Rijksmuseum
Gerrit Schouten, diorama van de Waterkant in Paramaribo, 1820
Kijkkasten uit Suriname
Rijksmuseum verwerft en toont diorama's van Gerrit Schouten
Het Rijksmuseum in Amsterdam toont vanaf 22 oktober vijf diorama's en 19 losse figuren van de Surinaamse kunstenaar Gerrit Schouten (1779-1839). De diorama's ('kijkkasten'), waarvan er drie in de afgelopen jaren werden verworven, tonen scènes uit het 19de eeuwse Paramaribo, een plantage en een slavendans. De diorama's krijgen een vaste plek in de nieuwe opstelling over de Surinaamse geschiedenis in het Rijksmuseum na de heropening. De verwerving van de diorama's sluit aan bij de wens van het museum de collectie op het gebied van Suriname uit te breiden.
Het nieuw verworven diorama uit 1820 toont de Waterkant in Paramaribo dat het knooppunt van de handel was*. Te zien zijn verschillende boten en de huizen die een jaar later volledig werden verwoest bij een grote brand. In de andere diorama's zijn onder meer het Gouvernementsplein in Paramaribo te zien met de residentie van gouverneur Sir Pinson Bonham (1812) en een plantage, mogelijk de in 1785 aangelegde koffie- en katoenplantage Zeezigt. Uit 1830 stamt het diorama, eveneens recent verworven, waarin een 'du' wordt opgevoerd: een rollenspel met muziek en dans dat een paar keer per jaar op een plantage werd opgevoerd. Deze diorama's met 'slavendansen' werden door Schouten gemaakt als souvenir voor repatriërende Europeanen. De losse figuren, afkomstig uit verdwenen diorama's, zijn Creoolse mannen en vrouwen en Indianen.
Gerrit Schouten was in zijn tijd één van de weinige kunstenaars in Suriname. Hij werd geboren in Paramaribo, zijn vader was Nederlander, zijn moeder een kleurlinge. Hij specialiseerde zich als autodidact in het tekenen van planten en dieren. Van hem zijn nu nog zo'n veertig diorama's bekend. Zijn diorama's bestaan uit een houten kijkkast met daarin een voorstelling van figuren van beschilderd papier en papier-maché.
Te zien in de Aanwinstenzaal van het Rijksmuseum, 22 oktober-7 december 2008
Op 22 oktober is een boek verschenen over de diorama's, getiteld Kijkkasten uit Suriname. De diorama's van Gerrit Schouten. Door Clazien Medendorp met bijdragen van Eveline Sint Nicolaas. ISBN 978 90 6832 790 8/paperback/ca. 128 pagina's / Prijs ca E 19,50