'Agressie en geweld tegen politiemensen' is een nieuwe uitgave in de reeks Politieweten-schap van het Programma Politie en Wetenschap.
' Confrontatie met geweld en agressie hoort tot de dagdagelijkse politiepraktijk. Niettemin gaat het politiemensen niet in de koude kleren zitten'
Bestellen:
Agressie en geweld tegen politiemensen / druk 1
Naeye, J.
Vrijwel elke politieambtenaar krijgt in zijn werk te maken met geweld en agressie van de kant van burgers. Niet zelden gaat het daarbij om 'oude bekenden' of mensen die zichzelf niet in de hand hebben. De meeste risico's lopen politiemensen in de nachtelijke uren van het weekend, bij aanhoudingen en bij het optreden tegen meer- en veelplegers. Zeer actieve veelplegers (meer dan 11 antecendenten in de afgelopen vijf jaar) confronteren politiemen-sen vier keer zo vaak met agressie en geweld dan gemiddeld. Voor bedreiging is dat zelfs zeven keer zo vaak. Verder blijkt dat ook de landelijke gevarenclassificatie een belangrijke voorspeller is. 'Vluchtgevaarlijk verzetplegers' nemen vier maal zo vaak hun toevlucht tot agressie en geweld tegen politiemensen vergeleken met verdachten zonder deze classifica-tie. Voor 'alcoholisten' en verdachten met 'medische indicatie' is dat drie keer zo vaak.
Het meeste en tegelijk ook zwaarste geweld vindt plaats bij aanhoudingen. Op
corrigerend en verbaliserend optreden wordt, zeker in nachtelijke uren in uitgaansgebieden, vaak gereageerd met beledigingen. Bedreiging, mishandeling en belediging geven de laatste jaren een forse stijging te zien, mogelijk mede als gevolg van een actiever verbaliseringsbe-leid en een verbeterde registratie.
Dit zijn enkele van de belangrijkste uitkomsten van een studie naar de aard en omvang van geweld en agressie waarmee politiemensen in hu dagelijks werk worden geconfronteerd, die in opdracht van Politie en Wetenschap is uitgevoerd door een onderzoeksteam van de Vrije Universiteit van Amsterdam o.l.v. prof.dr. Jan Naeyé, hoogleraar strafrechtswetenschappen.
Geweldgebruik, zowel door als tegen de politie, is onverbrekelijk verbonden met de uitoefe-ning van de politietaak. Politieoptreden vereist soms gebruik van geweldsmiddelen, maar omgekeerd is evenzeer onvermijdelijk dat politieoptreden soms ook (tegen)geweld ontlokt. Beide kanten van de 'geweldsmedaille': geweld door en tegen de politie staan centraal in het 'mini-programma Omgaan met geweld'.
In Agressie en geweld tegen politiemensen wordt een indringend beeld geschetst van de verschillende vormen van agressie en geweld waarmee politiemensen in de basispolitiezorg dagelijks worden geconfronteerd. Het onderzoeksmateriaal bestaat enerzijds uit een om-vangschatting en trendanalyse op basis van gegevens uit het landelijk HKS-bestand over de periode 1997-2005 en anderzijds uit een kwalitatieve beschrijving op basis van een steek-proef bestaande uit 2085 agressie- en geweldsincidenten en enqu(ee)tegegevens afkomstig van 2072 executieve politiemensen, aangevuld met de ongevallenregistratie en de schade-vergoeding in zes regiokorpsen. De studie bevat tal van illustratieve voorbeelden uit de agressie- en gewelddossiers.
Enkele onderzoeksbevindingen;
-De confrontatie met agressie en geweld hoort bij het vak: 95% van de politieambtenaren krijgt ermee te maken. Bedreiging (+ 600%), belediging (+ 600%) en mishandeling (+ 300%) geven de laatste jaren een forse stijging te zien. Dat is mogelijk mede het gevolg van een actiever verbaliseringsbeleid en een verbeterde registratie.
-Politiemensen lopen het grootste risico in de nachtelijke uren van het weekend en bij het optreden tegen meer- en veelplegers. Zeer actieve veelplegers (meer dan 11 antecendenten in de afgelopen vijf jaar) confronteren politiemensen vier keer zo vaak met agressie en ge-weld dan gemiddeld. Voor bedreiging is dat zelfs zeven keer zo vaak. Verder blijkt dat ook de landelijke gevarenclassificatie een belangrijke voorspeller is. Verdachten met een classifica-tie vluchtgevaarlijk, verzetpleger plegen vier zo vaak agressie en geweld tegen politiemen-sen dan verdachten zonder deze classificatie. Voor de classificatie alcoholist en medische indicatie is dat drie keer zo vaak.
- Geweldplegers zijn te onderscheiden in vier categorieën: bemoeials, non-coöperatieven, uitdagers en ontremden. Non-coöperatieven vormen de grootste groep. Uitdagers en be-moeials zijn meestal geen bekenden van de politie en maken zich schuldig aan beledigen en tegenwerken. Het gaat dan vaak om uit de hand gelopen confrontaties bij staandehoudingen en in het uitgaansleven. Niet zelden zijn daarbij alcohol en druggebruik in het spel.
- Ook al 'hoort het bij het vak', de confrontatie met geweld en agressie blijft niet zonder ge-volgen: een kwart van de betrokken politie-agenten loopt een vorm van letsel op, meestal van lichte aard (hoofd en armen), maar ook in de vorm van steek- en snijwonden en bot-breuken; 15 procent heeft zich na een geweldincident wel eens ziek gemeld; 16 procent zegt als gevolg hiervan minder plezier te hebben in het werk.
- Geweldsincidenten kunnen een ingrijpende ervaring zijn.. Goede opvang en nazorg zijn dan geboden. Politiemensen zijn zeer positief over de goede steun die ze ervaren van colle-ga's en leidinggevenden. Minder te spreken zijn ze over het korpsbeleid, met name de juridi-sche begeleiding bij schadeprocedures is niet goed of onduidelijk geregeld. Korpsen gebrui-ken verschillende regelingen en protocollen.
Enkele aanbevelingen
De auteurs pleiten voor een beter benutten door politiemensen van het systeem van geva-renclassificatie, met name waar het gaat om verzet bij aanhoudingen. Dat maakt het in prin-cipe immers mogelijk om voorafgaande aan een optreden gevarenrisico's beter in te schat-ten.
Ook wordt gepleit voor een meer uniforme aanpak van agressie en geweld in korpsen. Regi-onale geweldsprotocollen lopen nu uiteen en hetzelfde geldt voor bijzondere protocollen en regelingen met betrekking tot de afwikkeling (verhalen, vergoeden) van schades.
Het onderzoeksrapport is uitgegeven in de reeks Politiewetenschap van het Onderzoekspro-gramma Politie en Wetenschap, een zelfstandig onderdeel van het kenniscentrum van de Politieacademie. Het onderzoeksprogramma Politie & Wetenschap is in mei 1999 ingesteld door de minister van BZK om het wetenschappelijk onderzoek op het gebied van politie en veiligheid te stimuleren en tevens een impuls te geven aan een betere benutting van onder-zoeksresultaten in politiepraktijk en opleiding. Daartoe is een meerjarig onderzoekspro-gramma ontwikkeld.
De studie 'geweld en agressie tegen politiemensen' maakt deel uit van een serie onder-zoekspublicaties van het Centrum voor Politie- en Veiligheidswetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam met betrekking tot geweld in de interactie politie-publiek. Het onder-zoek wordt in opdracht van het Programma Politie en Wetenschap uitgevoerd onder leiding van prof. dr. Jan Naeyé. De serie zal worden afgesloten met een vierde publicatie die zich zal toespitsen op riskante en gevaarlijke interacties in de relatie politie-publiek (verwacht in voorjaar 2009).
Het rapport wordt vrijdag aangeboden aan korpschef Erik Akerboom van de politieregio Brabant-Noord in zijn hoedanigheid van portefeuillehouder geweld van de Raad van Hoofd-commissarissen. Dat gebeurt op een studiedag over agressie, geweld en het politiewerk, welke in het teken staat van het programma 'Veilige publieke taak' van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het daarin ontwikkelde 'programmatisch kader Geweld tegen politieambtenaren'. Daar maakt de ontwikkeling van een landelijke uitvoe-ringsregeling 'Geweldsprotocol Politie' deel van uit.