4. Logo's voor gezonder eten zijn nog niet eerlijk
Logo's voor gezonder eten zijn nog niet eerlijk
Toespraak, 2 december 2008
Nederland werd twee jaar geleden verrijkt met twee voedsellogo's. Doel
van de logo's is consumenten te helpen bij hun keuze voor gezonder
voedsel. De Gezondheidsraad onderzocht de logo's en is er nog niet
tevreden over. Ook minister Klink is van mening dat ze nog niet
voldoen. Directeur Generaal Hans de Goeij nam namens minister Klink
het rapport in ontvangst.
Dames en heren,
Helaas kan minister Klink niet aanwezig zijn. Er is vanochtend een
ministerraad en daarbij mag hij niet ontbreken.
Ik zal zijn toespraak uitspreken. En die zou hij begonnen zijn met een
reclametekst van 60 jaar geleden, ver voordat er logo's op
voedselproducten stonden.
In die tekst, gepubliceerd in een Libelle uit 1948 stond de volgende
reclameslogan: Eet wat minder taai taai. Een opvallende tekst die je
niet zou verwachten van een bedrijf dat taai taai maakt. En de tekst
wordt nog mooier. Hij vervolgt:
Wij weten dat onze taai taai reuze voedzaam is, maar voor alles is het
een lekkernij, te heerlijk om elke dag te eten. Laat het een
bijzondere tractatie blijven - en stel als regel: 1x per week taai
taai van Van Delft.
Het bedrijf bestaat nog steeds en maakt nog steeds taai taai. En nog
steeds wordt er op gewezen dat het een traktatie is. De aanbeveling om
het slechts een keer per week te eten is echter verdwenen.
Dat is jammer. Want hoewel we het hier niet hebben over een logo, is
dit toch een prachtig voorbeeld van een voorloper om de gezonde
voedselkeuze te bevorderen.
Consumenten helpen bij het maken van gezonde keuzes is dus niet iets
van de laatste jaren. De manier waarop is wel veranderd. Geen enkel
bedrijf zal het nu in zijn hoofd halen om over een product te zeggen:
koop het minder. Het tegendeel is het geval, zoals iedereen kan
constateren die wel eens in een supermarkt komt, tv kijkt of een
reclamefolder leest. Alle producten schreeuwen om aandacht en willen
verkocht worden.
Om de consument te helpen een gezondere keuze te maken in het enorme
aanbod van producten, is Albert Heijn twee jaar geleden begonnen met
zijn klavertjes systeem en is even later het Ik Kies Bewust logo
gelanceerd.
Op mijn verzoek heeft de Gezondheidsraad onderzocht of deze
gezondheidslogo's bijdragen aan een goede voedingsvoorlichting.
Dit was overigens al door mijn voorganger met de initiatiefnemers van
het Ik kies bewust-logo afgesproken.
We hebben de conclusies van dit onderzoek zojuist gehoord. Duidelijk
daaruit blijkt dat de criteria om een van de twee logo's op een
product te mogen plaatsen nog niet helemaal aansluiten bij de
Richtlijnen Goede Voedselkeuze van het Voedingscentrum.
Het logo zit niet alleen op producten die gunstig zijn voor het
voedingspatroon, maar ook op producten die ongunstig zijn voor het
voedingspatroon. Anders gezegd: ook op taai taai kan een logo zitten,
terwijl we dat toch beter niet vaker dan een keer per week moeten
eten.
Maar laat ik ook mijn complimenten uitspreken aan het adres van de
industrie, supermarkten en cateraars.
U heeft een gezonder aanbod hoog op de agenda staan en u wilt
consumenten op een gemakkelijke manier laten kiezen voor gezondere
producten. Dat is natuurlijk prima!
Maar dat neemt niet weg dat de Gezondheidsraad terecht stelt dat de
logo's alleen op die producten mogen die passen binnen de Richtlijnen
Goede Voedselkeuze. Alleen dan kun je als consument volledig
vertrouwen op de logo's en op een gemakkelijke manier een keuze maken.
Ik ben het met de Gezondheidsraad eens.
Ik wil heldere en eerlijke voorlichting voor consumenten. En dat
betekent ook dat er enig termijn maar één logo is en niet twee, zoals
nu. Tegelijkertijd realiseer ik me dat er de afgelopen jaren al flinke
stappen zijn gezet om producten gezonder te maken, juist door die
logo's.
Ik wil de industrie, retail en cateraars oproepen om op de ingeslagen
weg verder te gaan en aan beide zaken mee te blijven werken. Heldere
en eerlijke voorlichting en één set van criteria.
Dit is ongetwijfeld niet tegen dovenmansoren gezegd. Ik ga er van uit
dat u met het rapport van de Gezondheidsraad aan de slag gaat. We
hebben immers twee jaar geleden vastgesteld dat er een transparant en
wetenschappelijk getoetst systeem moet komen.
Aan die eis wil ik blijven vasthouden. Ik begrijp dat dat niet
onmiddellijk doorgevoerd kan worden, maar het is wel de richting die
we hebben ingeslagen en waar we over enkele jaren willen uitkomen. Om
dat te realiseren moeten we samen blijven optrekken.
Wat in het verlengde ligt van de logo's is de
voedingswaardedeclaratie.
Aan de hand hiervan kunnen consumenten zien hoeveel suiker, vet en
vitamines er in een product zit. Hoewel dat niet altijd verplicht is,
kom ik dat toch heel vaak op verpakkingen tegen. Maar ook dit systeem
kan nog enige verbetering gebruiken, zodat het nog beter aansluit op
de richtlijnen van het voedingscentrum.
Dames en heren,
Zoals ik zojuist duidelijk heb gemaakt, hecht ik aan een helder en
eerlijk logo dat aansluit op de Richtlijnen Goede Voedselkeuze van het
Voedingscentrum. Een dergelijk, begerenswaardig logo zal producenten
blijvend inspireren tot productinnovatie - minder zout, minder
verzadigd vet en minder lege calorieën.
Ik ben er van overtuigd dat als iedereen zich hiervoor inzet, we dit
over een paar jaar hebben gerealiseerd.
Maar zoals u weet is gezonde voeding alleen niet voldoende om de
steeds verder oprukkende epidemie van overgewicht tot staan te brengen
en om te buigen. Ook bewegen is noodzakelijk om de schrikbarende
cijfers - 40% van de volwassen Nederlanders heeft overgewicht en 15%
van de kinderen - terug te dringen.
Niet voor niets is bestrijding van overgewicht een speerpunt van mijn
preventiebeleid.
En ik hoop dat ik op uw steun kan rekenen om Nederland gezonder te
maken. Dat is niet alleen in het voordeel van de mensen waarom het
gaat, maar ook in uw voordeel. Uit cijfers blijkt dat de jaarlijkse
kosten van ziekteverzuim door te dikke werknemers momenteel maar
liefst 600 miljoen euro bedraagt. Bovendien stijgen de jaarlijkse
verzuimkosten door ernstig overgewicht en obesitas met 11%.
Het is daarom ook in het belang van uw eigen organisatie om te dikke
werknemers te wijzen op de gevaren van een ongezonde leefstijl.
U hebt de mogelijkheid om alle consumenten, dus ook uw eigen
werknemers, te helpen bij hun keuze voor een gezonde leefstijl door
één helder en eerlijk logo op uw producten te plaatsen.
Ik ga er vanuit dat u dat ook doet en dat we over enige tijd kunnen
vaststellen dat het logo aansluit op de Richtlijnen Goede Voedselkeuze
van het Voedingscentrum.
Dán kan een makkelijke keuze tegelijk een gezondere keuze zijn.
Ik wens u veel succes!
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport