8 december 2008
Provinciale prijzen voor letterkunde 2008 toegekend
De deputatie van de provincie Antwerpen kende in de zitting van 27 november de provinciale prijzen voor letterkunde 2008 toe. Aline Sax ontvangt voor "Wij, twee jongens" (Hasselt, Uitgeverij Clavis, 2006) de prijs voor een jeugdboek (2 480 euro). Gerda de Preter krijgt voor "Anna was hier" (Amsterdam, Uitgeverij Querido, 2007) de prijs voor een kinderboek (2 480 euro). De prijs voor een toneelwerk, tv- of radiospel (2.480 euro) gaat naar Erik Vlaminck voor zijn toneelwerk "Dank U Heren. Vijf vrouwen over Elsschot" (Amsterdam, Wereldbibliotheek, 2007) De plechtige uitreiking vindt plaats tijdens de provinciale cultuurdag 2009.
Prijs voor een kinderboek: "Anna was hier" van Gerda de Preter 'Anna was hier' gaat over een meisje dat dik is. Bijnamen als 'nijlpaard', 'tientonner' of 'zeekoe' en de voortdurende pesterijen op school maken van Anna een eenzaam meisje. Ze vindt weinig gehoor bij haar ouders, die het beiden te druk hebben met werk en andere bezigheden. Andere volwassenen, zoals de psychiater bij wie Anna op consult komt en de leerkrachten op school, onderkennen het pesten niet. Em, Anna's vriendin voor 'soms', loopt over naar het kamp van het pestende meisje Maud en haar aanhang. Anna neemt dan maar haar toevlucht tot Laura, een denkbeeldig vriendinnetje dat haar niet negeert. Voor háár schrijft Anna haar verhaal op.
Samen met een aantal voorwerpen die bewijzen 'dat het allemaal echt is gebeurd' stopt ze haar verhaal in een zwarte doos, een idee dat ze heeft van een film op televisie over een vliegtuigramp. Die doos zal haar verhaal goed bewaren, want je weet maar nooit...
Gerda De Preter weet in dit boek de juiste toon te zetten. Grappige en tragische anekdotes wisselen elkaar perfect af. Pesten is een spel van macht en onmacht, van sterk en zwak. De schrijfster toont ons de kant van de zwakste: het eenzame 'tegelkind', dat tijdens de speeltijd op slechts één tegel blijft staan. Zwijgen (want 'je mag vooral niet opvallen') of brutaal van zich afbijten (wat ze heeft geleerd van Maud) worden Anna's middelen van verweer. Humor, cynisme en een nuchtere kijk op de dingen laten haar toe de situatie aan te kunnen.
Deze aanklacht tegen pesten is vakkundig geschreven en helder verwoord. Het gedicht 'Erfelijkheidstheorie' van Blake Morrison - voorgelezen door de leraar in de klas - legt ook de nadruk op het schijnbaar vanzelfsprekende gedrag van de volgzame mens. De originele opbouw, de sobere stijl, de beeldende taal - met bijzonder veel aandacht voor detail - geven aan Anna's beklemmende verhaal een bijzondere kracht.
Prijs voor een jeugdboek: "Wij, twee jongens" van Aline Sax
Aline Sax schreef met 'Wij, twee jongens' een realistisch verhaal over een jongen die emigreert naar Amerika en daar, ver van huis, voor het eerst wordt geconfronteerd met zijn eigen homoseksuele geaardheid. Sax weet van bij het begin een authentieke sfeer te scheppen, waardoor de lezer wordt ondergedompeld in de tijdsgeest en de sfeer van 1910, zowel in die van West-Vlaanderen als in die van New York. Het is duidelijk dat zij zich terdege heeft gedocumenteerd om de historische achtergronden op een adequate manier te verwerken in haar verhaal. Sax geeft situaties, personages en emoties een filmische dimensie.
Prijs voor een toneelwerk, tv- of radiospel: "Dank U Heren. Vijf vrouwen over Elsschot" van Erik Vlaminck
'In Dank U Heren. Vijf vrouwen over Elsschot' laat Erik Vlaminck vijf vrouwen aan het woord die 'betrokken' zijn geweest bij het leven van Alfons de Ridder/Willem Elsschot. Erik Vlaminck geeft alleen aan Fine Scheurwegen tweemaal de kans om zich te uiten. Eén keer gebeurt dat bij aanvang van het stuk, als het jonge meisje dat ongehuwd in verwachting is van Fons. Dezelfde Fine sluit de voorstelling ook af, maar dan als de oudere vrouw die net de laatste uren van haar beroemde echtgenoot heeft meebeleefd. Beide getuigenissen omsluiten drie andere verhalen: dat van de burgermeid die vertelt over Elsschots Parijse jaren, dat van de nicht-kloosterzuster die zich uitlaat over de wijze waarop haar neef een verblijf bij haar ouders op Blauberg achteraf in zijn oeuvre heeft verwerkt en dat van Irma Schepers, de gehandicapte dienstbode van de familie De Ridder in de Lemméstraat.
Vlaminck trekt met zijn vijf monologen als het ware met de camera rond het 'monument' Elsschot. Elke keer weer lichten andere facetten op uit de persoonlijkheid van Alfons De Ridder. Opvallend nieuw zijn die niet, maar precies door het wisselende camerastandpunt zorgen ze toch vaak voor een verrassend perspectief. Omdat ze slechts deelaspecten belichten van de complexe persoonlijkheid van de burgerman-auteur, leveren de vijf typeringen altijd weer onmiskenbaar overtrokken, subjectieve portretten op. Die vertonen een buitengewoon grote spontaneïteit.
Erik Vlaminck heeft zich voor Dank U, Heren. Vijf vrouwen over Elsschot uitstekend gedocumenteerd. Dat de verwerking van die omvangrijke basislectuur een uitermate overtuigende theatermonoloog heeft opgeleverd, is de grote verdienste van de auteur.
Samenstelling van de jury's
Gedeputeerde Ludo Helsen (voorzitter), gedeputeerden Inga Verhaert en Koen Helsen (ondervoorzitters), Flora Pluym-Wuyts (secretaris). Jury jeugd- en kinderboek: Suzanne Binnemans, Gaston van Camp, Marie-Claire Verbeek-Luts, Chris Versteylen en Jan Vorsselmans; Jury toneelwerk, tv- of radiospel: Luc Daems, Freddy de Schutter, Jan Lampo, Marc Somers en Geert Swaenepoel Verantwoordelijke gedeputeerde:
Ludo Helsen (CD&V)
Bekroonden:
Aline Sax, Cogels Osylei 47, 2600 Berchem - tel. +32 (0)3 828 59 10,