extra nieuwsbrief november 2008
Het Utrechts Literatuur Festival
zondag 2 november, 13.30-18.30 - Louis Hartlooper Complex - Tolsteegbrug 1 - Toegang: 20,-/15,- inclusief programmaboekje; 3-gangen lunch van met en door meesterkok Jon Sistermans: 15,- alleen op inschrijving - mail naar info@slau.nl - en alleen in combinatie met dagkaart. Kindergedichten en Uitreiking HC-Trofee gratis. Aanvang lunch: 12.00. Aanvang programma 13.30. Reserveren: info@slau.nl of 030-2320452.
Deze nieuwsbrief is geheel gewijd aan het jaarlijkse literatuurfestival van de SLAU: Het Utrechts Literatuur Festival dat dit jaar haar 3e editie beleeft. Op deze pagina het programma met daarachter een verhelderende toelichting op de verschillende programma-onderdelen.
Het festival wordt met zorg en veel liefde samengesteld door de redactie van de SLAU, en wij zijn er dan ook erg trots op en hopen dat u, als nieuwsbrieflezer, het de moeite waard zult vinden naar ons festival op zondag 2november te komen.
We citeren dan ook graag de vleiende woorden van HP/De Tijd criticus Jan Zandbergen die in zijn rubriek 'Onder de gordel' dit schreef naar aanleiding van de 1e editie in 2006: 'We feliciteren de Domstad van harte met zijn debuut op dit gebied anno 2006' - waarna de verslaggever de lezers uitnodigde vooral naar het tweede festival te komen, 'dat de eerste editie inmiddels nauwelijks kan overtreffen'.
Net zoals vorig jaar begint ook deze editie om 12.00 met een spectaculaire 3-gangenlunch van Jon Sistermans. Het programma ziet er verder als volgt uit:
12.00-13.30
Literaire lunch van en met sterrenkok Jon Sistermans. Met voordrachten van Ruben van Gogh, Tom Wolkers en Jeroen van Merwijk
Zaal 1 - presentatie: Vrouwkje Tuinman
13.30-14.45
Salon Korteweg
Anton Korteweg ontvangt Judith Herzberg
15.00-15.45
Erotische Arabische Poëzie
Met Hafid Bouazza en Katja Schuurman
15.55-16:20
Kindergedichten
o.l. v. Marion Steur en Nanne Nauta
16:30-17.15Net niet verschenen boeken
Powerpointpresentatie door
Gummbah
17.30-18.15
Uitreiking HC-Trofee
Met Danibal.
Zaal 2 - presentatie: Jeroen van Merwijk
13:30-14.45De Tweede Generatie
Jonathan van het Reve, Robert Vuijsje en Floor Haakman. M.m.v. Tom Wolkers
15.00-15.45
Anton de Goede presenteert de literaire herontdekking: Frans De Geetere met Rudi Wester en Benno Barnard
16.00-17.15Voor Bewezen Diensten: Wim Hazeu ontvangt Ad den Besten M.m.v. Chrétien Breukers
17.30-18.30Schrijflied *)
Met Jeroen van Merwijk, Jonathan van het Reve, Chrétien Breukers, Robert Vuijsje, Hafid Bouazza en Ruben van Gogh.
Cinematheek
13.30-18.00
Van Goghs literair filmtheater: schrijvers becommentariëren met hun eigen verhaal YouTube-filmpjes. Olv Ruben van Gogh met Arjan Amin, Nanne Nauta, en Ramona Maramis.
Kabinett
13.30-18.00
Boekverkoop; signerende schrijvers; Sinterklaasgedichten door Quirien van Haelen.
TOELICHTING Utrechts Literatuur Festival 2008
Over het Utrechts Literatuur Festival (ULF)
Het ULF wil een vernieuwende, onderscheidende, eigenzinnige manifestatie zijn. In de programmering worden bewust de uithoeken, de extremen van de literatuur opgezocht. Geen mainstream dus en geen risicoloze aaneenschakeling van bestsellerauteurs, maar een kwalitatief hoogstaand aanbod dat het contrast zoekt én dat laat zien hoe enorm veelzijdig en rijkgeschakeerd de literatuur is. Het huis van de literatuur heeft vele woningen; op het ULF zijn de bewoners van die woningen - zowel makers als lezers - allemaal welkom.
Het programma
Net als vorig jaar is er een parallel hoofdprogramma in twee zalen, waarvan de presentatie in handen is van dichteres Vrouwkje Tuinman en columnist-cabaretier Jeroen van Merwijk, die tevens als zanger zal optreden. In een derde zaal is een reprise van Van Gogh`s Literair Filmtheater, waarin onder leiding van dichter Ruben van Gogh een aantal auteurs, onder wie Nanne Nauta, Arjan Amin en Ramona Maramis op het witte doek geprojecteerde filmpjes van internet-site YouTube van explicerend commentaar zal voorzien. In een vierde ruimte, het auditorium, worden signeersessies gehouden en bieden boekhandel Savannah Bay en Uitgeverij IJzer boeken van de deelnemende festivalauteurs te koop aan. Het publiek kan hier ook een cadeau met een uniek, ter plekke door dichter Quirien van Haelen (in 2004 als jongste dichter opgenomen in De dikke Komrij, dicht en schrijft voor BNN en MTV en is de enige dichter met een kledingsponsor!) gemaakt Sinterklaasgedicht bemachtigen. In het café, centraal gelegen tussen de verschillende zalen, is vanaf de literaire lunch van chefkok Jon Sistermans (Restaurant Wilhelminapark Utrecht) waarmee de dag opent, gedurende de hele dag de ontmoetingsplek voor schrijvers en lezers. Want - tot genoegen van publiek én auteurs - kent het ULF geen backstageruimte voor VIPs, waardoor iedereen broederlijk naast elkaar een glas drinkt en eenvoudig met elkaar in gesprek raakt.
Het hoofdprogramma bestaat uit acht onderdelen, die onderling op alle mogelijke manieren zeer uiteenlopend zijn. Zo is de jongste optredende auteur 4 jaar oud en de oudste 85, is er poëzie uit de Arabische, Joodse en protestants-christelijke cultuur, komt het verleden aan bod in de persoon van de 85-jarige dichter Ad den Besten en de vergeten schilder/schrijver Frans De Geetere (1894-1968) en de toekomst via kindergedichten, een schrijfwedstrijd voor amateurs en YouTube-filmpjes, waarvan de makers zich steeds minder van labels aantrekken en onbekommerd de grensgebieden van literatuur, film, muziek e.d. opzoeken. Juist door die grote onderlinge diversiteit geven de programmaonderdelen een contrastrijke, panoramische kijk op de Nederlandse literatuur.
Net als de vorige keren ontvangt Anton Korteweg, directeur van het Letterkundig Museum in Den Haag en zelf een vooraanstaand dichter, in `Salon Korteweg` een gerenommeerde dichter van zijn keuze. Dit jaar valt die eer te beurt aan de veel gelauwerde Judith Herzberg. Net als vorig jaar bij Remco Campert en het jaar daarvoor bij Gerrit Kouwenaar het geval was, belooft dit een indringend programmaonderdeel te worden. Aan de hand van tien zorgvuldig door Korteweg uit elke fase van haar dichterschap geselecteerde gedichten, die door Judith Herzberg worden voorgelezen, zal Korteweg in gesprek gaan met de deels in Nederland en deels in Israël wonende dichteres en trachten door te dringen tot de kern van haar oeuvre en van haar dichterschap.
Parallel hieraan gaan in zaal 2 representanten van de Tweede Generatie met elkaar in gesprek. De afgelopen paar jaar hebben opvallend veel nazaten van bekende schrijvers hun literaire debuut gemaakt. Jonathan van het Reve (kleinzoon van Karel van het Reve), die in 2007 debuteerde met de roman De boot en het meisje en Robert Vuijsje (zoon van Bert Vuijsje), die in 2008 zijn literaire debuut maakte met de roman Alleen maar nette mensen. Verder Floor Haakman (dochter van schrijver/publicist/ vertaler/filmmaker Anton Haakman), die in 2000 debuteerde met haar roman Oneetbaar brood en van wie in 2004 de roman De inborsteling verscheen, zal het gesprek vakkundig leiden. Tom Wolkers, zoon van Jan Wolkers, werd geen schrijver maar singer/songwriter. Hij zal met zijn liedjes dit programma-onderdeel opluisteren.
Het programma in zaal 1 gaat verder met Arabische erotische poëzie uit de middeleeuwen in de vertaling van dichter-schrijver Hafid Bouazza. Bouazza heeft zijn vertaling uitgebracht in een uitgave die vergezeld gaat van een cd, waarop een aantal van de verzen worden voorgedragen door actrice Katja Schuurman. Op het ULF verzorgen Bouazza en Schuurman een tweetalige, Arabisch-Nederlandse voordracht. Over het belang van deze verzen zei Bouazza in een interview met Trouw dat het, nu de onvrijheid van de islam het beeld van de Arabische cultuur bepaalt, hem goed uitkomt dat hij met deze gedichten kan laten zien dat Arabieren ook deze kant hadden. Bouazza: `Ik zou moslims willen zeggen: `Gooi die Koran opzij en lees dit eens. Wellust hoort bij het leven en is van alle tijden. Kijk maar eens op de Griekse vazen die we in musea bewonderen. Of lees Shakespeare en Rabelais. We denken dat wij nu in een permissieve samenleving leven, maar dat is helemaal niet zo. Mensen zijn altijd seksuele wezens geweest. Alleen de regels verschillen, naar gelang het tijdperk.`
In zaal 2 wordt andermaal ruimte ingelast voor een herontdekt schrijver in de serie De Utrechtse schatkamer van Papier (Uitgeverij IJzer): de Parijs-Brussels-Utrechtse schilder/schrijver Frans De Geetere. De Geetere, in Brussel geboren, week tijdens de 1e Wereldoorlog naar Nederland uit, waar hij zo`n 7 jaar woonde en werkte. Hij kwam hier in contact met Erich Wichmann en Theo van Doesburg. Hij verhuisde naar Parijs waar hij dik bevriend raakte met het Amerikaanse miljonairsechtpaar Caresse en Harry Crosby (dandy, dichter, uitgever en kunstmecenas) en waar hij zich verder ontwikkelt in zijn beeldend werk. Hij verwierf faam met zijn vaak extreem erotische boekillustraties, zoals te zien bij de overzichtstentoonstelling die Galerie Juffermans in 2006 in Utrecht organiseerde. Aan het eind van zijn leven schreef hij drie boeken die hij in eigen beheer uitgaf, waaronder het autobiografische De man die vergat te sterven. En wat blijkt? De Geetere schrijft met grote beeldende kracht, raak en onopgesmukt. Maar vooral compromisloos. Dit boek verschijnt nu voor het eerst in Nederlandse vertaling en kan met recht een sensationele ontdekking genoemd worden. Zelfs de kenners van zijn tijd kenden het niet. Onder leiding van VPRO`s Anton de Goede zullen twee representanten van Parijs en Brussel, steden waar De Geetere gewoond en gewerkt heeft, het boek presenteren: Rudi Wester schreef jarenlang over Franse Literatuur voor o.a Vrij Nederland, was voormalig directrice van het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds en is tegenwoordig werkzaam als directrice van het Nederlands cultureel instituut in Parijs, en Benno Barnard, de Nederlandse Brusselaar, veelbekroond dichter, essayist, vertaler en toneelschrijver.
Na deze duik in het verleden is het tijd voor de schrijvers van de toekomst. Dichter Nanne Nauta heeft leerlingen van een Utrechtse basisschool aan het dichten gekregen. Zestien van hen, in leeftijd variërend van 4 tot 12 jaar, dragen tijdens het ULF hun werk voor. Hun voordrachten zullen op een speelse manier afgewisseld worden met de ongeëvenaarde en bijzondere muziek van mondharpist Danibal die niet alleen op de kinderen indruk zal maken, maar zeker ook op het volwassen publiek.
Vervolgens verzorgt tekenaar, cartoonist, beeldend kunstenaar, theatermaker, absurdist en sinds kort ook schrijver Gummbah (Gertjan van Leeuwen) in zaal 1 een powerpointpresentatie van zijn `Net Niet Verschenen Boeken`. Net als de Portugese dichter Pessoa maakt Gummbah voor zijn literaire werk gebruik van heteroniemen, wat wil zeggen dat hij personages creëert uit wier naam hij met een telkens geheel eigen stijl en identiteit schrijft. In een interview in de Volkskrant motiveerde Gummbah deze werkwijze als volgt: `Het is makkelijker om vanuit een of ander verzonnen flutpersonage te schrijven. Zoals pakweg Gerda Klapwijk, Brenda Meurs of Syb Mertens. Ik doe daar niet krankzinnig veel moeite voor. Het is gewoon spelen met taal en humor.`
Zaal 2 ruimte het podium in voor een van de meest besproken onderdelen van het ULF: het biografisch georiënteerde `Voor Bewezen Diensten`, een samenwerking met het Biografie Magazine. Meesterbiograaf Dr. Wim Hazeu, bekend van zijn biografieën van Achterberg, Slauerhoff en Vestdijk, eert de 85-jarige dichter-bloemlezer-redacteur Ad den Besten, die op zijn 17e debuteerde in het protestants-christelijke tijdschrift Opwaartsche Wegen en een zeer belangrijk stempel op de Nederlandse literatuur drukte via de fameuze Windroos-reeks van uitgeverij Holland. Onder Den Bestens redactie maakten begin jaren `50 een nieuwe generatie dichters als Gerrit Kouwenaar, Remco Campert, Jan Hanlo, Hans Andreus, Sybren Polet, Simon Vinkenoog, Paul Rodenko, Guillaume van der Graft, C. Buddingh, Hans Warren enz. in deze reeks hun debuut. Er zal voordragen worden uit het werk van Den besten waarna Wim Hazeu terug zal blikken op ruim een halve eeuw Nederlandse literatuurgeschiedenis. Dichter-bloemlezer-redacteur Chrétien Breukers, die in 2004 de Windroos-reeks nieuw leven inblies en andermaal een nieuwe generatie dichters als Catharina Blaauwendraad, Maarten Das en Eva Cox liet debuteren, maakte een bloemlezing uit het werk van Den Besten (een uitgave van uitgeverij Papieren Tijger i.s.m. SLAU), die ter gelegenheid van het ULF verschijnt en deze middag wordt gepresenteerd.
In zaal 1 besluit het festival met de HC-Trofee, een schrijfwedstrijd voor amateurs, speciaal ter gelegenheid van het ULF ingesteld en dit jaar voor de derde keer gehouden. De jury maakt drie winnaars (in de categorieën proza en poëzie) bekend uit de 300 inzenders die de wedstrijd dit jaar trok.
Zaal 2 eindigt muzikaal en vrolijk met - op veler verzoek een reprise van vorig jaar - het `Schrijflied`: schrijvers en dichters die deelnemen aan het Utrechts Literatuur Festival dragen een verhaal voor dat zij speciaal voor het festival schreven bij hun lievelingslied, dat aansluitend ten gehore wordt gebracht. Dagpresentator Jeroen van Merwijk zal het voortouw nemen met een eigen verhaal en lied, en vervolgens voor elk van de deelnemers de cd-speler dan wel pick-up bedienen.
Het ULF kwam mede tot stand dankzij financiële steun van: Gemeente Utrecht, Provincie Utrecht, OC&W, Fentener van Vlissingen Fonds/SHV, LIRAfonds, Mien van `t Sant fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds en VSBfonds.
Verder in november
di 4 november Literaire non-fictie met Dr. Inger Leemans zo 9 november Dichter bij de dichters met Ruben van Gogh di 11 november Literaire non-fictie met Prof. Dr. Sophie de Schaepdrijver ma 17 november Woorden bij van Wegen
vr 21 november Jan Siebelink
do 27 november Uitreiking CCS Croneprijs
zo 30 november Canon Tribunaal
***
Kijk voor meer informatie op www.slau.nl
Voor aan- en afmelden voor deze nieuwsbrief: stuur een mail naar nieuwsbrief@slau.nl
info@slau.nl
Postbus 274, 3500 AG Utrecht, 030 2318376
-----
Postbus 274 | 3500 AG Utrecht | t: 030 2318376 | e: info@slau.nl |