Wageningen Universiteit en Researchcentrum
21 nov 2008
Exotische planten die oprukken in gematigde streken hebben een beter
afweersysteem dan verwante inheemse soorten. Daarom leidt opwarming
van de aarde tot invasies van planten uit het zuiden, concluderen
onderzoekers van het NIOO en Wageningen UR deze week in een artikel in
Nature.
Klimaatverandering heeft tot gevolg dat de leefgebieden van planten en
dieren verschuiven. Soorten die van warmte houden verplaatsen zich
naar het noorden. Sommige exotische planten doen het zo goed in hun
nieuwe omgeving dat ze gaan woekeren. Hoogleraar Functionele
biodiversiteit prof. Wim van der Putten, de promovendi Tim Engelkes en
Elly Morriën en collegaâs uit Heteren, Leiden en Florida hebben
ontdekt dat succesvolle nieuwkomers een betere verdediging hebben
tegen natuurlijke vijanden dan inheemse soorten. Daarmee is een eerste
stap gezet naar een methode om woekergedrag van exoten te voorspellen.
Echte woekeraars hebben minder last van hongerige insecten en
ziekmakende bodemorganismen. Daardoor kunnen ze zich sneller
uitbreiden dan inheemse soorten en deze verdrijven. Dat blijkt uit
proeven die de groep heeft uitgevoerd met zes succesvolle exoten en
negen inheemse planten uit de Millingerwaard.
Tot de onderzochte exoten horen soorten als late guldenroede, rechte
alsem en bezemkruiskruid. Het gaat om zowel continentale exoten uit
het zuiden van Europa als soorten uit Noord-Amerika en Zuid-Afrika.
âSoorten die zich vooral de laatste tien jaar explosief uitbreiden en
dus de potentie hebben om invasief te wordenâ, aldus Van der Putten.
âHet zijn nu nog geen plagen zoals de Amerikaanse vogelkers, maar het
kan een kwestie van tijd zijn.â
Als bovengrondse vijanden werden de woestijnsprinkhaan en de
perzikbladluis gebruikt. In theorie zouden alle planten daarop
hetzelfde moeten reageren; de sprinkhaan hebben ze nog nooit ontmoet
en de bladluis kennen ze al langer. Maar dat deden ze dus niet. De
onderzochte exoten hebben minder last van de insecten en worden minder
geremd in hun groei door bodemorganismen in de grond uit de
Millingerwaard.
âZe hebben kennelijk eigenschappen die ze meer resistent maken tegen
vijandenâ, aldus Van der Puttten. âOnderweg vanuit Zuid-Europa hebben
ze heel wat hordes moeten nemen. Ze moesten als het ware steeds door
een soort zeef heen. Dat maakt dat ze zo resistent zijn, dat ze echt
anders zijn.â
Plantensoorten die zich succesvol uitbreiden tijdens
klimaatverandering hebben kennelijk dezelfde eigenschappen als
invasieve soorten van andere continenten.
Het gevaar voor bio-invasies is daarmee volgens de onderzoekers
reëel.
Overigens is niet elke exoot een mogelijke woekeraar. Volgens Van der
Putten ontwikkelt maar één op de pakweg duizend exoten zich tot een
plaag. âVergelijk het maar met tasjesdieven. Daar kun je een
daderprofiel van opstellen. Aan zoân profiel kunnen vervolgens wel
duizend mensen voldoen, maar slechts eentje wordt een tasjesdief. Wij
hebben nu aangetoond dat deze exoten in principe aan het daderprofiel
voldoen.â / Roelof Kleis
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Meer
informatie bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR,
e-mail: pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@wur.nl. Zie archief op http://www.resource-online.nl.