Ministerie van Verkeer en Waterstaat

Ministerie van Verkeer en Waterstaat

Aan
de voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA DEN HAAG

Contactpersoon Doorkiesnummer

Datum Bijlage(n) 26 november 2008 1 Ons kenmerk Uw kenmerk KiM-2008/369 - Onderwerp
Psychologie en prijsbeleid

Geachte voorzitter,

Hierbij bied ik u aan de publicatie van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM): Psychologie en prijsbeleid.
In het rapport is op basis van een literatuuronderzoek gekeken naar de invloed van psychologische gedragsmechanismen op de acceptatie en effectiviteit van prijsbeleid. De analyse laat zien dat de mate van acceptatie en de effectiviteit afhankelijk is van de manier waarop het beprijzingssysteem wordt vormgegeven. De precieze wijze van betalen, de tariefstructuur, de hoogte van de tarieven en de veranderlijkheid daarvan, alsmede de informatie en communicatie over het systeem, zijn van invloed op de acceptatie en effectiviteit van het beprijzen.

De belangrijkste conclusies zijn:

· indien te weinig of onjuiste informatie over de kilometerprijs ter beschikking wordt gesteld aan de automobilist, dan zou dit kunnen leiden tot onwetendheid, wantrouwen en foutieve of selectieve interpretatie van beschikbare kennis. Door het verschaffen van gerichte communicatie en informatie kan hierop worden ingespeeld;

· anticiperen op de vraag wat de kilometerprijs betekent voor de persoonlijke situatie kan bevorderlijk zijn voor de acceptatie en de effectiviteit. Bijvoorbeeld aan de hand van een kieswijzer (`kilometercalculator');
· de acceptatie en effectiviteit varieert naar persoonskenmerken: mensen die veel rijden, bewoners van het platteland en jongeren zijn minder te spreken over de kilometerprijs; mensen die weinig autorijden, in de steden wonen, en ouderen zijn positiever;
Postbus 20901 2500 EX Den Haag Telefoon 070 351 6171

Bezoekadres Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Fax 070 351 7895

Bereikbaar met tram 9 (station hs en cs) en bus 22 (station cs)

KiM-2008/369


· op korte termijn zal men vermoedelijk conservatief en afwachtend reageren, zeker als men nog niet over voldoende informatie beschikt om afgewogen beslissingen te nemen. Pas op (middel)langere termijn gaan mogelijk echte gedragsveranderingen optreden. Meest ingrijpend zijn de veranderingen van woonlocatie en/of werklocatie. Maar ook een andere auto, een ander activiteitenpatroon of andere verplaatsingspatronen kunnen gevolgen hebben voor de mobiliteit en uithuizigheid;

· per keer direct betalen is waarschijnlijk zeer effectief in termen van bewuste keuzes en verandering van gedrag, maar is niet bevorderlijk voor de acceptatie van de kilometerprijs. Directe feedback is een goed alternatief. Evenals direct betalen creëert dit immers een directe link tussen oorzaak (autorijden) en gevolg (betalen), waardoor de bewustwording over de kosten voor mobiliteit kan worden vergroot;

· door de variabilisering van de vaste kosten voor autobezit en gebruik zal zich een verschuiving voordoen van onbewust naar bewust betalen voor mobiliteit. Het effect van bewustwording zal vermoedelijk resulteren in een subjectieve kostenstijging (ook al is daar objectief gezien geen sprake van).

Hoogachtend,

DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,

Camiel Eurlings


---