PERSBERICHT ALTERRA
Krakers en bewoners van golfresidenties hebben iets met elkaar gemeen
Bij een studie naar gemeenschapsvorming ontdekten onderzoekers van Alterra en de Universiteit van Wageningen dat krakers en bewoners van golfresidenties meer met elkaar gemeen hebben dan je zou denken. Beide groepen kenmerken zich door een sterke zelforganisatie, beide hebben een 'burgemeester', en in beide groepen pikken bewoners af en toe gemeenschappelijke grond in voor eigen gebruik.
Het onderzoek van Rosalie van Dam, Jasper Eshuis en Noelle Aarts spitste zich toe op twee bewonersgemeenschappen: de 'doe-het-zelf gemeenschap' van krakers op het Amsterdamse ADM-terrein (een woon- en werkgebied van kunstenaars en ambachtslieden), en de bewoners van de Golfresidentie Dronten (een private woonwijk inclusief golfterrein, dat in zijn geheel eigendom is van de gezamenlijke bewoners). Alterra-onderzoeker drs. Rosalie van Dam: "Zelforganisatie, in de zin dat mensen zelf hun leefomgeving vormgeven, ziet er op het ADM wel wat anders uit dan op de golfresidentie. Voor de krakers op het ADM is zelforganisatie een bewuste keuze en zijn er nauwe relaties met hun identiteit en leefwijze. Ook vormt de heersende maatschappijkritische ideologie (anti-kapitalistisch) op het ADM een belangrijke waarde voor de mensen die daar wonen. Daarnaast speelt prijs een belangrijke rol. Het is op het ADM mogelijk om 'goedkoop' te leven."
Bij de golfresidentiebewoners prevaleren andere redenen om voor de betreffende woonvorm te kiezen. Zo staan woonkwaliteit, golfen en de centrale ligging van de residentie hoog in het prioriteitenlijstje, maar worden ook sociale samenhang en veiligheid genoemd als factoren om op de golfresidentie te (blijven) wonen. Zelforganisatie wordt door velen gezien als 'part of the deal', iets wat er bij hoort als je hecht aan een bepaalde vormgeving van je woonomgeving. Zelforganisatie op zichzelf heeft voor velen niet een absolute voorkeur. Er is zelfs geprobeerd om een en ander centraal te regelen, maar de gemeente wilde de verantwoordelijkheid niet overnemen.
In beide gemeenschappen heerst een gemeenschapsgevoel. Rosalie van Dam: "Men refereert aan 'dorp-achtige' ervaringen. Dan heeft men het over de organisatie van hun gemeenschap. De langstwonenden op het ADM-terrein vormen bijvoorbeeld de kern van hun dorp, ook in sociaal opzicht. En net als in een dorp steekt men elkaar makkelijk een helpende hand toe. Ook het ons-kent-ons gehalte op de golfresidentie geeft de wijk een sterk dorps karakter. Grappig is verder dat er in beide gemeenschappen iemand is die als 'burgemeester' wordt betiteld."
Naast de overeenkomst dat beide gemeenschappen hun eigen regels bepalen, zijn er echter ook verschillen. Waar op het ADM veel minder formeel vastgelegde regels gelden dan elders, zijn er op de golfresidentie juist meer regels. Die regels zijn vastgelegd in statuten en reglementen en dienen ondertekend te worden door een ieder die gaat wonen op de golfresidentie. Dat betekent echter niet dat er nooit conflicten zijn. De conflicten op de golfresidentie spitsen zich voornamelijk toe op gebruik van mandelige grond. Golfresidentiebewoners wonen over het algemeen in vrijstaande villa's, omringd door een flink stuk privé grond. Kinderen moeten volgens het originele planconcept in hun eigen tuin spelen en bijvoorbeeld niet voetballen op de gezamenlijke grond. Hierover bestaan echter verschillen van mening.
In de fase van de inrichting hebben zich ook problemen voorgedaan met betrekking tot het zich toe-eigenen van gezamenlijke grond voor privégebruik. Rosalie van Dam: "Er zijn bijvoorbeeld gevallen bekend waarbij de oprit voor auto's voor de bewoner te smal was en er een aantal meters collectieve grond is 'ingepikt' voor een brede oprit. Op het ADM doen zich ook conflicten voor over mandelige grond. Sommige ADM-ers zijn er toe overgegaan een stukje grond rondom hun boot of caravan af te bakenen voor eigen gebruik."
Een opvallend verschil in het omgaan met conflicten tussen beide gemeenschappen is dat op de golfresidentie meerdere malen de hulp van buitenaf moest komen: een rechter moest in sommige gevallen beslissen over conflicten binnen de zelforganiserende gemeenschap. In het geval van het ADM wordt de oplossing altijd binnen de gemeenschap gezocht.
Meer informatie kunt u krijgen bij Alterra:
drs. Rosalie van Dam
0317 481876 of rosalie.vandam@wur.nl
Klik op onderstaande link voor de publicatie 'Zelforganisatie, een studie naar gemeenschapsvorming in de Amsterdamse Doe-Het-Zelf Maatschappij en de Golfresidentie Dronten'.
http://www2.alterra.wur.nl/webdocs/internet/corporate/prodpubl/boekjesbrochures/zelforganisatie.pdf