Onderwijsraad


KENMERK
20080310/930
DATUM
27 november 2008

P E R S B E R I C H T -
e m b a r g o t o t 2 7 n o v e m b e r ,
2 4 . 0 0 u u r

FUSIETOETS MOET KEUZEVRIJHEID
WAARBORGEN

Fusies en schaalvergroting in het onderwijs brengen risico's met zich mee als het gaat om keuzevrijheid en maatschappelijk draagvlak (legitimatie). De overheid heeft hiervoor weinig aandacht gehad en tegelijkertijd nauwelijks instrumenten in handen om deze risico's te voorkomen of te repareren. Dat stelt de Onderwijsraad in zijn advies De bestuurlijke ontwikkeling van het Nederlandse onderwijs dat vandaag verschijnt. Ook wanneer het aantal aanbieders in een regio afneemt doordat schoolbesturen fuseren, moet er voor ouders wat te kiezen blijven. Op dit moment is daarvoor geen garantie. Een fusietoets voor omvangrijke fusies - met elementen als een toetsingsdrempel, een toets op variëteit en een fusie-effectrapportage waarin de fusie afgewogen wordt tegen alternatieven - moet daar verandering in brengen.

Met de fusietoets wil de raad voorkomen dat in bepaalde gebieden slechts één bestuurlijke aanbieder overblijft. Verscheidenheid van voorzieningen en van besturen is een belangrijk kenmerk van onderwijs. Ouders, leerlingen en studenten hechten aan deze keuzemogelijkheid. Alles in één hand betekent een monopolie, terwijl diversiteit in levensbeschouwelijke richtingen en pedagogisch- didactische concepten noodzakelijk is willen ouders en leerlingen ook echt iets te kiezen hebben. Minimaal is daarvoor noodzakelijk: ten minste twee aanbieders ter plekke.

Criteria fusietoets: toetsingsdrempel, bestuurlijke variëteit en effectrapportage

Niet alle fusies hoeven getoetst. De raad stelt voor om een toetsingsdrempel te koppelen aan het totaal aantal deelnemers dat onderwijs volgt aan de instellingen die willen fuseren. Deze drempel varieert per sector: de raad denkt aan een orde van grootte van 2.500 voor het basisonderwijs, 5.000 voor het voortgezet onderwijs en 10.000 in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) Voor het hoger onderwijs kan de grens liggen bij 20.000 studenten. Om de fusie goed te keuren is de eis dat er voldoende bestuurlijke variëteit blijft wanneer twee besturen in één regio willen fuseren. Hoe groot dat gebied is, verschilt per sector. Voor het basisonderwijs is er sprake van een kleiner relevant geografisch gebied dan voor het voortgezet onderwijs of mbo. Voor het hoger beroepsonderwijs bepalen de landsgrenzen de regio.

Uitvoering fusietoets door NMa

De Onderwijsraad pleit voor de inrichting van een Onderwijskamer bij de NMa voor de uitvoering van de fusietoets. Op die manier staat de fusietoets op enige afstand van de politiek, maar hoeft er geen nieuwe instantie voor in het leven geroepen te worden. De minister van Onderwijs moet bepalen welke criteria in de fusietoets worden gehanteerd, bijvoorbeeld de hoogte van een toetsingsdrempel en de inhoudelijke criteria waarop een fusie beoordeeld wordt.

NASSAULAAN 6
2514 JS DEN HAAG
TELEFOON 070 310 00 00
FAX 070 356 14 74
E-MAIL SECRETARIAAT@ONDERWIJSRAAD.NL
WEBSITE WWW.ONDERWIJSRAAD.NL
KENMERK