European Union



Brussel, 3 november 2008

Economische najaarsprognoses 2008-2010: bbp-groei in EU en eurozone valt bijna stil

De economie in de Europese Unie zou in 2008 met 1,4% groeien, de helft minder dan in 2007. De economische groei zou in 2009 fors dalen tot 0,2% en zou zich in 2010 geleidelijk herstellen tot 1,1% (de cijfers voor de eurozone zijn respectievelijk 1,2%, 0,1% en 0,9%). Uit de najaarsprognoses van de Commissie blijkt dat de economieën in de EU erg onder de financiële crisis te lijden hebben. Door die crisis neemt de correctie op de huizenmarkt in verschillende landen nog in omvang toe, terwijl de buitenlandse vraag zienderogen achteruitgaat. De ingrijpende maatregelen die genomen zijn om de financiële markten te stabiliseren, beginnen het vertrouwen wat te herstellen. Toch blijft de situatie onzeker en is het erg moeilijk voorspellingen te doen. De werkgelegenheid zou in 2009-2010 dan ook maar lichtjes toenemen, terwijl er in 2007-2008 nog 6 miljoen nieuwe banen bijkwamen. De werkloosheid zou tijdens de prognoseperiode met ongeveer 1 procentpunt toenemen na meer dan tien jaar lang op het laagste niveau ooit te hebben gestaan. Positief is dat de inflatiedruk vermindert doordat de olieprijzen dalen en het risico op tweederonde-effecten geleidelijk aan afneemt. De algemene begrotingssituatie is sinds 2000 nooit beter geweest, maar zou nu ook verslechteren. Als gevolg van de steunpakketten zou de overheidsschuld stijgen.

"De economie in de Europese Unie wordt getroffen door de financiële crisis, die in het najaar verergerd is en nu het producenten- en consumentenvertrouwen aantast. Daardoor ziet de economische toekomst er heel wat somberder uit. De opkomende economieën houden tot nog toe beter stand dan de EU en de VS, maar het is erg onwaarschijnlijk dat zij er zonder kleerscheuren afkomen. Op EU-niveau is behoefte aan gecoördineerde maatregelen, in de lijn van wat we voor de financiële sector hebben gedaan, om de economie te ondersteunen. Vorige week is de Commissie met een kader ter bevordering van het economisch herstel gekomen, dat erop gericht is investeringen aan te moedigen en de werkgelegenheid en de vraag op peil te houden. We kijken uit naar de reacties van de lidstaten, vooral met het oog op een gezamenlijke aanpak op EU-niveau", aldus Joaquín Almunia, commissaris voor Economische en monetaire zaken.

Volgens de economische prognose die de Commissie vandaag heeft bekendgemaakt, zal de economische groei in de EU in 2008 fors vertragen tot 1,4%. In 2007 bedroeg deze 2,9%. In 2009 zou de economische expansie in de EU stilvallen en nog amper 0,2% bedragen. In 2010 wordt een herstel verwacht tot 1,1%. De cijfers voor de eurozone zijn respectievelijk 1,2%, 0,1% en 0,9%. In 2007 groeide de economie er met 2,7%.

Scherpe groeivertraging wereldwijd

De wereldwijde groei zou fors vertragen tot 3,75% in 2008 en tot 2,25% in 2009. In 2004-2007 werd nog een uitzonderlijk sterk gemiddelde van 5% geboekt. De groeiverzwakking zal vooral geavanceerde economieën treffen maar ook opkomende economieën krijgen er steeds meer mee te maken. Dit is te wijten aan de financiële crisis in combinatie met de huidige huizenprijzencorrectie in vele economieën en de uitgestelde effecten van hoge grondstoffenprijzen. In 2010 zou de groei geleidelijk aan stijgen naarmate de financiële markten zich stabiliseren, waardoor het vertrouwen en de handel zouden toenemen.

De vooruitzichten zijn erg onzeker omdat het niet duidelijk is wie uiteindelijk voor het gros van de kredietverliezen zal opdraaien en hoe groot die verliezen zullen uitvallen. De kredietvoorwaarden zijn veel strenger geworden en ondanks de recente herkapitalisatie wordt verwacht dat de banken hun verhouding tussen vreemd en eigen vermogen verder zullen afbouwen, wat de kredietverstrekking zal afremmen.

Sombere vooruitzichten voor de EU

In deze internationale context en na de verdere verslechtering van de enquête- en harde gegevens van de afgelopen maanden, wordt dan ook aangenomen dat het bbp in de EU en de eurozone in het derde kwartaal van 2008 gekrompen is. Ook op langere termijn blijft het er slecht uitzien: verschillende economieën in de EU bevinden zich in of komen dicht in de buurt van een recessie.

Investeringen waren een belangrijke drijvende kracht achter de vorige fase van hoogconjunctuur. Die zijn nu erg snel aan het afnemen, wat verschillende oorzaken heeft: de afzwakkende vraag, de scherpe daling van het investeerdersvertrouwen, de striktere financieringsvoorwaarden en de verminderde beschikbaarheid van kredieten.

In deze onzekere tijden ziet het ernaar uit dat de consumptie op een laag pitje blijft, ook al zal het reële beschikbare inkomen naar verwachting opnieuw groeien doordat het inflatoire effect van stijgende grondstoffenprijzen zal wegebben.

Er wordt een netto-uitvoer verwacht, die positief zou bijdragen aan het bbp. De invoer zou namelijk meer afnemen dan de uitvoer, onder meer doordat de reële effectieve wisselkoersen van de euro onlangs gedaald zijn.

Harde klappen voor de arbeidsmarkt en de overheidsfinanciën

In 2009-2010 zou de werkgelegenheid met ongeveer een kwart miljoen banen groeien in de EU en met een half miljoen in de eurozone. Dat is beduidend minder dan in 2007-2008, toen in de EU zes miljoen banen werden geschapen (waarvan vier miljoen in de eurozone). Daarom wordt verwacht dat de werkloosheid de komende twee jaar met ongeveer één procentpunt zal toenemen. Dat zou overeenkomen met een werkloosheidscijfer van 7,8% in de EU en 8,4% in de eurozone in 2009. In 2010 zou zich een verdere stijging van de werkloosheid voordoen.

De slechtere vooruitzichten zouden ook niet zonder gevolgen blijven voor de overheidsfinanciën. Het overheidstekort zal in de EU naar verwachting stijgen van minder dan 1% van het bbp in 2007 tot 1,6% in 2008, 2,3% in 2009 en 2,6% in 2010, waarbij voor het laatste cijfer zoals gebruikelijk wordt uitgegaan van de aanname dat het beleid ongewijzigd blijft. In de eurozone zou het overheidstekort stijgen tot
1,3% in 2008, 1,8% in 2009 en 2% in 2010. De meeste landen zullen hiermee te maken krijgen, zij het dat er van grote onderlinge verschillen sprake is. De budgettaire vooruitzichten zijn tevens onzeker omdat niet duidelijk is welke gevolgen de financiële reddingspakketten zullen hebben voor de begroting.

Snelle daling van de inflatie

Positief is dan weer dat de inflatie haar hoogtepunt zou hebben bereikt en in de EU snel zou zakken tot minder dan 2,5% in 2009 en
2,25% in 2010 (respectievelijk 2,2% en 2,1% in de eurozone). Dit komt weliswaar neer op een lichte opwaartse bijstelling ten opzichte van de voorjaarsprognose (als gevolg van de forse stijging van de grondstoffenprijzen tijdens de zomer). Het risico op tweederonde-effecten is aanzienlijk verminderd door de recente flinke daling van de grondstoffenprijzen, de sterk versomberde groeivooruitzichten en de daardoor afgenomen krapte op de arbeidsmarkt.

Neerwaartse risico's

Deze prognoses zijn opgesteld terwijl er nog heel wat onzekerheid en aanzienlijke neerwaartse risico's bestaan. Het is immers niet uitgesloten dat de financiële spanningen nog toenemen, langer duren of een ingrijpender effect hebben op de reële economie, wat de neerwaartse spiraal nog zou versterken. Dat zou dan weer de aan de gang zijnde correctie op sommige huizenmarkten in de hand werken en balansen onder druk zetten. Banken zouden het daardoor moeilijker kunnen krijgen om de verhouding tussen vreemd en eigen vermogen terug te dringen en de particuliere consumptie zou kunnen krimpen door negatieve welvaarts- en vertrouwenseffecten. Daartegenover staat dat de grondstoffenprijzen vanwege de slechtere groeivooruitzichten eerder zullen zakken dan stijgen. Dat zou de inflatiedruk verlichten en de inflatierisico's evenwichtiger maken.

Een meer gedetailleerd verslag is te vinden op:

http://ec.europa.eu/economy_finance/thematic_articles/article13288_en. htm