Goede overdracht belangrijk voor concurrentiepositie familiebedrijven

28/10/2008 16:30

BDO CampsObers Holding BV

Familiebedrijven zijn doorgaans beter bestand tegen economische malaise vanwege hun flexibiliteit in tijd, geld en aandacht. Een risicofactor voor het familiebedrijf is echter de overdracht van leiding. Naar schatting vinden er de komende jaren - mede vanwege de vergrijzing - 18.000 bedrijfsoverdrachten plaats. Onderzoek van BDO CampsObers en het Centrum van het Familiebedrijf heeft negen succesfactoren opgeleverd. Minister Maria van der Hoeven nam op dinsdag 28 oktober het onderzoeksrapport in ontvangst.

Het Centrum van het Familiebedrijf heeft, in samenwerking met BDO CampsObers Accountants & Adviseurs en de Universiteit van Utrecht, de afgelopen maanden 315 familiebedrijven onder de loep genomen. Eén van de cruciale succesfactoren blijkt de overdracht van specifieke bedrijfskennis te zijn. Bij een kwart van de familiebedrijven waar de leiding wordt overdragen, verloopt deze kennisoverdracht niet optimaal. Daardoor gaat belangrijke bedrijfskennis, noodzakelijk voor een goede concurrentiepositie, verloren. Het is daarom in de ogen van de onderzoekers belangrijk om familiebedrijven, die bijna de helft van het Nederlandse bedrijfsleven vertegenwoordigen, krachtig te stimuleren.

Nederlandse kenniseconomie

'Familiebedrijven zijn dragers van belangrijke kennis', licht Jan Duitman, senior adviseur van de Adviesgroep Familiebedrijven van BDO, toe. 'Met name de impliciete bedrijfskennis loopt gevaar bij de overdracht van leiding. Die kennis is niet alleen cruciaal voor de concurrentiepositie van het familiebedrijf, maar ook voor de Nederlandse kenniseconomie als geheel. Een familiebedrijf doet er dan ook goed aan om eerst in kaart te brengen waar zich de cruciale kennis bevindt en hoe deze kan worden overgedragen. Daarbij is een persoonlijke relatie tussen overdrager en opvolger van essentieel belang.'

Streven naar continuïteit

Overdracht van leiding vormt dus een risicofactor voor het familiebedrijf. Maar ten opzichte van 'gewone' bedrijven zijn familiebedrijven doorgaans beter bestand tegen economische tegenwind. 'Familiebedrijven streven naar continuïteit en minder naar winstmaximalisatie', aldus Duitman. 'De afhankelijkheid van banken is minder en er is minder druk op snelle resultaten vanuit de aandeelhouders omdat dat in de meeste gevallen familieleden zijn.'

Capaciteiten opvolgers

Tevens is onderzocht hoe overdragers oordelen over de capaciteiten van hun opvolgers. Daaruit blijkt dat een kwart van de ondernemers in het familiebedrijf twijfelt over de capaciteiten van zijn of haar opvolger(s) en toch zet men de bedrijfsoverdracht door. Het onderzoek bracht naast kennisoverdracht ook andere succesfactoren aan het licht, waaronder het bespreekbaar maken van de nieuwe rol van de overdrager(s), de steun van de familie, het moment van overdracht en de structuur van het overdrachtsproces.

Loslaten

Het onderzoek laat verder zien dat meer dan 50% van de opvolgers van mening is dat de overdragers de leiding maar moeilijk kunnen loslaten. 'Terwijl dat nou juist een van de succesfactoren blijkt te zijn', aldus Duitman. 'Daarom is het belangrijk om tijdig schriftelijk afspraken te maken over de rolverandering van de overdrager en aandacht te schenken aan governance van het familiebedrijf', besluit Duitman.