Promotie Mw. M.H. Huisman
Titel proefschrift
Publieke levens
---
Promotors:
Prof.dr. M.C.R. Grever
---
Co-promotors:
Dr. J.A. Baggerman
Datum
14 november 2008 11:00
---
Locatie:
Woudestein, Forumzaal
---
Faculteit
Faculteit der Historische en Kunstwetenschappen (FHKW)
De opkomst van de autobiografie in Nederland
De groeiende belangstelling voor persoonlijke geschiedenissen is niet
nieuw, blijkt uit het proefschrift Publieke levens. Autobiografieën op
de Nederlandse boekenmarkt 1850-1918 van Marijke Huisman. In de loop
van de negentiende eeuw verschenen er steeds meer autobiografische
boeken, merendeels van mannen, maar ook van vrouwen. Anders dan nu was
er in deze boeken nauwelijks sprake van zelfbespiegeling. Huisman
verdedigt haar proefschrift op vrijdag 14 november 2008 op de Erasmus
Universiteit Rotterdam.
De autobiografie wordt beschouwd als een typisch modern genre, dat
rond 1800 ontstond. De opkomst van het genre wordt meestal in verband
gebracht met het ontstaan van een individueel zelfbewustzijn. Uit
historisch onderzoek blijkt echter dat er in de autobiografische
praktijk van de negentiende eeuw nauwelijks sprake was van
introspectieve bespiegelingen. In die zin verschilt het
autobiografisch schrijven in de negentiende eeuw weinig van die in de
voorgaande periodes.
Er is echter wel een ander cruciaal verschil: terwijl vroegmoderne
autobiografen hun manuscripten zelden tot nooit via de drukpers
verspreidden, verschenen er in de loop van de negentiende eeuw steeds
meer autobiografische publicaties op de boekenmarkt. Met andere
woorden: de autobiografie werd een product dat zijn weg moest vinden
op een markt. In haar proefschrift onderzocht Marijke Huisman hoe de
autobiografie zich ontwikkelde als genre op de negentiende-eeuwse
boekenmarkt, en wat het autobiografische schrijverschap inhield.
Hierbij besteedt zij extra aandacht aan het autobiografisch
schrijverschap van vrouwen.
Zo toont zij aan dat de autobiografie een populair en flexibel genre
was, een vorm van lectuur die volgens uitgevers voor elk wat wils
bood. Tegelijk verschilden de eigentijdse opvattingen over de
autobiografie sterk van die van de hedendaagse. Critici beschouwden de
autobiografie namelijk niet als de ontwikkelingsgeschiedenis van een
unieke persoonlijkheid. Men zocht voorbeelden van historische en
deugdelijke levens, die geënt waren op een protestants-liberale visie
op burgerschap. Dat bracht vrouwen in een lastige positie. Desondanks
verschenen er op de boekenmarkt autobiografieën van beroemde vrouwen:
schrijfsters, danseressen, zangeressen en actrices. "Elsbeth Etty
signaleerde een aantal jaar geleden de commerciële trend van
boekverkopers om in te spelen op de publieke behoefte aan
sleutelgatliteratuur", legt Huisman uit. "In dit proefschrift laat ik
zien dat die trend niet van vandaag of gisteren is, maar zijn wortels
heeft in de tweede helft van de negentiende eeuw."
Marijke Huisman is sinds 2003 werkzaam aan de Faculteit der
Historische en Kunstwetenschappen. Het promotieonderzoek is deel van
het door NWO gefinancierde onderzoeksproject `Controlling time and
shaping the self: education, introspection and practices of writing in
the Netherlands, 1750-1914'. Huisman is door de faculteit voorgedragen
voor een EUR fellowship.
Publieke levens. Autobiografieën op de Nederlandse boekenmarkt
1850-1918 verschijnt bij de Walburg Pers te Zutphen als deel IX in de
serie Bijdragen tot de Geschiedenis van de Nederlandse Boekhandel.
ISBN 978.90.5730.619.8, prijs EUR 39,95 - 360 pagina's.
Bestellen:
Publieke Levens
Marijke Huisman
Erasmus Universiteit Rotterdam