Brussel, 12 november 2008
Antitrust: Commissie legt autoglasproducenten boete op van meer dan
1,3 miljard euro wegens kartel met marktverdeling
De Europese Commissie heeft voor in totaal 1 383 896 000 euro aan geldboeten
opgelegd aan Asahi, Pilkington, Saint-Gobain en Soliver voor ongeoorloofde
marktverdeling en uitwisseling van commercieel gevoelige informatie met
betrekking tot de levering van autoglas in de EER. Met dit kartel hebben
deze ondernemingen het verbod uit het EG-Verdrag (artikel 81) en de
EER-Overeenkomst (artikel 53) op kartels en concurrentiebeperkende zakelijke
praktijken overtreden. Asahi, Pilkington en Saint-Gobain zijn de drie
belangrijkste ondernemingen in Europa. Tussen begin 1998 en begin 2003
overlegden deze ondernemingen in het kader van een reeks bijeenkomsten en
andere ongeoorloofde contacten over richtprijzen, marktverdeling en
toewijzing van afnemers. De Belgische onderneming Soliver nam ook deel aan
enkele van deze besprekingen. Op dat ogenblik hadden deze vier ondernemingen
ongeveer 90% in handen van de EER-markt voor glas dat in nieuwe auto's wordt
gemonteerd en voor origineel vervangingsglas voor auto's. In het laatste
volledige jaar van de inbreuk had deze markt een waarde van ongeveer 2
miljard euro. Nadat de Commissie door een anonieme bron was getipt, heeft
zij op eigen initiatief het kartelonderzoek ingeleid. De Commissie heeft de
geldboeten voor Saint-Gobain met 60% verhoogd, omdat bij deze onderneming
sprake is van recidive. Asahi verstrekte aanvullende gegevens die ertoe
hebben bijgedragen de inbreuk aan het licht te brengen en zag haar geldboete
in het kader van de clementieregeling met 50% verlaagd. Dit zijn de hoogste
geldboeten die de Commissie ooit in een kartelzaak heeft opgelegd, zowel
voor een individuele onderneming (896 000 000 euro voor Saint Gobain) als
voor het kartel in zijn geheel.
In een reactie verklaarde Neelie Kroes, Commissaris voor
Concurrentiebeleid: "Deze ondernemingen hebben de automobielindustrie
en de consumenten gedurende vijf jaar bedrogen in een markt die in het
laatste jaar van het kartel een waarde had van 2 miljard euro. De
totale geldboeten zijn hoog wegens de omvang van de markt, de ernst
van de zaak en de vorige inbreuken van Saint-Gobain. De Commissie
heeft dergelijke hoge geldboeten opgelegd, omdat zij een dergelijk
verboden kartelgedrag niet kan en wil dulden. De managers en de
aandeelhouders van ondernemingen die consumenten en de Europese
industrie schade berokkenen door het organiseren van kartels, moeten
een lesje krijgen - wie vals speelt, krijgt een hoge boete."
Autoglas is de benaming voor glasproducten voor toepassing in de
automobielsector. Het wordt geleverd in vele vormen en maten, zoals
voorruiten, zijruiten (ruiten in het voor- en achterportier),
achterruiten en zonnedaken. De belangrijkste afnemers van
autoglasproducenten zijn automobielfabrikanten die de
autoglasonderdelen monteren in de auto's die zij produceren. Sommige
autoglasproducten worden geleverd om later als originele
reserveonderdelen te worden gemonteerd.
Op basis van betrouwbare gegevens die haar door een anonieme informant
zijn verstrekt, heeft de Commissie dit onderzoek op eigen initiatief
ingeleid. Door de informatie werd de Commissie ertoe aangezet in 2005
onaangekondigde inspecties uit te voeren in talrijke vestigingen van
autoglasproducenten in Europa.
Na deze inspecties dienden het Japanse Asahi Glass Co en haar Europese
dochteronderneming AGC Flat Glass Europe (het vroegere Glaverbel) in
het kader van de clementieregeling 2002 een verzoek om
boete-immuniteit in. In het kader van de clementieregeling kunnen
ondernemingen in aanmerking komen voor een vermindering van de
geldboete van maximaal 100%, indien de Commissie daardoor beter in
staat is geheime kartels op te sporen. Asahi/Glaverbel werkte volledig
mee met de Commissie en verstrekte aanvullende informatie om de
inbreuk aan het licht te brengen. De geldboete van de onderneming werd
met 50% verlaagd.
Het kartel
Asahi, Pilkington, Saint-Gobain en Soliver voerden op gezette tijden
overleg om bij aanbestedingen van automobielfabrikanten de
autoglasleveringen onder elkaar te verdelen en de marktaandelen van
elke individuele autoglasproducent op Europees niveau zo stabiel
mogelijk te houden.
Uit het door de Commissie ontdekte bewijsmateriaal bleek dat
verscheidene bijeenkomsten hadden plaatsgevonden in luchthavens en
hotels van verschillende Europese steden (bv. in Frankfurt, Parijs en
in hotels nabij de luchthavens Charles de Gaulle (Parijs) en Zaventem
(Brussel)). Tijdens deze bijeenkomsten vond overleg plaats tussen
Pilkington, Saint-Gobain en Soliver over de toewijzing van de
autoglasleveringen voor de nieuw te produceren automodellen,
onderhandelden zij opnieuw over lopende contracten en wisselden zij
commercieel lucratieve en vertrouwelijke gegevens uit.
Geldboeten
De geldboeten in deze zaak zijn gebaseerd op de richtsnoeren
boetetoemeting van 2006 (zie IP/06/857 en MEMO/06/256). Volgens deze
richtsnoeren komen de algemene economische betekenis van de inbreuk en
het aandeel van elke betrokken onderneming in de geldboeten tot
uiting.
Dit kartel is een zeer zware inbreuk op de antitrustregels van het
EG-Verdrag. Bij het bepalen van de boetebedragen hield de Commissie
rekening met de getroffen verkopen van de betrokken ondernemingen,
maar ook met hun gecombineerde marktaandeel en de geografische
reikwijdte van de kartelafspraken.
De Commissie heeft de geldboeten voor Saint-Gobain met 60% verhoogd,
omdat bij deze onderneming sprake is van recidive. Saint-Gobain is
reeds veroordeeld voor kartelactiviteiten in vorige beschikkingen van
de Commissie in 1988 in de zaak-Vlakglas Benelux (zie IP/88/784) en in
1984 in de zaak-Vlakglas Italië.
Geldboeten
Clementiekorting
(in %)
Clementiekorting
(in euro)
Geldboete*
(in euro)
Saint-Gobain (Frankrijk)
0
0
896 000 000
Asahi/AGC Flat Glass (Japan)
50
113 500 000
113 500 000
Pilkington (VK)
0
0
370 000 000
Soliver (België)
0
0
4 396 000
TOTAAL
1 383 896 000
(*) Rechtspersonen binnen de onderneming kunnen hoofdelijk
aansprakelijk worden gesteld voor de betaling van de geldboete.
Schadeclaims
Particulieren of ondernemingen die van concurrentiebeperkende
praktijken zoals in deze zaak te lijden hebben, kunnen de zaak voor de
nationale rechter brengen en schadevergoeding eisen. Zowel de
rechtspraak van de EU-rechter als Verordening (EG) nr. 1/2003
bevestigen dat een beschikking van de Commissie voor de nationale
rechter als bindend bewijsmateriaal kan worden gebruikt dat de
praktijken hebben plaatsgevonden en verboden waren. Zelfs indien de
Commissie de betrokken ondernemingen geldboeten heeft opgelegd, kunnen
toch schadevergoedingen worden toegekend zonder dat deze hoeven te
worden verlaagd omdat de Commissie al een geldboete heeft opgelegd.
Over schadeclaims in antitrustzaken is een witboek gepubliceerd (zie
IP/08/515 en MEMO/08/216). Meer informatie over het witboek, met onder
meer een publiekssamenvatting, is te vinden onder:
http://ec.europa.eu/comm/competition/antitrust/actionsdamages/document
s.html
Voor meer informatie over de strijd van de Commissie tegen kartels,
zie MEMO/08/690.
European Union