IGZ: medische technologie biedt grote kansen, maar risico's onderschat
31/10/2008 12:28
Inspectie voor de Gezondheidszorg
Zorginstellingen en zorgverleners zijn zich veel te weinig bewust van de risico's die medische technologie (apparatuur en hulpmiddelen) met zich meebrengt. Jaarlijks zijn er door toepassingsfouten tientallen sterfgevallen te betreuren. De patiëntveiligheid is onvoldoende gewaarborgd. Gebruikers mogen geavanceerde hulpmiddelen toepassen zonder dat ze hiervoor goed zijn opgeleid of een bekwaamheidstoets hoeven af te leggen. Ook gebrekkig onderhoud leidt tot incidenten met ernstige afloop. Dit concludeert de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) in haar rapport Staat van de Gezondheidszorg 'Risico's van medische technologie onderschat' dat vandaag is gepubliceerd.
Gerrit van der Wal, Inspecteur-generaal voor de Gezondheidzorg: "De gezondheidszorg wordt beter door de toespassing van nieuwe medische technologie maar is daar steeds afhankelijker van. De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel. De kansen en risico's zijn nog niet met elkaar in balans. Dat manifesteert zich vooral in de zorg, waar de risico's op schade voor patiënten groot zijn. De gezondheidszorg moet zich bewust zijn van de risico's en moet daarop inspelen. Patiënten moeten erop kunnen vertrouwen dat alle nieuwe technologiën in de zorg op een veilige manier worden toegepast."
De IGZ adviseert de minister van Volksgezondheid nieuwe opleidingseisen te stellen aan het gebruik van nieuwe technologie. Een wettelijk vereiste BIG-registratie alleen acht de IGZ niet meer voldoende om nieuwe risicovolle technische apparaten en hulpmiddelen te mogen gebruiken.
De IGZ vindt dat de Raden van Bestuur van zorginstellingen leiding moeten geven aan het proces van verantwoorde aanschaf, introductie, gebruik en onderhoud van medisch technologische hulpmiddelen. De IGZ wijst met klem op de hoog risico hulpmiddelen en hulpmiddelen die grootschalig gebruikt worden.
De Raden van Bestuur moeten:
Een visie ontwikkelen op de te leveren zorg voorafgaand aan de aanschaf van nieuwe technologie
Een risicoanalyse maken voorafgaand aan aanschaf
Bekwaamheidseisen invoeren en periodiek evalueren
Voorafgaand aan de in gebruik neming moet er sprake zijn van technische vrijgifte, validatie van de beoogde werkingen en controle op zorgvuldige inbedding in de organisatie.
Met andere woorden: de Raad van Bestuur van een instelling is er voor verantwoordelijk dat risicovolle medische technologie wordt toegepast door aantoonbaar bekwame zorgverleners. En moet systematisch controleren of medewerkers deskundig zijn en of ze trainingen met goed gevolg hebben afgelegd.
Wetenschappeijke verenigingen, beroeps- en brancheoranisaties zijn verantwoordelijk voor het ontwikkelen van veldnormen, bekwaamheidseisen en opleidingsmogelijkheden.
De medische technologie waar over wordt gesproken in het rapport is divers: van infuuspompen en tilliften tot domotica. Maar ook relatief nieuwe technieken zoals endoscopie en laparoscopie (kijkoperaties).
Enkele voorbeelden:
Bij infusieapparatuur bijvoorbeeld wordt vaak gedacht dat elke verpleegkundige er veilig mee kan werken. Uit onderzoek van de IGZ en meldingen die zijn binnengekomen blijkt dat niet het geval. Een kleine reken- of instellingsfout kan leiden tot een onder- of overdosering waardoor ernstige schade voor de patiënten kan ontstaan.
Door schaalverkleining in de zorg en de verplaatsing van zorg naar de thuissituatie onstaan nieuw risico's. Verpleegkundigen doen minder ervaring op en kunnen minder snel terugvallen op ervaren collega's. Uit de thuiszorg krijgt de IGZ geen incidentmeldingen en dat is zorgelijk.
'Simpele' technologieën als tilliften en Zweedse banden kunnen bij onbekwaam gebruik of slecht onderhoud grote risico's opleveren. Jaarlijks overlijden er nog steeds mensen door toepassingsfouten. Onlangs maakte de IGZ bekend dat er sinds 2005 14 mensen overleden door verkeerd gebruik van de Zweedse band.
Eerder dit jaar publiceerde de IGZ het rapport over minimaal invasieve chirurgie (kijkoperaties). De patiënt wordt via kijkbuisjes en een monitor geopereerd. Dit vereist veel oefening en praktijkervaring, kennis van de apparatuur en risicoinschatting. Deze elementen zijn vaak nog afwezig bij de operateur. In de experimentele fase zijn de risico's nog gering. Als het eenmaal breder wordt toegepast constateert de IGZ aantoonbaar meer sterfgevallen.
http://www.igz.nl
Inspectie voor de Gezondheidszorg