College bouw ziekenhuisvoorzieningen
Bevordering bewustzijn brandveiligheid
Na de Schipholbrand is de regering gestart met bewustmakingsprogramma's over brandveiligheid. In opdracht van het ministerie van VWS is met een serie Regionale Brandveiligheidsconferenties de campagne 'Brandveiligheid in de zorg' gestart. Want daarmee is het niet best gesteld.
20 november 2008 - 'Als de brandveiligheid de juiste aandacht had gekregen ...'. De veelgeciteerde conclusie uit het onderzoeksrapport naar aanleiding van de Schipholbrand zet meteen de toon. Als de deelnemers aan de Regionale Brandveiligheidsconferentie de zaal binnenkomen, vertoont het beeldscherm de reconstructie die de Onderzoeksraad voor Veiligheid van deze brand heeft laten maken.
En Jan van Egmond, senior beleidsmedewerker langdurige zorg van het ministerie van VWS, benadrukt de impact die deze brand en het rapport erover gehad hebben door zijn presentatie te verdelen in voor en na de Schipholbrand. Voor zijn ministerie is de nasleep van deze brand aanleiding brandveiligheid opnieuw bij zorginstellingen onder de aandacht te brengen. Daartoe is de website www.brandveiligheidindezorg.nl, in het leven geroepen en worden de Regionale Brandveiligheidsconferenties georganiseerd. Op 27 januari 2009 zal in Utrecht een afrondende bestuurlijke conferentie over het thema plaatsvinden.
Matrix
Het doel van de Regionale Brandveiligheidsconferenties is bij te dragen aan een bewuste benadering van het thema (brand)veiligheid. De "awareness" vergroten, zal dagvoorzitter Tom Vroon, vice-voorzitter van het Bouwcollege, het in zijn afsluitende woorden noemen. Maar dat is een aantal soms zeer indrukwekkende presentaties later.
Medewerker André Bode van het Bouwcollege heeft een overzicht gegeven van de initiatieven die op dit gebied genomen zijn en van de actuele stand van zaken. De constatering dat maatregelen in diverse domeinen (bouwkundig, installatie-technisch en organisatorisch; BIO) vooral in samenhang ontwikkeld moeten worden, heeft de aanzet gegeven tot de ontwikkeling van een Brandveiligheidmatrix. Daarmee kunnen instellingen, heeft mede ontwikkelaar Rudolf van Mierlo van Efectis laten zien, zien hoe maatregelen in de verschillende BIO-domeinen op elkaar inwerken en een indruk krijgen van het effect van hun ingrepen.
Inzet
Beleid is belangrijk, dat zal niemand ontkennen. Maar de praktijk zal altijd meer beeldbepalend zijn. Dat werd zeer indringend duidelijk gemaakt door Anneke Kuijpers van Surpluszorg. Zij was tot 1 juni 2008 clustermanager van verpleeghuis Sancta Maria in Zevenbergen (ca 190 plaatsen) en in die functie direct betrokken bij de brand die dit centrum op 11 mei 2008 trof. Zij verhaalde over de inzet waarmee medewerkers, toevallige bezoekers en omgeving ervoor hebben kunnen zorgen dat daarbij geen doden gevallen zijn. En ze liet zien hoe zowel de eigen organisatie als de autoriteiten tijdens en na de brand zijn opgetreden.
Specifieke aandacht besteedde mevrouw Kuijpers aan de bedrijfshulpverlening. Binnen moederorganisatie Circonflex moeten alle gediplomeerde verzorgenden en verpleegkundigen en de medewerkers van de technische dienst een BHV-opleiding volgen, zodat op de locaties eigenlijk altijd een opgeleide BHV'er aanwezig is. En die opleidingen en trainingen worden goeddeels op de eigen locaties gegeven, zodat medewerkers de eigen situatie kennen. En elke locatie heeft een uitgewerkt BHV-plan, dat bij de receptie ligt. Mevrouw Kuijpers is terecht trots op dit beleid, dat bij de brand onmiskenbaar resultaat heeft afgeworpen.
Praktijk
Om het veiligheidsbewustzijn en de kennis van brandveiligheid te vergroten heeft het Nederlands Instituut voor Vakbekwaamheid, Educatie & Ontwikkeling (NIVEO) een methode laten ontwikkelen met behulp van e-learning, die niet alleen maatwerk oplevert in opleidingen en trainingen voor bedrijfshulpverlening, maar ook een belangrijke kostenbesparing. De modulair opgebouwde programma's worden uitgevoerd en geoefend in een digitale leeromgeving. NIVEO zorgt daarnaast voor de registratie van behaalde resultaten op individueel niveau. Deze methode werd geïntroduceerd door Peter Schut (Octaaf Adviesgroep bv). De modules ruimen naast opleiding plaats in voor oefening, bij- en nascholing, en stimuleren het op niveau brengen en houden van het veiligheidsbewustzijn bij alle betrokkenen.
Een betere introductie kan Jan Achterkamp (directeur Achterkamp Bedrijfsopleidingen, sprekend namens het Nederlands Instituut BHV) zich niet wensen. Aan de hand van het verloop van een brand schetst hij het belang van training en oefening, zo realistisch mogelijk als het kan. Met E-learning kan het theoretisch niveau en de kennis van en aandacht voor procedures op peil gebracht worden, onderhouden en getoetst. Maar training en oefening in de praktijk ("met beide poten in de klei") zijn onvervangbaar om medewerkers voor te bereiden op wat er in een noodsituatie gevraagd wordt; oefeningen moeten daarom ook op de eigen werkplek gehouden worden en aangepast aan wat men daar tegen kan komen. Hij hekelt de besluitvorming over de inkoop van BHV-opleidingen: beslissers hebben er geen gevoel bij ("Ze moeten ook zelf de rook proeven.") en kiezen te vaak de goedkoopste opleiding en/of de opleiding die de minste tijdinzet vergt.
Naast de inleidingen werd de deelnemers aan de conferenties ook gelegenheid geboden kennis te nemen van het grote aanbod aan (brand)veiligheidsvoorzieningen en instrumenten dat de markt biedt. Daartoe was in de wandelgangen een informatiemarkt ingericht waar zich diverse aanbieders van hardware, onderzoeks- en opleidingsprogramma's manifesteerden.