Partij van de Arbeid

Wouter Bos over integratie

13-11-2008 11:17

Wekenlang sprak Wouter Bos met financiële instellingen over de crisis. Na een werkbezoek aan stadsdeel Slotervaart sprak de partijleider in zijn woonplaats Amsterdam over integratie. Integratie zit vooral tussen de oren. Het is niet met wetten en regels af te dwingen.'

Op 10 november bracht PvdA-leider Wouter Bos een bezoek aan Amsterdam. Dit werkbezoek stond in het teken van integratie. Bos sprak met Wouter Neerings, voorzitter COC Nederland, met Ahmed Marcouch, stadsdeelvoorzitter in Slotervaart, met ambulancepersoneel en met jongeren uit de Poldermoskee. Ook bezocht hij de Ru Paré school om daar te praten over onderwijs en integratie. Het bezoek werd afgesloten met een goed bezocht Politiek Café in theater de Krakeling. Wouter Bos opende het politiek café met een vlammend betoog, waarin de volgende punten aan de orde kwamen:

Integratie past in een grotere verhaal. De samenleving verandert. De complexiteit, de snelheid en aard van verandering maakt onzeker. Deze verandering vindt op allerlei niveaus plaats. Internationaal, in de stad, straat of portiek. Dat zorgt voor bezorgdheid bij mensen. Krijgt de volgende generatie het beter dan de onze? De PvdA mag die bezorgdheid niet onderschatten. Het is aan de sociaaldemocratie om hoop en vertrouwen in de toekomst te bieden en mensen sterk te maken. Een klassieke, maar vooral ook moeilijke taak.

Door demografische, internationale en economische ontwikkelingen staat de onderlinge solidariteit onder druk. Toch blijven solidariteit en het bieden van gelijke kansen het antwoord op dit soort ontwikkelingen. Het verhaal van gelijke kansen en onderlinge solidariteit, en een verhaal over integratie en een plek voor de islam slaat pas aan wanneer de PvdA ook geloofwaardig is op het gebied van veiligheid en het verdedigen van burgerlijke vrijheden. En juist de veiligheid en Nederlandse grondwaarden staan onder druk. Ambulancepersoneel dat het werken onmogelijk wordt gemaakt. Een homomodel dat wordt gemolesteerd. Dat is onacceptabel. Iedereen accepteert en respecteert de Nederlandse grondwaarden.

Integratie zit vooral tussen de oren. Het is niet met wetten en regels af te dwingen. Confrontatie en debat zijn nodig en zijn onderdeel van het proces. Debatteren is soms kwetsen, soms polariseren. Natuurlijk is kwetsen geen doel op zich, maar een maatschappelijke dialoog doet soms pijn. De PvdA heeft het teveel over de toon van het integratiedebat en daarom te weinig over de inhoud. Met de toon van het huidig debat bestaat zeker een groot probleem, maar het is zaak het zelf gewoon beter doen en het over de inhoud te hebben. Het debat over integratie mag scherp zijn. Het is onvermijdelijk dat mensen zich daardoor soms beledigd voelen. Maar in een democratie bestaat het recht om niet gekwetst te worden niet.

De benoeming van Ahmed Aboutaleb tot burgemeester van Rotterdam is iets om trots op te zijn. Het is jammer dat iets wat een feest van integratie had kunnen zijn wordt teruggebracht tot een discussie over dubbele paspoorten. De benoeming van Aboutaleb heeft ook verbaasd. In Amerika riep de zwarte bevolking na de overwinning van Obaba: I am proud tob e American. Veel Marokkanen zeiden naar aanleiding van deze benoeming trots te zijn op hun Marokkaanse achtergrond. Maar er was niemand die zei: Ik ben trots om Nederlander te zijn. Er is nog een grote kloof te overbruggen.

Religie en staat moeten gescheiden zijn. Religie is voor zoveel mensen belangrijk dat we het er als partij gewoon over moeten kunnen hebben. De PvdA worstelt daar nog teveel mee. Net als met opvoeding. De PvdA moet zich durven uitspreken voor het verheffingsideaal. Dat lokt misschien reacties uit, maar gezinnen met kinderen die het moeilijk hebben zijn gebaat bij een betrokken overheid die ondersteuning biedt, maar ook dwingend kan zijn wanneer nodig. En als je merkt dat kinderen in het weekend tijdens koranlessen hun taligheid, alles wat ze door de weeks leren, maar ook enthousiasme verliezen, dan moet je daar iets mee doen. Dan moet je een alternatief durven bieden waar die kinderen bij gebaat zijn. In dat licht is het voorstel van Marcouch om op openbare scholen, onder zeer strikte voorwaarden, islamlessen te geven een discussie waard.

Tijdens deze avond kwamen ook de hoofdpersonen van het werkbezoek van Bos aan bod: de mensen die hij overdag bezocht heeft. Zo sprak Wouter Bos met Wouter Neerings van COC Nederland. Tijdens dit gesprek drong Neerings er op aan homo-emancipatie als kernwaarde compromisloos te verdedigen. De voorzitter van COC Nederland vindt dat dit nu onvoldoende het geval is. Compromisloos betekent ook geen subsidies aan clubs die homo-emancipatie in de weg staan.

Verder maakt Wouter Neerings zich zorgen over de afnemende veiligheid. Mishandelingen lijken steeds vaker voor te komen. Dat zorgt voor angst. Zo durft een bestuurslid van het COC haar vrouw niet meer te kussen wanneer ze afscheid neemt op het station.

Neerings hoopt dat er binnen de moslimgemeenschap een soort pater van Kilsdonk op staat. Iemand die het voortouw neemt homo-emancipatie binnen het geloof bespreekbaar te maken. Iemand bij wie mensen die worstelen met hun geloof enerzijds en geaardheid anderzijds terecht kunnen. De voornaamste boodschap van de ambulancebroeders die Wouter Bos bezocht was dat het maar eens afgelopen moet zijn met het getroetel.

Het ambulancepersoneel wordt steeds vaker geconfronteerd met dreigende situaties. De overheid moet harder optreden tegen mensen die zich misdragen. Marcouch, zelf oud-politieagent, vindt dat agressie tegen hulpdiensten op geen enkele manier gerelativeerd mag worden. Hij wil de problemen aanpakken, daarbij rekening houdend met de vele componenten die dergelijke problematiek kent. Het is zaak een goede balans te vinden tussen het bestrijden en aanpakken van de problematiek enerzijds en perspectief bieden anderzijds. Dat kan. Door met elkaar in gesprek te blijven, maar ook door op te treden.

Regisseur Eddy Terstall was te gast wegens zijn kritiek op de PvdA dat het verbod op Godslastering (artikel 147) dan wel uit onze Grondwet lijkt te verdwijnen, maar dat artikel 137 juist wordt aangescherpt. Terstall vindt dat de Nederlandse staat zich altijd neutraal moet op stellen. Volgens hem worden gelovigen met de recente wetswijziging van artikel 137 extra beschermd. Natuur, zoals kleur en geaardheid, zijn iets volstrekt anders dan geloof. Die moeten dan ook niet opeens gelijkgeschakeld worden.

Wouter Bos bezocht ook de Ru Paré school in Overtoomse Veld. Directeur Wim Ponsen werkt met man en macht om de kwaliteit op deze school te verbeteren. De continuïteit van de school was onder druk komen te staan door een groot verloop van leerkrachten en directie. Het gaat steeds beter. Het is belangrijk om leerlingen, maar ook ouders op maat te bedienen. Dat vraagt om aandacht. Op dit moment beschikt de school over extra middelen om aan die vraag te kunnen voldoen, maar die middelen staan onder druk. En dat terwijl er met investeringen in het primair onderwijs veel winst te behalen valt. De school overweegt om buiten de lesuren in het kader van de brede school onder strenge didactische en pedagogische voorwaarden islamlessen te gaan geven op school als blijkt dat ouders daar behoefte aan hebben. Op die manier probeert de school een antwoord te vinden op de terugloop in taligheid en enthousiasme dat zij ervaren wanneer zij kinderen op maandag, na een weekend met koranlessen, terugzien op school.

Vervolgens was het de beurt aan Manon van der Garde, PvdA-fractievoorzitter in de Amsterdamse gemeenteraad. Zij overhandigde een boekje over integratie aan Wouter Neerings. Van der Garde stelde dat de overheid en ook de PvdA zich verre moet houden van religie. In de gemeenteraad is recentelijk gesproken over de scheiding van kerk en staat. De PvdA heeft daarbij het standpunt van inclusieve neutraliteit ingenomen. Binnen het integratiedebat vindt zij een scheiding tussen natuur en overtuiging onnodig, maar discriminatie moet op alle fronten worden aangepakt.

In zijn slotwoord pleitte Wouter Bos onder meer voor loondifferentiatie in het onderwijs. Leraren die les geven op achterstandsscholen moeten meer betaald krijgen. Verder vindt Bos een principieel standpunt als geen islamlessen op scholen niets waard als men ook niet een antwoord heeft op problematiek van de islamlessen in het weekend in de moskees. De kinderen worden op die manier de dupe, want die lopen een achterstand op.