Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Roadmap Europese astronomie verschenen

24 november 2008

Europese astronomen maken zich klaar voor schitterende toekomst

Op 25 november presenteren in Parijs de Europese astronomen hun Roadmap, 'Strategic planning for European Astronomy'. Dit document beschrijft de benodigde investeringen om de Europese astronomie de komende twintig jaar in de voorhoede van het wereldwijde astronomische onderzoek te houden. De realisatie van de roadmap vergt een extra investering in de astronomie van twintig procent, zo'n vierhonderd miljoen euro per jaar. Dit komt neer op minder dan één euro per inwoner van Europa.

De roadmap kwam tot stand via het ERA-Net ASTRONET, een door de Europese commissie ondersteund samenwerkingsverband van de grootste subsidie-organisaties van Europa, waaronder de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Naast een overzicht van de mogelijke nieuwe faciliteiten en investeringen over het hele scala van waarneemtechnieken, van radiogolven tot gammastraling en van zwaartekrachtsgolven tot kosmische deeltjes geeft het document ook een prioritering aan de gewenste investeringen. Ook worden genoemd de uitbreiding van bestaande faciliteiten, onderwijs en voorlichting, naast uitbreiding van nieuwe faciliteiten zoals European Extremely Large Telescoop (EELT) en de Square Kilometre Array (SKA). Een duidelijk voorbeeld van de besloten samenwerking is de inventarisatie van alle 2- tot 4-meter telescopen en de wijze waarop deze zo efficiënt mogelijk te gebruiken in de toekomst.

Input

Alle Europese astronomen kregen de kans om via bijeenkomsten en/of het internetforum hun bijdrage te leveren aan dit document. Het resultaat is een plan gedragen door astronomen uit alle Europese landen. NWO Exacte Wetenschappen was een van de drijvende krachten achter het unieke overlegproces dat leidde tot het implementatieplan. ASTRONET blijft binnen het toekomstig proces de rol van coördinator houden en zorgt voor tussentijdse evaluaties en het bijwerken van de documenten.

Gouden Eeuw

Op dit moment beleeft de astronomie een gouden eeuw aan fundamentele en spannende ontdekkingen. Europa bevindt zich in de voorhoede dankzij 50 jaar van intensieve samenwerking. Zij beheert 's werelds meest succesvolle sterrenwachten zoals de Very Large Telescope in Chili en de radiotelescopen in Westerbork. Tegelijkertijd blijft ze vernieuwend, zowel op aarde in bijvoorbeeld de radio-astronomie met LOFAR als met projecten in de ruimte zoals de ESA-missies Herschel en Rosetta. De Europese astronomie wil deze huidige positie behouden en verder versterken.

Aanleiding

De instrumenten voor het astronomisch onderzoek worden steeds groter en duurder. Dit was de aanleiding voor de Europese geldschieters in het astronomisch onderzoek om een breed gedragen visie- en implementatieplan te ontwikkelen. Het ingezette traject moet leiden tot betere en efficientere afstemming van investeringen in astronomisch onderzoek in Europa. De science vision uit 2007 zet de belangrijkste wetenschappelijke vragen op een rijtje, variërend van donkere energie tot leven op andere planeten. Het geeft een overzicht van de vereiste faciliteiten om deze onderzoeksvragen te beantwoorden. De zojuist verschenen roadmap bouwt hierop voort en geeft een duidelijke routekaart naar de gestelde doelen.

Op 8 december wordt de roadmap in Nederland gepresenteerd, tijdens het congres Parallelle Werelden van NWO Exacte Wetenschappen.

..............................