abcdefgh
Aan
de voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA DEN HAAG
Contactpersoon Doorkiesnummer
- -
Datum Bijlage(n)
19 november 2008 -
Ons kenmerk Uw kenmerk
VenW/DGW 2008/1945 2008Z06883 / 2080905430
2008Z06880 / 2080905410
2008Z07112 / 2080905660
Onderwerp
vragen inzake waterschapsverkiezingen
Geachte voorzitter,
Hiermee beantwoord ik de vragen van de leden Neppérus (VVD), Verdonk (Verdonk) en
Gerkens (SP) over de waterschapsverkiezingen.
Ik neem de beantwoording van de vragen van de leden Verdonk en Gerkens aan de
staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor mijn rekening
aangezien de Waterschapswet tot mijn beleidsterrein behoort.
Voorafgaand aan de beantwoording wil ik u melden dat ik de Unie van Waterschappen
aangesproken heb op de problemen die zijn ontstaan bij de uitvoering van de
verkiezingen. Zo hebben mij de afgelopen dagen signalen bereikt over onduidelijkheden in
de adressering van de stembiljetten in het geval van huisgenoten met dezelfde initialen en
achternaam. Ook hoor ik dat voor veel kiezers de boodschap op de envelop over het
bijeenhouden van de papieren niet duidelijk genoeg is. Ik heb bij de waterschappen erop
aangedrongen dat zij actie ondernemen om de kiezer goed te informeren over het gebruik
van het stembiljet en over de mogelijkheden voor de kiezer in geval van twijfel of
vergissing.
De vragen van het lid Neppérus (2008Z06883 / 2080905430)
1. Bent u ermee bekend dat vandaag de waterschapsverkiezingen begonnen zijn, maar dat
op veel plaatsen de stembiljetten nog niet bezorgd zijn?
2. Deelt u de mening dat dit een slechte start van de waterschapsverkiezingen is?
Postadres Postbus 20901, 2500 EX Den Haag Telefoon 070 351 61 71
Bezoekadres Plesmanweg 1-6, 2597 JG Den Haag Fax 070 351 78 95
bereikbaar met tram 9 (station hs en cs) en bus 22 (station cs)
VenW/DGW 2008/1945
1 en 2. De waterschapsverkiezingen zijn eind vorige week begonnen. De toezending van
de bijna 13 miljoen stempakketten heeft conform contract tussen TNT Post en de
waterschappen verspreid over drie dagen plaatsgevonden, namelijk op 13, 14 en 15
november.
De Unie van Waterschappen heeft mij gemeld dat inmiddels alle stempakketten zijn
bezorgd, op een zeer klein percentage na waarmee een probleem is. TNT Post heeft op
14 november geconstateerd dat op sommige enveloppen door een productiefout de letter
achter het huisnummer niet is meegedrukt. Hierdoor is het mogelijk dat een relatief
beperkt aantal kiezers in drie waterschappen geen stempakket ontvangen heeft.
Het is uiteraard vervelend dat dit is gebeurd. De betreffende waterschappen en TNT Post
hebben onmiddellijk actie ondernomen. TNT Post heeft extra aandacht gegeven aan een
juiste bezorging van de betreffende pakketten. De waterschappen hebben de kiezers die
vanwege dit probleem wellicht geen stembiljet hebben ontvangen, op maandag 17
november een brief gestuurd met daarin informatie over het aanvragen van vervangende
stembescheiden.
3. Wat wilt u hieraan doen?
3. De waterschappen zijn verantwoordelijk voor de organisatie en goede uitvoering van de
verkiezingen. Indien er sprake is van een ernstige externe verstoring van de stemming kan
het dagelijks bestuur op grond van het Waterschapsbesluit de periode van stemming met
maximaal twee dagen verlengen. De waterschappen melden mij dat zij dit vooralsnog niet
overwegen, gezien het relatief beperkte aantal biljetten en het feit dat er nog voldoende
tijd is om het probleem te herstellen.
Overigens zij voor de volledigheid vermeld dat de Waterschapswet aan de provincie het
toezicht op de waterschappen toekent. Mocht ingrijpen nodig zijn, dan is de provincie de
eerst aangewezene.
Ik ben inmiddels gestart met een feitelijke evaluatie naar verscheidene aspecten van de
waterschapsverkiezingen, zoals die aan de orde zijn gekomen in de behandeling van het
wetsvoorstel Modernisering waterschapsbestel door de Tweede en Eerste Kamer.
Vanzelfsprekend zullen de gesignaleerde onvolkomenheden in deze evaluatie worden
meegenomen.
In het Algemeen Overleg met uw Kamer op 2 juli 2008 heb ik reeds toegezegd bij de
evaluatie ook de noodzaak en mogelijkheid van aansluiting bij de Kieswet te onderzoeken.
4. Wilt u deze vragen beantwoorden voor dinsdag 18 november 12.00 uur?
4. Hierbij ontvangt u het antwoord op uw vragen.
Vragen van het lid Verdonk (2008Z06880 / 2080905410)
1. Is het u bekend dat de opkomst bij de waterschapsverkiezingen naar alle
waarschijnlijkheid zeer laag zal zijn?
---
VenW/DGW 2008/1945
2. Deelt u de mening dat dit een signaal is van de geringe interesse van de burger in deze
verkiezingen?
5. Vindt u het niet vreemd dat er überhaupt verkiezingen zijn voor
uitvoeringsorganisaties?
6. Deelt u de mening dat waterschapsverkiezingen niet meer van deze tijd zijn gezien de
lage opkomst en alleen dienen als democratische fopspeen en dus per direct afgeschaft
kunnen worden?
1, 2, 5 en 6. Deze waterschapsverkiezingen zijn de eerste die plaatsvinden op grond van
de gewijzigde Waterschapswet. In 2006 is het wetsvoorstel Wet modernisering
waterschapsbestel ingediend. Dit betrof een aanzienlijke wijziging van de
Waterschapswet, waaronder ook een herziening van de bestuurssamenstelling en
verkiezingen. Uw Kamer heeft in oktober 2006 met algemene stemmen ingestemd met dit
wetsvoorstel en dus ook met de verkiezingen, zoals die nu van 13 tot en met 25
november plaatsvinden.
De verkiezingen zijn nog gaande, de opkomst is dus nog niet bekend. De opkomst is een
van de elementen die in de eerdergenoemde evaluatie (antwoord op vraag 3 van het lid
Neppérus) aan de orde komen. Ik vind het te vroeg om vooruitlopend op die evaluatie al
conclusies te verbinden aan enige uitkomst van de waterschapsverkiezingen.
3. Wat kosten deze verkiezingen?
3. De totale kosten bestaan uit meerdere posten. Ten eerste hebben de waterschappen
een gezamenlijk budget voor de landelijke organisatie. Dit is begroot op 16,7 mln. De
kosten zijn enigszins afhankelijk van de daadwerkelijke opkomst, vanwege toenemende
porto- en verwerkingskosten bij hogere opkomst.
Daarnaast hebben de waterschappen ook nog een eigen budget voor regionale publiciteit.
Deze budgetten variëren, maar gemiddeld zullen ze 100.000 tot 150.000 per
waterschap bedragen.
Tot slot is er de landelijke abricampagne, die door het ministerie bekostigd wordt. De
kosten hiervan bedragen 600.000.
4. Deelt u de mening dat waterschappen uitvoeringsorganisaties zijn?
4. Nee, ingevolge artikel 1 van de Waterschapswet zijn waterschappen openbare lichamen
welke de waterstaatkundige verzorging van een bepaald gebied ten doel hebben.
Aanvullende vragen van het lid Gerkens (2008Z07112 / 2080905660)
1. Waarom is er voor gekozen om geboortedatum en een nummer op de envelop aan
elkaar te koppelen om de stem geldig te maken? Is dit in het verleden ook gebeurd?
1. Op de envelop staat geen nummer. Op het stembiljet dienen alleen de laatste twee
cijfers van het geboortejaar ingevuld te worden. Deze twee cijfers zijn ook verwerkt in de
versleutelde code die op het stembiljet gedrukt is. Bij de verwerking wordt gecontroleerd
---
VenW/DGW 2008/1945
of het ingevulde geboortejaar correspondeert met de code. Deze toevoeging is nieuw ten
opzichte van vorige verkiezingen en dient om fraude met stembiljetten tegen te gaan. De
waterschappen hebben voor deze waarborg gekozen om te voorkomen dat stembiljetten
die in verkeerde handen vallen, door derden kunnen worden ingevuld. Daarbij moet
worden gedacht aan biljetten die uit het oud papier gehaald worden, of die worden
ingezameld op plaatsen waar centrale postbezorging plaatsvindt, zoals in bejaardenhuizen
of verpleeghuizen.
In het verleden zijn er vermoedens van dergelijk misbruik geweest. Doordat verkiezingen
toen plaatsvonden volgens het personenstelsel, was het echter moeilijk om op zodanige
schaal te frauderen dat de uitslag daardoor beïnvloed kon worden. Het lijstenstelsel zou in
theorie de mogelijkheid bieden een dergelijke inzameling van stembiljetten systematischer
aan te pakken. Via de eis van het invullen van het geboortejaar wordt dit misbruik
aanzienlijk bemoeilijkt.
2. Is het nummer en de geboortedatum gekoppeld aan bestanden van de organisatie van
de waterschapsverkiezingen?
3. Bent u van mening dat het stemgeheim gewaarborgd is? Zo ja waarom? Zo nee wat
gaat u doen?
2 en 3. De geboortedatum wordt niet gebruikt. Slechts het geboortejaar maakt onderdeel
uit van de unieke versleutelde code die op het stembiljet gedrukt staat.
De waterschappen hebben geen bestanden waarin de codes zijn gekoppeld aan enige
informatie over de identiteit van de kiezer. De codes en de adresgegevens zijn alleen
tijdelijk bij elkaar gebracht bij de drukker voor het aanmaken van de stempakketten. Ik
heb u hierover reeds eerder geïnformeerd, bij mijn antwoorden op uw vragen met
nummer 2008Z03171/2080901010, en bij mijn brief met nummer TK 2008/09 31142,
nr. 13, met bijlage "Beknopte beschrijving van de voorziening briefstemmen. De
bestanden van de drukker zijn inmiddels vernietigd. Het stemgeheim is gewaarborgd.
Ook de rechter in kort geding heeft op 11 november jl. uitspraak gedaan over de
waarborging van het stemgeheim. De Stichting "wij vertrouwen stemcomputers niet" had
een verbod op het gebruik van de code geëist, omdat men van mening was dat door deze
code het stemgeheim in gevaar komt. De rechter heeft de eisen van de stichting
afgewezen.
Hoogachtend,
DE STAATSSECRETARIS VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
J.C. Huizinga-Heringa
---
Ministerie van Verkeer en Waterstaat