Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Armoede beter in kaart brengen

27 oktober 2008

NWO-promovenda ontwikkelt waarschuwingssysteem voor voedseltekorten

In gebieden met extreme armoede is het vaak moeilijk de levenstandaard te bepalen. Nicky Pouw ontwikkelde tijdens haar promotieonderzoek in Uganda een methode om relatief eenvoudig materiële en immateriële bezittingen in kaart te brengen, die onder andere kan dienen als waarschuwingssysteem voor voedseltekorten. Zij verdedigt 10 november haar proefschrift aan de Vrije Universiteit van Amsterdam (VU).

Ontwikkelingsplanners of beleidsmakers in ontwikkelingslanden hebben veel baat bij juiste informatie over de armoede van de bevolking. Het risico op voedseltekorten of andere armoedeproblemen is daar altijd aanwezig. Zeker in ruraal Oeganda, waar onder de kleine boeren veel armoede heerst. De gebruikelijke armoedemeting via het in kaart brengen van uitgaven werkt hier echter niet altijd goed, omdat de boeren vaak voor eigen consumptie produceren.

Om toch uitspraken te kunnen doen over de economische status van de bevolking in deze regio's ontwikkelde Nicky Pouw een methode om niet de uitgaven maar de bezittingen te meten. Zij deed in de rurale gebieden Kabarole, Mpigi en Kapchorwa een inventarisatie naar de verschillende categorieën bezittingen. Elke categorie kent daarbij een eigen hiërarchie. Zo ligt bij de duurzame huishoudelijke goederen de prioriteit van de meeste huishoudens bij de aanschaf van basisgoederen zoals stoelen, een tafel, bed, dekens en een matras. De meer luxe goederen zoals een ijskast, TV of auto schaffen zij pas aan wanneer in de basisbehoeften is voorzien. Een soortgelijke hiërarchie bracht Pouw ook aan bij de andere categorieën aan, te weten kleding, kwaliteit van behuizing, voedselconsumptie, landbezit, agrarisch gereedschap en veestapel.

De opvatting van wat waardevol is, kan soms verschillen. Zo blijken vrouwelijke boeren andere agrarische gereedschappen belangrijk te vinden dan mannelijke boeren en blijkt een fiets voor vrouwen in sommige culturen in Oeganda ongepast te zijn. De belangrijkste basisbehoeften zijn daarnaast gelijk verdeeld over de drie regio's, als eerste het welvaartkenmerk duurzame bezittingen, dan agrarische gereedschappen en als derde kleding.

Het onderzoek werpt een verhelderend licht op het soort armoede dat er in gebieden heerst. Terwijl in Kapchorwa district blijkt dat boeren vooral tekort komen bij de behuizing, land en duurzame bezittingen, hebben mensen in Kabarole relatief mindere kleding en is er in Mpigi een relatieve achterstand bij de voedselconsumptie. Dit soort informatie kan van direct belang zijn voor ontwikkelingsplanners en beleidsmakers op districtsniveau; het toont de meest nijpende problemen in een bepaald gebied op een bepaald moment aan. Zo kan de informatie over voedselconsumptie dienen als een vroeg waarschuwingssysteem voor voedselonzekerheid. Zodra een huishouden alleen nog maar majs en bonen eet, kan dit een teken zijn van dreigende voedseltekorten.

..............................

Meer informatie bij:

* Drs. Nicky Pouw (VU, inmiddels werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam)

* +31 (0)20 525 41 05, N.R.M.Pouw@uva.nl

* Promotor: prof. dr. J.W. Gunning

* Promotiedatum: 10 november