wetenschapsagenda
december 2008
1/12
Symposium
Onder het motto 'Kwaliteit verdient zich terug' organiseert het Onderwijsinstituut Medisch Specialistische Opleidingen (OMSO) van het AMC een bijeenkomst waarin de deelnemers met elkaar van gedachten kunnen wisselen over factoren die de kwaliteit van de opleiding tot medisch specialist beïnvloeden. Het symposium is bestemd voor leden van de raden van bestuur, opleiders, leden van centrale opleidingscommissies, stafvoorzitters, onderwijscoördinatoren en aios-vertegenwoordigers uit de AMC Onderwijs en Opleidingsregio.
Plaats: AMC, Collegezaal 5
Tijd: 13.00 - 18.00 uur
2/12
Promotie
Ineke Roede: 'Treatment of COPD exacerbations in primary and secondary care'. Promotor is prof.dr. P.J.E. Bindels, hoogleraar Huisartsgeneeskunde, in het bijzonder wetenschappelijk onderzoek in de huisartsenpraktijk. Co-promotores zijn dr. J.M. Prins, dr. P. Bresser en dr. C.A.J.M. de Borgie.
In tegenstelling tot wat bekend was, hebben patiënten met chronische obstructieve longaandoeningen (COPD) wel baat van antibiotica tijdens een exacerbatie (een verergering van klachten). Uit de apotheekgegevens van bijna 19.000 patiënten concludeert Roede dat het langer duurt voor zich een volgende exacerbatie voordoet als patiënten naast steroïden ook een antibioticum krijgen. Onderzoek onder 850 patiënten die de huisarts bezochten, bevestigde dit resultaat. Uitstel van een exacerbatie is van belang omdat na elke tijdelijke verergering de longfunctie van patiënten iets verder achteruitgaat. Ook het sterftecijfer onder antibioticagebruikers was lager.
Tijd: 10.00 uur
2/12
Promotie
Jacobijne Wiersma: 'Diabetes mellitus type 2 and angina pectoris. Novel insights in diagnosis, prognosis and treatment'. Promotores zijn prof.dr. J.J. Piek, hoogleraar Klinische Cardiologie in het bijzonder interventiecardiologie en prof.dr. J.G.P. Tijssen, hoogleraar Klinische Epidemiologie en Biostatistiek. Co-promotores zijn dr. M.D. Trip en dr. H.J. Verberne.
Patiënten met suikerziekte (diabetes mellitus) hebben ook vaker zuurstoftekort in de hartspier, wat leidt tot pijn op de borst (angina pectoris). Zij voelen deze pijn minder goed, wat leidt tot een slechtere prognose dan bij patiënten zonder diabetes. Wiersma onderzocht de diagnostische en prognostische waarde van de myocard perfusie scintigrafie en de diagnostische waarde van verschillende biomarkers op de aanwezigheid van angina pectoris in deze groep. Myocard perfusie scintigrafie is wel geschikt voor deze groep maar het gebruik van biomarkers is beperkt, concludeert ze. Daarnaast toont de promovenda aan dat een vroeg-invasieve behandeling geen toegevoegde waarde heeft ten opzichte van een medicamenteuze benadering op het reduceren van complicaties. Het aantal complicaties in deze diabetische populatie met milde angina pectoris ligt overigens lager dan vooraf verwacht, wat het aannemelijk maakt dat deze patiënten medicamenteus behandeld kunnen worden.
Tijd: 14.00 uur
3/12
Gasthuislezing
Rob de Haan, hoogleraar Klinische Epidemiologie verzorgt een historische lunchlezing over 'Florence Nightingale vanuit epidemiologisch perspectief'.
Plaats: AMC, Collegezaal 4
Tijd: 13.00 - 13.30 uur
4/12
Promotie
Jeltsje Cnossen: 'Prediction of pre-eclampsia. Systematic reviews of test accuracy literature'. Promotores zijn prof.dr. P.J.E. Bindels, hoogleraar Huisartsgeneeskunde, in het bijzonder wetenschappelijk onderzoek in de huisartsenpraktijk, en prof.dr J.A.M. van der Post, hoogleraar Verloskunde, in het bijzonder de hypertensieve zwangerschapsaandoeningen. Co-promotores zijn dr. G. ter Riet en prof.dr. B.W.J. Mol.
Het proefschrift beschrijft de resultaten van vijf systematische reviews over de nauwkeurigheid van tests voor het voorspellen van preëclampsie of groeivertraging bij de foetus. Cnossen keek daarbij naar bloeddrukmeting, Body Mass Index (BMI), bepaling van maternaal fibronectine in plasma, serum urinezuur en onderzoek met Doppler echoscopie van de arteria uterina, een belangrijk bloedvat in de baarmoeder. Hoge bloeddruk in het begin van de zwangerschap is een betere voorspeller van preëclampsie dan latere stijgingen in bloeddrukwaarden. Onderzoek naar nauwkeurigheid van tests moet worden verbeterd.
Tijd: 10.00 uur
4/12
Symposium
Het 6e symposium 'Complicaties in de traumatologie' waar een diversiteit aan problemen en complicaties in de traumatologie aan de orde komen aan de hand van casuïstiek. Een expertpanel geeft deskundig commentaar.
Plaats: AMC, G4-123
Tijd: 9.00 - 17.00 uur
5/12
Promotie
Marjoke Hoekstra: 'Symptom monitoring and quality of life of patiens with cancer in the palliative phase'. Promotores zijn prof.dr. P.J.E. Bindels, hoogleraar Huisartsgeneeskunde in het bijzonder wetenschappelijk onderzoek in de huisartsgeneeskunde en prof.dr. E. Schadé, hoogleraar Huisartsgeneeskunde. Co-promotor is dr. R. de Vos.
Voor patiënten met onbehandelbare kanker in de laatste fase van hun ziekte is het aan te bevelen om met regelmaat de aanwezigheid en ernst van lichamelijke symptomen bij te houden. Hoekstra ontwikkelde en testte een symptoomdagboek waarin patiënten klachten als misselijkheid, braken en kortademigheid noteerden. Patiënten die dit dagboek gebruikten, gingen minder snel achteruit dan patiënten die dit niet deden. Zij rapporteerden sommige symptomen minder vaak en ook de ernst van een deel van de symptomen was minder.
Tijd: 12.00 uur
11/12
Promotie
Henrike Westerveld: 'Unraveling the genetics of spermatogenic failure'. Promotores zijn prof.dr. F. van der Veen, hoogleraar Verloskunde en Gynaecologie, in het bijzonder de voortplanting, en prof.dr. N.J. Leschot, hoogleraar Klinische Genetica. Co-promotores zijn dr. S. Repping en dr. M.P. Lombardi.
Westerveld zocht naar genetische defecten in een aantal kandidaatgenen die betrokken zijn bij de zaadproductie (spermatogenese). Bij ongeveer de helft van de ongewenst kinderloze stellen is er sprake van slecht zaad. Mutaties in twee genen op chromosoom 11 leiden mogelijk tot een verminderde spermatogenese terwijl een tweetal andere genen bij de mens geen rol lijken te spelen. Tevens gebruikte Westerveld een nieuwe methode om te kijken of bepaalde genetische varianten risicofactoren zijn voor het hebben van slecht zaad. Een variant op het Y-chromosoom, de gr/gr-deletie, blijkt inderdaad zo'n risicofactor.
Tijd: 12.00 uur
11/12
Symposium
Ter ere van het 25-jarig bestaan van de Tienerafdeling van het Emma Kinderziekenhuis AMC wordt het symposium 'Zorg voor tieners: kopzorg of topzorg?' georganiseerd. Diverse gasten treden op en spreken over onderwerpen als 'Hersenonderzoek om tieners beter te begrijpen', Motiverende gespeksvoering' en 'Ondersteuning voor tieners vanuit de Psychosociale afdeling'.
Vanaf 15.30 uur vindt het eindsymposium plaats van het Themajaar Emma's Carrière.
Plaats: AMC, Collegezaal 1
Tijd: 9.30 - 15.00 uur
11/12
Symposium
Tijdens het dertiende infectieziekten Symposium Amsterdam worden aan de hand van ziektegeschiedenissen onderwerpen behandeld met grote relevantie voor de dagelijkse praktijk. Aan de orde komen onder meer nieuwe strategieën tegen gisten en schimmels, de behandeling met maden van posttraumatische osteomyelitis en Q-koorts.
Plaats: AMC, Collegezaal 5
Tijd: 9.15 - 17.30 uur
12/12
Promotie
Tineke Cantaert: 'How is autoimmunity against citrullinated proteins regulated?' Promotor is prof.dr. P.P. Tak, hoogleraar Reumatologie. Co-promotor is dr. D. L. Baeten.
Cantaert onderzocht de afweerreactie tegen gecitrullineerde eiwitten bij patiënten met reumatoïde artritis. Deze eiwitten, waarbij het aminozuur arginine is vervangen door citrulline, ontstaan bijvoorbeeld bij het afsterven van een cel, zoals tijdens ontstekingsprocessen. Alleen patiënten met reumatoïde artritis maken antistoffen tegen deze gecitrullineerde eiwitten. Bij die afweerreactie spelen onder meer specifieke eigenschappen van het antigeen en T-helpercellen een rol, laat de promovenda zien.
Tijd: 12.00 uur
12/12
Symposium
Het afscheidssymposium van diabetesdeskundige dr. R.P.J. Michels staat in het teken van 'Klinisch onderwijs'. Michels, die al jaren de drijvende kracht is achter de zorg voor patiënten met een diabetisch voetprobleem en de begeleiding van pubers met diabetes, staat ook bekend om zijn onderwijskwaliteiten. Collega's en oud-collega's komen aan het woord over de ontwikkelingen in het geneeskundeonderwijs. Om 16.00 uur geeft Michels zijn afscheidscollege.
Plaats: AMC, Collegezaal 4
Tijd: 13.30 - 19.00 uur
Inlichtingen: mw. R. van Aalst, 020 566 8332, r.i.vanaalst@amc.nl
12/12
Symposium
Tijdens het '3rd Amsterdam Retina Debate' gaan voor- en tegenstanders van verschillende dilemma's in het onderzoek naar en de behandeling van afwijkingen aan het netvlies met elkaar in discussie.
Plaats: AMC, Collegezaal 5
Tijd: 9.00 - 18.00 uur
12/12
Symposium
De CoRaad organiseert zijn jaarlijks symposium onder de titel 'Artsen zonder fouten' onder voorzitterschap van prof.dr. M.M. Levi, hoogleraar Inwendige geneeskunde. Hoe kun je fouten voorkomen en hoe moet je met fouten omgaan. Wat zijn de do's en don'ts?
Plaats: ABN-gebouw 'Oval Tower' (Bijlmer Arena)
Tijd: vanaf 17.30 uur
15/12 en 16/12
Congres
Amsterdam live endoscopy, second annual course. Een congres over endoscopie met live demonstraties, lezingen en interactieve 'Technique and complication sessions'.
Plaats: Okura Hotel, Amsterdam
Tijd: 8.30 - 18.15 (15/12) en 7.30 - 17.30 (16/12)
16/12
Promotie
Thea Strieder: 'The Amsterdam autoimmune thyroid disease cohort'. Promotores zijn prof.dr. W.M. Wiersinga, emeritus-hoogleraar Endocrinologie, en prof.dr. J.G.P. Tijssen, hoogleraar Klinische Epidemiologie en Biostatistiek.
De ziekte van Graves en de ziekte van Hashimoto zijn twee erfelijke aandoeningen waarbij te veel of juist te weinig schildklierhormoon wordt aangemaakt. Strieder volgde gedurende vijf jaar een groep van duizend gezonde vrouwelijke familieleden van patiënten met deze auto-immuunziekten. In het onderzoek zijn onder meer gegevens verwerkt over de concentratie schildklierstimulerend hormoon in het bloed, de concentratie antistoffen tegen de schildklier in het bloed, en omgevingsfactoren zoals rookgewoontes, doorgemaakte zwangerschappen, het gebruik van oestrogenen, stressbelasting, infectie met de bacterie Yersinia enterocolitica en blootstelling aan jodium. Op basis daarvan ontwikkelde ze een voorspellend model: THEA (Thyroïd Events Amsterdam). Hiermee kan een arts de kans op het ontwikkelen van symptomen in de komende vijf jaar inschatten. Daarnaast toont Strieder aan dat bij familieleden van patiënten met een autoimmuun schildklierziekte een zwangerschap of stoppen met roken de kans op het ontstaan van respectievelijk een autoimmuun hyperthyreoidie of een hypothyreoidie verhogen.
Tijd: 12.00 uur
16/12
Ruysch Lezing
Professor J. Auwerx (Ecole Polytechnique Federale, Lausanne) is een expert op het gebied van metabole regulatie. Hij speelde een belangrijke rol bij het ontrafelen van de functie van diverse nucleaire receptoren en sirtuins (Silent information regulator 2 (Sir2) proteins) die een rol spelen bij ziekten als diabetes type 2. Zijn Ruyschlezing is getiteld 'Cofactor network in the control of energy expenditure'. Voorafgaand aan de lezing verzorgt prof. Auwerx een masterclass voor promovendi en postdocs. Ook andere belangstellenden zijn welkom.
Plaats: AMC, Collegezaal 1
Tijd: 17.00 - 18.00 uur
17/12
Promotie
Harmen Ettema: 'Some dilemmas in orthopedic thromboprophylaxis'. Promotor is prof.dr. H.R. Büller, hoogleraar Inwendige Geneeskunde, in het bijzonder de vasculaire geneeskunde. Co-promotor is dr. C.C.P.M. Verheyen.
Alle patiënten van wie de heup of knie door een kunstgewricht is vervangen, krijgen tegenwoordig bloedverdunners om een trombose in het been te voorkomen. Het is echter onduidelijk of patiënten na een kijkoperatie in de knie, een amputatie van het been, of een immobilisatie van het onderbeen ook dergelijke medicijnen nodig hebben. Ettema onderzocht het risico op trombose na dergelijke ingrepen en laat zien dat na een standaard kijkoperatie geen bloedverdunnende middelen nodig zijn. Na een kruisbandoperatie of een onderbeensgips is het risico op trombose beduidend hoger en bij een gips kan een bloedverdunner dit risico ook verminderen.
Tijd: 12.00 uur
17/12
Promotie
Martin Boorsma: 'Inflammation in Chronic Obstructive Pulmonary Disease: its assessment and the effects of corticosteroids'. Promotor is prof.dr. H.M. Jansen, emeritus-hoogleraar Longziekten. Co-promotores zijn dr. R.E. Jonkers en dr. R. Lutter.
COPD-patiënten met een relatief goede longfunctie verbeterden het meest door behandeling met inhalatiecorticosteroïden. Dat is in tegenspraak met internationale richtlijnen, die ervan uitgaan dat juist patiënten met een slechte longfunctie daar het meeste baat bij hebben. Uit onderzoek bij patiënten (rokers en ex-rokers) met een kleine longtumor kwam naar voren dat veertig procent COPD had, veel meer dan werd aangenomen. Bepaalde enzymen (Granzymes) in hun luchtwegen lijken een belangrijke rol te spelen bij weefselafbraak in de longen en daarmee bij de ontwikkeling van COPD.
Tijd: 14.00 uur
18/12
Promotie
Wilmar de Graaf: 'Assessment of hepatic function before and after liver surgery'. Promotor is prof.dr. T. van Gulik, hoogleraar Experimentele Heelkunde, in het bijzonder fundamenteel chirurgisch onderzoek. Co-promotor is dr. R.J. Bennink.
De Graaf onderzocht verschillende tests voor het bepalen van de leverfunctie voor en na leverchirurgie. Iedere kwantitatieve test bepaalt een specifiek onderdeel van de leverfunctie, die bovendien ook nog eens verschillend beïnvloed kan worden door factoren als ontsteking en cholestase (galstuwing). De ideale functietest voor de lever bestaat dan ook niet, concludeert de promovendus. De test 99mTc-mebrofenine HBS met SPECT is een nieuwe, niet-invasieve test die zowel visuele als kwantitatieve informatie geeft over de opname- en excretiefunctie van de lever. Deze test kan gebruikt worden om preoperatief de klinische uitkomst na een leverresectie te voorspellen.
Tijd: 10.00 uur
18/12
Promotie
Vincent Gouttebarge: 'Quality of functional capacity evaluation tests: a clinimetrical approach'. Promotor is prof.dr. M.H.W. Frings-Dresen, hoogleraar Arbeidsgezondheidskunde, in het bijzonder het ontstaan en de preventie van arbeidsgebonden aandoeningen. Co-promotores zijn dr. P.P.F.M. Kuijer en dr. J.K. Sluiter.
Om het fysieke werkvermogen van mensen met en zonder klachten aan het bewegingsapparaat op een systematische en nauwkeurige manier vast te stellen, zijn FCE-methoden (Functionele Capaciteit Evaluatie) ontwikkeld. Eén daarvan, de Ergo-Kit FCE, wordt in Nederland veel gebruikt, vooral in re-integratie- en fysiotherapiecentra. Met dergelijke tests kunnen activiteiten zoals staan, zitten, tillen, dragen, knielen en bukken gesimuleerd worden. Gouttebarge onderzocht de klinimetrische eigenschappen van een aantal veelgebruikte FCE's, dat wil zeggen de reproduceerbaarheid en validiteit.
Tijd: 14.00 uur
18/12
Symposium
Sinds januari 2007 is de hielprik uitgebreid met screening op sikkelcelziekte. In het symposium 'Vernieuwingen en dilemma's rondom screening sikkelcelziekte' komen de ervaringen van de eerste jaren aan bod en de gevolgen daarvan op de preventie. De interdisciplinaire projectgroep die het symposium organiseert laat deskundigen uit Nederland en Engeland, waar de screening een aantal jaren eerder werd ingevoerd, aan het woord.
Plaats: AMC, Collegezaal 5
Tijd: 10.00 - 17.00 uur
19/12
Promotie
Thomas Geiger: 'Oncogenic and metastatic functions of the neurotrophic receptor TRKB'. Promotores zijn prof.dr. A.J.M. Berns, hoogleraar Experimentele Genetica van erfelijke aandoeningen, en prof.dr. D.S. Peeper, hoogleraar Functionele Oncogenomics (VUMC). Uitgezaaide tumoren zijn vaak dodelijker dan het oorspronkelijke, primaire kankergezwel. Zij ontstaan na metastasering (verspreiding van tumorcellen vanuit een gezwel naar andere organen, waar ze uitgroeien tot nieuwe gezwellen). Geiger beschrijft de rol van de receptor tyrosine kinase TRKB in dat proces. TRKB onderdrukt "anoikis", een vorm van geprogrammeerde celdood (apoptose) die optreedt bij de afwezigheid van adhesie (interactie tussen de cel en zijn omgeving). Normale epitheliale cellen gaan in dat geval over tot apoptose, bij tumorcellen is deze reactie vaak verstoord. Wellicht kan men in de toekomst metastasering remmen met medicijnen die TRKB-activiteit blokkeren.
Tijd: 12.00 uur
19/12
Oratie
Naar aanleiding van zijn benoeming tot hoogleraar Neurofysiologie, in het bijzonder de zintuigfysiologie, houdt prof.dr. M. Kamermans zijn oratie met als titel: 'Het zien van het onvoorspelde - Het onvoorspelde van het zien'. Via onze ogen krijgen wij een enorme hoeveelheid aan gegevens binnen. Het blijkt dat veel van deze informatie niet doorgestuurd wordt naar de hersenen en dus verborgen blijft voor onze waarneming. Het netvlies, een zeer compact netwerk van neuronen dat de binnenkant van ons oog bekleedt, selecteert al wat van belang is en wat niet. Maar welke informatie geselecteerd wordt en wat de onderliggende neuronale mechanismen zijn, is slecht bekend. Er lijkt echter wel een algemeen principe te zijn: onvoorspelbare stimuli worden beter doorgegeven. Zowel zeer globale als zeer gespecialiseerde neurale netwerken spelen bij deze selectie een rol. In zijn rede zal Kamermans ingaan op het onderzoek naar deze selectiemechanismen in het netvlies. Resultaten van dat onderzoek moeten uiteindelijk een verband leggen tussen het functioneren van deze systemen en visuele waarneming.
Tijd: 14.30 uur
19/12
Lezing
Heijermanslezing over 'Beroepsziekten in verschillende levensfases'. Verschillende sprekers geven een lezing, zoals dr. M. van Boxtel (Universiteit van Maastricht, afdeling Psychiatrie en Neuropsychologie) over Cognitieve veroudering en plasticiteit. Andere sprekers zijn: dr. H. van der Molen (AMC, Nederlands Centrum voor Beroepsziekten), dr. J. Sluiter (AMC, Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid) en prof.dr. M. Reijneveld (UMC Groningen, Jeugdgezondheidszorg).
Plaats: AMC, Collegezaal 4
Tijd: 13.30 - 17.00 uur
Alle promoties van de faculteit Geneeskunde van de Universiteit van Amsterdam vinden plaats in de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, en bij grote belangstelling in de aula van de universiteit, Lutherse Kerk, Singel 411 te Amsterdam. Oraties vinden plaats in de aula.
Voor meer informatie op het gebied van medisch wetenschappelijk nieuws kunt u contact opnemen met de AMC-wetenschapsvoorlichters Edith Gerritsma, Andrea Hijmans en Connie Engelberts,
020 566 2929
---- --
Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam