, Raymond Gradus en Henk Vroom in deze uitgave. De nieuwe bisschop van Groningen Leeuwarden De Korte zegt daarover: âWe moeten de Schrift niet gebruiken als een stok om mensen mee te slaan, maar als een staf om mee te gaan.â
Ook vindt u in de bundel bijdragen met pleidooien over de verbindende kracht van het Rijnlandse model, onder anderen van Frank Ankersmit. Vanuit diezelfde verbindende kracht hechten Bert de Vries, Wil Albeda en Gerrit de Jong aan behoud van een brede verzorgingsstaat, waarvan ook de middenklasse kan profiteren.
Het boek bestaat uit verschillende delen. In De middenklasse in het buitenland wordt ingegaan op de vraag hoe verschillende sociaaleconomische stelsels voor de middengroepen uitpakken. In de ethiek van de middenklasse komen de niet-materiële aspecten rond de positie van de middenklasse aan de orde. Het derde en laatste deel concentreert zich op De economie van de middenklasse. Het boek bevat bijdragen van onder anderen: Frank Ankersmit, Ger Groot, Gabriël van den Brink, Jos de Beus, Annet Bertram, Wil Albeda, Martijn Lampert, Evert Jan van Asselt, Peter Cuyvers, Frans Verhagen, Gerard de Korte, Henk Vroom & Frans de Nerée tot Babberich.
Bestellen:
Christendemocratische verkenningen / Zomer 2008 Benauwd in het midden
-