Het Koninklijk Huis
Toespraak Prinses Mxima bij het 'XI Inter-American Forum on Microenterprise'
in Paraguay, 8 oktober 2008
(De toespraak is in het Spaans gehouden)
President Lugo, Excellenties, Mijnheer Moreno, dames en heren,
Het is mij een eer hier in Asunción te zijn en het woord te mogen
richten tot zo veel Latijns-Amerikanen, hier bijeen, die zich
bezighouden met microfinanciering. Allereerst wil ik de IADB mijn
erkentelijkheid betuigen voor het organiseren van deze zo belangrijke
conferentie en voor het feit dat ze mij heeft uitgenodigd te midden
van zo veel prominente deelnemers het woord te voeren. Ook wil ik het
volk van Paraguay, en in het bijzonder zijn President, danken voor de
zo warme ontvangst. Hartelijk dank!
Ik sta voor u als lid van de VN-Adviseursgroep voor een Toegankelijke
Financiële Sector. Na het Internationaal Jaar van het Microkrediet in
2005 werd die adviseursgroep ingesteld om opvolging te geven aan de in
dat jaar geformuleerde initiatieven. Ook zijn we, zoals u niet zal
ontgaan, van microkredieten overgegaan op toegankelijke financiële
sectoren, als weerslag van het belang dat niet alleen wordt gehecht
aan kredieten, maar aan alle financiële diensten zoals sparen,
verzekeren, betaal- en overboekingdiensten. En aan deze diensten
hebben alle groeperingen van de bevolking behoefte, inclusief de
"missing middle". De groep adviseert de organisaties van de VN en haar
lidstaten bij het nemen van beleidsmaatregelen die universele toegang
tot de financiële dienstverlening bevorderen. Daartoe hebben we
zogenoemde "Key Messages" geformuleerd, ten behoeve van regeringen,
wet- en regelgevers, de private sector en ontwikkelingsorganisaties.
Deze kernboodschappen hebben we verspreid op conferenties van wet- en
regelgevers, toezichthouders en ontwikkelingsorganisaties, in
bilaterale gesprekken met regeringen en wet- en regelgevers en in de
lokale en internationale media. Omwille van de tijd zal ik ze hier
niet een voor een benoemen; u kunt ze immers lezen op de kaarten die u
op uw stoel aantreft. Ik raad u wel aan die te lezen, opdat u zich
realiseert dat onze groep u tracht te helpen de weg vrij te maken naar
toegang tot de financiële dienstverlening voor eenieder.
Dames en heren, ik denk dat het van groot belang is dat we hier allen
bijeen zijn om de toekomst van het microkrediet te bespreken. Spreken
over de toekomst was nooit relevanter dan juist vandaag de dag. De
internationale financiële crisis, die al weer een jaar geleden begon
en deze laatste maanden de werkelijke ernst van de problematiek heeft
blootgelegd, stelt ons voor veel vragen en uitdagingen en biedt ons
vooral veel lessen om te leren. Ik zou durven stellen dat de
microfinancieringssector zich op een buigpunt bevindt. De sector zal
gedurende enkele jaren moeilijkheden ondervinden, maar zal er
uiteindelijk sterker dan voorheen uit tevoorschijn komen.
Voor mij is overduidelijk dat de microfinanciering "back to basics"
is: terug naar de traditionele bankactiviteit van intermediair tussen
spaarder en geldlener. Terug naar een relatie tussen de cliënt en zijn
bankinstelling, terug naar een realistische analyse van het bedrag dat
de cliënt als schuld op zich kan nemen. Het is om die reden dat de
microfinancieringsinstellingen niet direct door de crisis getroffen
zijn. Niettemin zullen de financieringsbronnen in de nabije toekomst
schaarser worden en in ieder geval zullen de kosten stijgen. Op haar
beurt zal de financiële crisis werkelijk effect hebben op de reële
economie, waardoor het moeilijker zal worden de economische groei te
handhaven.
Bij dit vooruitzicht, waarvan we nog niet weten hoe het zal eindigen,
rijst de vraag: En wat staat ons in de microfinancieringssector te
doen om te zorgen dat we er sterker uit tevoorschijn komen?
Om te beginnen denken wij dat het heel belangrijk is dat we onze
aandacht richten op alle financiële diensten, vooral op het sparen.
Vandaag de dag weten we beter dan ooit dat sparen ons beschermt tegen
situaties van economische en persoonlijke risico's en onzekerheden.
Een toename van de spaargelden zal op stabiele en adequate wijze
zorgen voor financiering van de groei van de MFI-portefeuilles. De
spaargelden bij de erkende MFI's in Latijns-Amerika zijn in 2007
weliswaar met 28% toegenomen, maar dat vanuit een wel heel laag
uitgangspunt. Begin 2006 was het percentage gezinnen dat enig
spaarproduct had 18%, vergeleken met 22% in Afrika, 37% in Azië en 90%
in de OESO-landen. Waarmee wordt aangetoond dat er op dit terrein nog
veel te doen is.
Ik wil u een voorbeeld in Afrika geven om eens te illustreren hoe
belangrijk de ontwikkeling van dit product is. Vorige maand kwamen we
te weten dat het aantal mensen dat besloot een spaarrekening te openen
in Kenia het afgelopen jaar is verdrievoudigd, van 3,3 miljoen naar
10,1 miljoen. Die enorme toename in de opening van spaarrekeningen,
die zich nog steeds voortzet, was het gevolg van nieuw aanbod van
toegankelijke spaarrekeningen voor mensen die voorheen geen toegang
hadden. We vernamen dat in datzelfde land een landbouwer die een
spaarrekening heeft, geld spaart na het oogsten en weer investeert in
bemestingsmiddelen, waarmee hij zijn productiviteit in de volgende
cyclus verhoogt en daarmee ook zijn inkomsten. Anders gezegd: een
spaarrekening betekent niet alleen meer zekerheid maar leidt ook tot
toename van de productiviteit in veel economische sectoren,
Het is van groot belang dat we de kwaliteit van onze kredieten
handhaven. Die kwaliteit van de activa van de MFI's heeft ervoor
gezorgd dat we ons onderscheiden van de rest van het kredietwezen. Dat
zal niet gemakkelijk zijn, gezien de door de crisis aangetaste
economie, de daling van internationale overboekingen en de stijging
van de prijzen van commodities, maar het zal ook het ideale moment
zijn om te investeren in de vakbekwaamheid van het personeel om zo in
de toekomst een gezonde groei te handhaven.
Evenzeer is het van groot belang dat de begrippen
consumentenbescherming en transparantie gegrift staan in het DNA van
de instellingen. Dat zal ertoe leiden dat de klanten betere
beslissingen nemen, die uiteindelijk een positieve invloed zullen
hebben op de prestatie van de instelling. Met transparantie doel ik
niet alleen op de publicatie van de effectieve jaarrente, maar ook van
de afsluitkosten van leningen, operationele efficiëntie, etc. Er is al
een project gestart om de invoering daarvan te faciliteren en
principes voor de bedrijfstak te formuleren Wij juichen elk initiatief
toe dat ons helpt dat op correcte wijze tot stand te brengen.
Tot slot wil ik niet nalaten het grote belang te onderstrepen van de
evaluatie van de sociale performance van een instelling. Die
evaluatie, aan de hand van reeds bestaande standaarden, beantwoordt de
vraag of datgene wat wij onze klanten bieden ook die producten zijn
waaraan zij werkelijk behoefte hebben. Uiteindelijk zullen we eruit
leren dat we ons werk goed doen en dat het in de tijd duurzaam zal
blijken.
Hoe realiseren we dit alles? Meer dan ooit moeten we samenwerken met
alle betrokken stakeholders om te bespreken hoe we duurzame toegang
tot financiële diensten verbeteren. Dat betekent samen met regeringen
en regelgevende instituties werken aan het tot stand brengen van een
nationale strategie ten behoeve van toegankelijkheid van de financiële
sector. Als ik met deelnemers aan deze vergadering spreek, zie ik heel
veel uitdagingen waarvoor elk van u gesteld is, en die eenvoudiger
worden als ze gezamenlijk aangepakt worden. Bijvoorbeeld, hoe kunnen
wij de rurale gebieden bereiken zonder al te veel kosten te maken. Hoe
moeten we omgaan met de kosten, voortvloeiend uit een gebrek aan
infrastructuur? Hoe verleent u landbouwers kredieten met langere
looptijden als de passiva van uw instituties kortere looptijden
kennen? Hoe zetten we een kredietregistratiebureau op, waar u allen
toegang toe heeft en dat werkelijk helpt bij het vermijden van te hoge
schuldenlast en het verlagen van de kosten van kredietverlening? En
wat betreft de meest afgelegen plaatsen, hoe kunnen we daar het
systeem van bankagentschappen hanteren zonder de kwaliteit van het
financiële systeem aan te tasten? Hoe de mobiele telefonie te
gebruiken op een veilige en gereguleerde wijze? Hoe bereik je verdere
samenwerking met de regering in zaken als transparantie,
consumentenbescherming en financiele bewustwording. Ik heb ontzettend
veel voorbeelden gezien in de wereld, van de dialoog tussen
bedrijfsleven en regering, waarin grote stappen zijn gezet. In Rusland
is de 2e dialoog zodanig geweest, dat er in de laatste zes maanden
vijf wetsontwerpen in de steigers zijn gezet, waarvan enkele al bijna
aanvaard zijn, rond het thema van toegankelijkheid. In Rwanda is die
dialoog tussen bedrijfsleven, donoren en multilaterale organisaties
uiterst vruchtbaar gebleken, om te beginnen omtrent grondige
wijzigingen op het gebied van regelgeving.
Ik nodig u uit die dialoog op open wijze te voeren en verwacht dat
daar ambitieuze doelstellingen uit zullen voortkomen!
Ik heb gezien dat hier veel donoren en ontwikkelingsbanken
vertegenwoordigd zijn. Met het oog op de huidige financiële crisis
heeft u hier een belangrijke taak. De microfinancieringsinstellingen
zullen sterk behoefte hebben aan uw steun, zowel moreel als
financieel. Wij hopen dat de ontwikkelingsorganisaties kunnen helpen
de vakbekwaamheid van de MFI's te versterken, en dat die steun meer
dan ooit op kwaliteit, meer dan op kwantiteit, gebaseerd zal zijn.
Voor de donoren zal een belangrijke rol zijn weggelegd als het aankomt
op het formuleren en invoeren van gedragscodes op het terrein van
transparantie en consumentenbescherming. Niet alleen reken ik op die
hulp bij de implementatie, maar ook dat woorden in daden worden
omgezet.
Dames en heren, ik wens u allen zeer vruchtbare dagen toe, waarin dit
enorme netwerk van donoren, collega's, analisten en beleggers, samen
met deze uiterst belangrijke agenda, een bron van verrijking mag zijn.
Ik betuig nogmaals mijn erkentelijkheid aan de IADB en het FOMIN voor
haar gastvrijheid en ik hoop van ganser harte dat we ons bij het
verlaten van deze bijeenkomst bewust zullen zijn van de uitdagingen,
maar ook absoluut positief gestemd dat deze sector die uitdagingen het
hoofd kan bieden.
Ik dank u hartelijk.
* © RVD