Ingezonden persbericht


10 november 2008
PERSBERICHT

Bank innovatoren bespreken voorstel nieuw geldsysteem.

Alle aandacht van de wereld is gericht op de aanstaande top van wereldleiders over de geldcrisis. In een klein congrescentrum in Amersfoort wordt al verder gedacht. Daar bespreken op vrijdag 14 november innovatieve voorlopers uit de Nederlandse bankwereld in hoeverre de "ICU-Bancor" voorstellen van Keynes en Schumacher een oplossing bieden. Al voor de Bretton Woods conferentie ontwikkelden deze toonaangevende economen een model dat de wereldhandel kan optimaliseren en tegelijk landen in staat stelt economische problemen te lijf te gaan. Kern van het voorstel is een wereldmunt (Bancor) voor internationale handel en het beperken van langdurige tekorten én overschotten op de betalingsbalans door boetes.

De discussie over de Bancor is onderdeel van de conferentie "Innovatie in ontwikkelingssamenwerking" waarop de Social Trade Organisation (STRO) verscheidene (financiële) innovaties presenteert die ten goede komen aan arme landen.

Locatie: Congrescentrum "De Eenhoorn" tegenover centraal station Amersfoort Datum: Vrijdag 14 november, van 10.00-17.00

Als u (delen van) de conferentie wilt bijwonen, kunt u contact opnemen met Jaap Vink. tel. 030 - 2314314
jaap.vink@socialtrade.org

Meer informatie:
http://www.strohalm.nl/conferentie08.html

Bijlagen:

1. Programma conferentie

2. Achtergrond artikel Bancor

BIJLAGE 1: INNOVATIE IN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

Wanneer: 14 november 2008
Waar: Congrescentrum Eenhoorn, Amersfoort

Aanmelden: www.strohalm.nl/conferentie08.html

Uitnodiging

Stichting STRO organiseert op vrijdag 14 november een conferentie over innovatie in ontwikkelingssamenwerking.

De wereldwijde geldcrisis toont overduidelijk de noodzaak tot innovaties, met name op het gebied van de organisatie van wereldhandel middels het geldsysteem. Tot nu toe waren het de armste landen die het meest leden onder het geldsysteem waarvoor in 1944 gekozen is. Nu merken ook rijke landen hoe een speculatief geldsysteem ontwikkeling kan blokkeren of zelfs terugdraaien. De vraag van STRO om het veranderende geldsysteem een centrale plek te geven in het nieuwe ontwikkelingsbeleid is tot nu toe niet opgepikt. Deze conferentie gaat wél in op de innovaties in het geld en wat die voor impact hebben (en zouden moeten hebben) op ontwikkelingssamenwerking. Natuurlijk zijn er veel meer innovaties mogelijk dan die van het gehele geldsysteem die ontwikkeling van arme landen en streken meer kans geven. Maar het vraagt wel investeringen en er moeten risicoŽs genomen worden. De eerste testen van iets nieuws zijn altijd duur. Is dat reden voor publiek en geldschieters om terughoudend te zijn in het steunen van innovatieve projecten in de OS, of maakt de winst bij succesvolle vernieuwingen dit dubbel en dwars de moeite waard?

Op de conferentie bespreken innovatoren met ruime ervaring bij banken als ING, Rabobank en Oikocredit de noodzaak, mogelijkheden en moeilijkheden van innovaties, zoals die gelden in het bedrijfsleven en wat daaruit te leren valt voor ontwikkelingssamenwerking. Ontwikkelingsorganisaties en wetenschappers presenteren daarnaast een aantal innovaties en lessen voor innovatie. Ontwikkelingsorganisaties kunnen zo van elkaar en van het bedrijfsleven leren.

OCHTEND PROGRAMMA

10.15-10.35 Kritische kanttekeningen bij de richting van innovatie door Henk Molenaar, directeur Wotro, op persoonlijke titel Wat is eigenlijk het doel van innovatie? En wat is de relatie met de lokale cultuur? Dienen innovaties en traditionele capaciteitsopbouw er vooral toe om andere volken zo gauw mogelijk in eenzelfde levenspatroon te krijgen als wat wij hebben? Of biedt de eigenheid van een land juist de capaciteit om tot een ander soort innovaties te komen? En is dat juist heel welkom, nu we ons realiseren dat onze cultuur en de richting van onze innovaties op gespannen voet staan met het milieu en waarden van andere culturen? Over factoren die hier sturend in zijn en over de experimenten om tot eigen definities te komen.

10.35-11.45 Paneldiscussie I: lessen over innovatie vanuit het bedrijfsleven Wichert van Engelen (innovatie adviseur, oud directeur Innovatie ING), Gert van Maanen (oud directeur Oikocredit),
Rob Veldhuizen (directeur Rabobank Hilversum, lid Rabo Innovatie Netwerk Overleg), Wat kan de OS-wereld leren over het innovatie beleid van het bedrijfsleven? Wat werkt wel, wat niet? Welke capaciteiten zijn nodig? Hoe gaan bedrijven om met de risico's van mislukken van de innovatie? Hoe worden deze risico's beperkt? 11:45-12:30 Paneldiscussie II: Biedt de geldcrisis de kans op een nieuw duurzaam geldsysteem dat arme landen betere ontwikkelingskansen geeft? Henk van Arkel (directeur STRO) presenteert de STRO visie op de geldcrisis en de relatie met de geldschepping tegen rente en de Bretton Woods afspraken. Van Arkel debatteert met de panelleden over de vraag of de "ICU/Bancor" voorstellen van Keynes/Schumacher, niet een veel beter alternatief vormen voor het huidige geldsysteem, zowel voor de arme landen als naar nu blijkt ook voor de rijke.

13.30-17.00 MIDDAG PROGRAMMA.

U heeft de mogelijkheid deel te nemen aan drie workshops. Iedere workshop duurt een uur. De voertaal in enkele workshops is Engels.

MICROKREDIET WORKSHOPS

Workshop 1. Terugblik op hoe de innovatie microkrediet tot stand kwam en zich een plek veroverde door Gert van Maanen (voormalig directeur Oikocredit) De grootste innovatie in het gebied van armoedebestrijding van de laatste jaren is ongetwijfeld microkrediet. In minder dan 30 jaar veroverde het de wereld. Wat vertelt de geschiedenis van deze innovatie over de mogelijkheden en moeilijkheden om een innovatie in ontwikkelingssamenwerking te introduceren?

Workshop 2. Mogelijkheden van gratis software Cyclos voor microkrediet instellingen (voertaal Engels als er buitenlandse bezoekers aanwezig zijn) door Rinke Hoekstra, programmeur Cyclos
Over de mogelijkheden van het door STRO ontwikkelde Cyclos: open source software voor bankieren per telefoon en internet aan de hand van de statistische functies binnen het programma.

Workshop 3. Cyclos gekoppeld: Dankzij mobiel bankieren groter bereik en lagere kosten (voertaal Engels als er buitenlandse bezoekers aanwezig zijn) door Suzanne Olivier (STRO)
In landen zoals de Filippijnen, Congo, Kenia en Zuid-Afrika betalen mensen elkaar door per sms prepaid beltegoed per sms over te maken. Dit beltegoed wordt niet gebruikt om te bellen, maar fungeert als betaalmiddel. Lagere kosten dus voor de telefoon provider! STRO onderzoekt met de Grameen Foundation de mogelijkheid om Cyclos aan hun open source microfinance software te koppelen. Dit geeft de mogelijkheid om microkrediet per sms af te rekenen en te besteden. De voordelen: beter bereik van mensen in afgelegen gebieden, goedkoper krediet en meer lokale ontwikkeling.

door Camilo Ramada (STRO specialist)
(voertaal Engels als er buitenlandse bezoekers aanwezig zijn) In Brazilië en Uruguay ondersteunt STRO de ontwikkeling van innovatief Žtweede generatieŽ micro krediet. Microkrediet instellingen brengen (een deel van) hun krediet in omloop in eenheden die uitsluitend binnen een lokaal bedrijven-netwerk te besteden zijn. Dit geeft ruimte voor extra goedkoop krediet, waarbij bovendien de kans dat deze koopkracht lokaal blijft circuleren groeit. Dit model kan microkredietinstellingen dus helpen de kapitaalkosten te verlagen en rurale klanten bankservices te bieden.

WORKSHOPS 4 t/m 7

Workshop 4. Hoe coöperaties lokale handel stimuleren en rentevrij kapitaal aantrekken Cristina Santos (STRO specialist) (Engels)
Vier Costa Ricaanse coöperaties, geadviseerd door STRO, gebruiken hun eigen ruilmiddel. Deze eenheden circuleren in de regio waar de coöperaties actief zijn en worden gedekt door de producten van de coöperatie. Resultaat: meer economische activiteit en goedkopere leningen.

Workshop 5. Het belang van lokale koopkrachtige vraag. Hoe kunstmatige intelligentie meer inzicht kan geven in lokale geldstromen (voertaal Engels als er buitenlandse bezoekers aanwezig zijn) door Virginia Dignum (docent / onderzoeker Universiteit Utrecht) en Henk van Arkel (directeur STRO) Simuleren van verschillende toepassingen van hulpgeld: als kredieten, voor overheidsuitgaven, stimuleringssubsidie voor investeringen in bedrijven etc Kan een lerende database gemeenschappen op goedkope wijze aan economische statistieken helpen?

Workshop 6. Geld, crisis, oorzaken en oplossingen. Doorpraten met Henk van Arkel (directeur STRO)
Ondermeer wordt het Bancor alternatief voor het huidige geldsysteem verder besproken, dat zorgt dat landen elkaar niet in een crisis kunnen trekken en hun eigen economie kunnen optimaliseren, ook al zijn ze nu arm.

Workshop 7. Speel het STRO spel

In deze workshop kunt u een computersimulatie spelen om te ervaren hoe het is om burgermeester te zijn van een eiland, waarbij u de mogelijkheid heeft een lokaal geldsysteem in te voeren. Ook speelt u het Social Trade spel waarbij u manager bent van een consumenten-bedrijven-netwerk waarvan de onderlinge transacties de lokale economie versterken. Spel-ontwerper Olaf Veerman geeft voordat u gaat spelen een korte uitleg en is doorlopend aanwezig om u te helpen of met u over de (inhoud van) de spelen van gedachten te wisselen. Ook heeft u doorlopend tijdens deze workshop de gelegenheid om animaties te zien die uitleggen wat STRO doet en waarom.

BIJLAGE 2: Bancor: voorstel voor nieuw geldsysteem

Albert Einstein stelde ooit: "You cannot solve a problem from the same consciousness that created it."

Naar aanleiding van de kredietcrisis klinkt steeds luider de roep om een grondige hervorming van het monetair systeem. Tot dusverre zijn de ingrepen en hervormingsvoorstellen echter niet meer dan symptoombestrijding: meer geld pompen in het huidige systeem om zo het vertrouwen van het publiek in het bestaande geldsysteem terug te winnen. Het is meer lucht pompen in een lekke luchtballon en geen wezenlijke verandering van het geldsysteem an sich. Het is daarom de hoogste tijd een discussie te starten over hoe een ander geldsysteem eruit kan zien. Hieronder geven we een eerste aanzet.

Bancor voorstel: een gemiste kans voor Bretton Woods In 1944 werd in Bretton Woods het naoorlogse mondiale geldsysteem ontworpen. Centraal stond het voorstel van de Amerikaan White, waarin de dollar tot wereldstandaard werd verheven en de Amerikanen een link met het goud in Fort Knox garandeerden. Deze goud-garantie bleek begin jaren '70 een loze belofte, toen met name Frankrijk zijn dollartegoeden ging omzetten in goud. Noodgedwongen nam president Nixon eenzijdig het besluit om de koppeling los te laten, waarna de geldhoeveelheid ongehinderd verder kon stijgen. De geldschepping kwam steeds losser te staan van een evenredige groei van de reële economie. Begin jaren Ž70 werd de overgrote meerderheid van het geld nog gebruikt voor "echte" transacties: de aankoop en verkoop van producten en diensten. Nu, 35 jaar later is de situatie totaal omgekeerd: meer dan 98% van al het geld bevind zich in het speculatieve circuit (o.a. aandelen, valutamarkt, verzekeringen tegen speculatie! etc).

In Bretton Woods kwam het ICU / Bancor voorstel dat de economen Keynes en Schumacher niet aan de orde. De kern van dit voorstel is dat alle internationale handel plaats zou vinden in een internationale munt: de Bancor. Nationale munten hebben een vaste wisselkoers met de Bancor die alleen door de "International Clearing Union" (ICU) kan worden aangepast. Alle centrale banken van de deelnemende landen hebben een tegoed (i.g.v. overschot op de betalingsbalans) of een schuld (bij een tekort) bij de ICU, uitgedrukt in Bancors. De hoeveelheid Bancor die de ICU mag creëren, hangt af van de reële groei in de internationale handel. Het voorstel stelde een stabiel evenwicht van import en export centraal. Zowel overschot- als tekortlanden betalen een boete wanneer hun bancor-positie een bepaald quotum overschrijdt en wisselkoersen zorgen voor een dynamisch evenwicht. Uitwassen - met alle risico's van dien -, zoals het exorbitante en langdurige handelsbalanstekort van de VS, gefinancierd door overschotlanden als China, Japan en Korea worden daardoor onmogelijk. Tegelijk zou het Bancor concept met name arme landen de gelegenheid bieden de eigen economie te optimaliseren, in plaats van de totale afhankelijkheid van de wereldmarkt die nu voor zoveel landen noodlottig is. Het voorstel van Keynes zou geleid hebben tot een meer evenwichtige economische groei met betere kansen voor zowel arme landen als het milieu. De wereldgemeenschap kan nog steeds kiezen voor invoering van de Bancor.

Toen Social Trade Organisatie STRO vier jaar geleden haar eerste congres organiseerde waarop de Bancor aan de orde kwam, kreeg dat slechts in beperkte kring aandacht. Nu toont de kredietcrisis echter de noodzaak aan tot verandering van het monetaire systeem. STRO wil de discussie daarover verder helpen met een concreet alternatief en organiseert daarom op vrijdag 14 november in Amersfoort een conferentie om de Bancor te bespreken met een panel van experts uit de financiële sector.

---- --