Stadsdeel Amsterdam Centrum
Joods historisch erfgoed in binnenstad Amsterdam in kaart gebracht!
15 oktober 2008
Wie zijn bruidslijst inlevert bij Metz & Co., over de rode loper
Tuschinski binnengaat of een nachtje in het Amstelhotel logeert,
beseft waarschijnlijk niet dat dit belangrijke sporen zijn van de
joodse geschiedenis in Amsterdam. Bureau Monumenten en Archeologie
(BMA) heeft in opdracht van stadsdeel Centrum voor het eerst een
inventarisatie gemaakt van alle belangrijke panden en locaties die tot
het Joods historisch erfgoed behoren. Directe aanleiding voor de
opdracht was een motie van deelraadsleden Deben en Van de Put (PvdA).
Op donderdag 16 oktober 2008 reikte stadsdeelvoorzitter Els Iping de
eerste exemplaren van de inventarisatie uit aan Germaine Princen, Duco
Adema en Egbert de Vries (respectievelijk portefeuillehouders
Monumenten van de stadsdelen Oost-Watergraafsmeer, ZuiderAmstel en
Oud-Zuid). Ook in deze stadsdelen zijn veel sporen van joods erfgoed
aanwezig. Nu stadsdeel Centrum klaar is, draagt Els Iping het stokje
over: de andere stadsdelen kunnen nu aan de slag.
De overhandiging vond overigens plaats op een wel zeer bijzondere
locatie: namelijk in Gassan Diamonds, het voormalige 19de eeuwse Boas
Diamantslijperijcomplex aan de Nieuwe Uilenburgerstraat 173-175.
Achtergrond
Eind jaren '90 hield de vereniging 'Behoudt de Tulp' met succes de
voorgenomen sloop tegen van 19de eeuwse bebouwing aan de professor
Tulpstraat, wat vanaf de jaren twintig van de vorige eeuw een
belangrijk centrum van de joodse diamanthandel was. Door deze kwestie
kwam de vraag op wie het voortouw zou moeten nemen in het verwerven
van kennis én het mogelijk beschermen van kenmerkend Joods gebouwd
erfgoed in de stad Amsterdam.
Het onderzoek zou eerst stadsbreed gedaan worden. Uiteindelijk heeft
stadsdeel Centrum in 2005 als eerste stadsdeel opdracht gegeven te
starten met een inventarisatie. Kennis over panden met een 'joodse'
geschiedenis was tot dusver gefragmenteerd beschikbaar en grotendeels
slechts in kleine kring bekend. Hierin brengt deze publicatie
verandering.
Een constatering uit het rapport: "Het beschikbaar komen van deze
inventarisatie betekent niet dat alle panden vanaf nu 'in het wilde
weg' geconserveerd worden, maar een zorgvuldiger afweging bij
mogelijke plannen van een pand worden nu wel mogelijk () Met de kennis
van nu is het bijvoorbeeld moeilijk te begrijpen dat nog in 1979 - na
de pandensloop voor de aanleg van de metro - de synagoge aan de
Plantage Middenlaan tegenover de (tijdens de tweede wereldoorlog
beruchte) Hollandse Schouwburg is afgebroken".
Het volledige rapport kunt u downloaden (in drie delen i.v.m. de
omvang van het bestand).
Rapport deel 1
Rapport deel 2
Rapport deel 3