Radio-gesprek met de minister-president na de ministerraad (NOS, Met het Oog
op Morgen, Radio 1)
Radio / TV-interview | 28-11-2008
De minister-president gaat in op de financiële crisis, het
Stabiliteits- en Groeipact van de EU, en op het salaris van Zalm als
bestuursvoorzitter van ABN-Amro en Fortis.
Kredietcrisis
SLOTBOOM:
(...) Ik heb besloten om toch weer over de economie te praten. Want
wat we vorige week hebben gezien, veel maatregelen over banken, ook
hoe je problemen als de kredietcrisis kunt voorkomen maar nog helemaal
niets over het teruglopen van de consumptie. Laten we niet vergeten,
de decembermaand is aangebroken - kerst, sinterklaas - dus ik wilde
gewoon van Balkenende weten, gaat hij er nou voor zorgen dat wij meer
geld kunnen uitgeven. Want dat is toch zo goed voor de economie?
BALKENENDE:
Als ik op het ogenblik hoor hoe het zit met de aankopen voor
sinterklaas en kerst, dan krijg ik toch het beeld van winkeliers en
anderen dat er het nodige wordt besteed. Dat is denk ik één.
SLOTBOOM:
Niet iedereen heeft door dat het crisis is?
BALKENENDE:
Nou, mensen stellen zich er helemaal toe aan tot fijne dagen en dan
worden cadeautjes gekocht. Dat is ook heel mooi. Verder is het
natuurlijk zo dat op het ogenblik de economische ontwikkeling
weliswaar minder wordt, maar mensen natuurlijk, mensen hebben banen.
Dat is eigenlijk één. De werkloosheid is echt laag, historisch laag en
het laagste van Europa. Er wordt ook behoorlijk verdiend, dus de
koopkracht is op het ogenblik niet het grootste probleem. En ook
straks begin volgend jaar, dan zullen we zien dat de inflatie toch wat
lager zal zijn dan eerst werd aangenomen. Ja, tegen die achtergrond
zeg ik natuurlijk, ik zie nu niets in bestedingsimpulsen.
SLOTBOOM:
Wat gek eigenlijk. We kunnen dus nog steeds ons geld blijven uitgeven
terwijl we tegelijkertijd al die alarmerende berichten horen.
BALKENENDE:
Dat is natuurlijk het probleem. Wanneer mensen het gevoel hebben dat
het niet goed gaat met de economie, dan leidt dat wel tot een zekere
psychologie. Want we zien nu ook dat het kopen van huizen gewoon wordt
uitgesteld. Dus er zijn ook makelaars die het op dit ogenblik echt te
rustig hebben, auto's die minder worden verkocht, duurzame
consumptiegoederen die niet worden verkocht op dit moment. Ja, daar
loop je wel tegenop.
SLOTBOOM:
We kopen nog wel de kleine dingen maar niet meer de grote dingen.
BALKENENDE:
Ja, dat merk je. Kijk, daar zien we natuurlijk een tijdelijk effect
van. Je kan wel zeggen van nou ik koop even voor een jaar geen nieuwe
auto om toch op een moment te zeggen van ik ga toch weer een auto
kopen. Dat hangt heel erg sterk samen met het algemene gevoel dat
mensen hebben. Want de laatste maanden gingen natuurlijk alleen over
de financiële crisis, over de aandelen die zakten, signalen dat de
economie duidelijk minder goed loopt. Dat leidt tot een bepaald gevoel
bij mensen, waarin ze zeggen laat ik toch maar een beetje oppassen.
SLOTBOOM:
Toen het een paar jaar geleden wat minder goed ging werd er bedacht
van we geven gewoon dat spaarloon vrij. Waarom gebeurt dat nu niet?
BALKENENDE:
Op zichzelf is het een mogelijkheid, dat is ook bij ons in het kabinet
gezegd. Dat is ook in onze brief opgenomen die vorige week is
verschenen met allerlei maatregelen. Het punt is alleen wel, wat het
beste moment is om het te doen. Kijk spaarloon deblokkeren betekent
dat er geld vrijkomt en dan mag je ook hopen dat mensen het geld dan
ook besteden. Want ja, anders kan, u begrijpt, dan doe je er niets
mee. Op dit moment is denk ik de koopkracht bepaald niet het grootste
probleem. Maar je weet dus niet hoe de situatie over een aantal
maanden of eind volgend jaar is. Dus het is eigenlijk vooral de timing
wanneer je zo'n instrument inzet. En op het ogenblik is het te vroeg
om dat te doen.
SLOTBOOM:
U houdt het in uw achterzak voor het moment dat het nodig is.
BALKENENDE:
Ja.
Stabiliteitspact
SLOTBOOM:
Uit Europa hoor je ook geluiden van het stabiliteitspact is
belangrijk, maar we moeten niet zo strak zijn dat het juist slechter
zou zijn in verband met de crisis. U bent altijd een voorstander
geweest van heel voorzichtig ermee, die 3% is 3%.
BALKENENDE:
Nou u zegt: u bent geweest. Ik ben het geweest, en ik ben het, en ik
zal het ook altijd zijn. Omdat het stabiliteits- en groeipact, dat
zijn de financiële spelregels van de Europese Unie, die moeten gewoon
serieus worden genomen. Dan praat je over een maximum
financieringstekort van 3%. Als je een hoger tekort hebt, ja dan moet
je maatregelen aangeven richting de Europese Commissie van hoe
corrigeer je dat. Een staatsschuld van maximaal 60%. Dat zijn goede
afspraken en daar moet je buitengewoon strikt in zijn.
SLOTBOOM:
Dat zult u ook blijven vertellen aan uw collega's.
BALKENENDE:
Ja, absoluut. Nederland is één van de landen die wanneer het gaat om
de spelregels van de EU altijd hard is. Dat geldt nu voor het
stabiliteitspact, het geldt evenzeer voor de onafhankelijkheid van de
Europese Centrale Bank, het geldt evenzeer voor de
uitbreidingscriteria als de Europese Unie groter wordt, neem
bijvoorbeeld de samenwerking met het Joegoslavië Tribunaal, daar zijn
we buitengewoon hard in. Ik noem deze voorbeelden maar om aan te geven
dat het eigenlijk gaat om de geloofwaardigheid van het Europese
project.
SLOTBOOM:
Op de ene of andere manier heb ik het idee dat u een pittige discussie
tegemoet gaat in Europa hierover.
BALKENENDE:
Ik moet zeggen, als we het hebben over het stabiliteits- en groeipact,
ik ben nu meer dan zes jaar premier maar ik heb heel veel van die
discussies gehad. Ik heb meegemaakt in het verleden dat bijvoorbeeld
president Chirac of bondskanselier Schröder ook tornden aan het pact,
omdat men vond dat dat eigenlijk teveel een keurslijf was. Nou daar
ben ik het altijd mee oneens geweest, ik heb die discussies allemaal
gehad. Dus wat dat betreft is het niet een nieuwe discussie. Alleen
wat we nu krijgen, dat is het volgende discussiepunt. Kijk de Europese
Commissie roept natuurlijk landen op om het nodige te doen om de
economie te stimuleren. Dan zullen landen zeggen: ja, maar als wij
moeten stimuleren dat betekent dat de schuld ook hoger zal gaan
worden, of het financieringstekort. Maar dan nog is het zo dat het
stabiliteitspact voorziet in een bepaling over uitzonderlijke
omstandigheden.
SLOTBOOM:
Nog even over die 3%.
BALKENENDE:
Daar mag je overheen maar dan moet je wel aangeven in de richting van
de Commissie wat je doet om weer het normale patroon te hernemen als
de economie weer beter draait. En ik zeg van je moet dus wel de
uitzonderlijke-omstandighedenbepaling benutten, maar absoluut niet
tornen aan het pact zelf.
Salaris Zalm
SLOTBOOM:
Gerrit Zalm was ook altijd voor die strenge spelregels. Wat zal ik
zeggen, hij krijgt 750.000,- euro of hij krijgt 4 tot 5x de
Balkenende-norm?
BALKENENDE:
Ja, daar is een discussie over. De nieuwe norm van een
ministersalaris...
SLOTBOOM:
Wat vindt u van zijn salaris, is dat nou veel of weinig?
BALKENENDE:
Nou, ik zou willen verwijzen naar wat minister Bos daarover heeft
gezegd. Het is zo dat de heer Zalm niet een normale ambtelijke functie
heeft, meneer Zalm is een bankier. Er wordt gekeken naar de beloning
die in die sector geldt. Minister Bos heeft ook aangegeven dat als je
gewoon dit salaris vergelijkt met wat in de financiële sector in de
bankwereld wordt verdiend, dat dat niet exorbitant is. Maar dat is dan
wel gerelateerd natuurlijk aan wat in de bankwereld wordt verdiend.
SLOTBOOM:
Ik heb het even uitgerekend, Jan Modaal doet er 25 jaar over om dat te
verdienen.
BALKENENDE:
Ja maar goed, dat is de bekende discussie waarin men kijkt naar hoe is
de beloningsstructuur in de bankwereld.
SLOTBOOM:
Ik denk overigens dat Zalm wel blij zal zijn met de 'vlaktax'.
BALKENENDE:
Die discussie gaat ook nog spelen hè? Het is in het CDA al naar voren
gebracht.
SLOTBOOM:
U ziet het wel zitten hè?
BALKENENDE:
Overigens over de heer Zalm, het is ook wel grappig om nog op te
merken. Hij verdient nu hetzelfde als bij zijn vorige werkgever, en
hij werkt er een dag extra voor. Nou dat is toch wel weer grappig.
SLOTBOOM:
Nou ja, de vlaktax, de Zalmnorm, we gaan er nog veel van horen.
BALKENENDE:
Zo is het.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd)
Ministerie van Algemene Zaken