Senternovem
03-12-2008 | Biomassa uit natuur, bos, landschap en de houtketen;
Organisatie van keten van wezenlijk belang
Het programma `biomassa uit natuur, bos, landschap en de houtketen',
dat valt onder het thema Groene Grondstoffen is in de Innovatieagenda
Energie opgenomen in de `shortlist' van in 2008 te starten
activiteiten. Met een startbudget, dat in de zomer van 2008 vrijkwam,
is sinds september een aantal `quick win'-projecten gestart, die nog
dit jaar zullen zijn afgerond.
De `quick win'-projecten zijn een concreet voortvloeisel van het in
juni 2008 gesloten convenant `Schone en Zuinige Agrosectoren'. Daarin
is een apart hoofdstuk opgenomen over biomassa uit natuur, bos,
landschap en de houtketen. Een werkgroep, waarin verschillende
agrosectoren zijn vertegenwoordigd, richt zich op het uitwerken van de
in dit hoofdstuk opgenomen ambities. Marleen van den Ham, van het
ministerie van LNV en voorzitter van de werkgroep: "Een van die
afspraken is bijvoorbeeld dat voldoende restmaterialen worden
vrijgemaakt om een energiehoeveelheid van 32 PJ te kunnen produceren.
Dat is genoeg om 8% van de Nederlandse huishoudens van energie te
kunnen voorzien."
Mogelijkheden biomassa
Met biomassa afkomstig uit bos, natuur, landschap en houtketen kun je
een heleboel dingen doen. Dan gaat het niet alleen om het opwekken van
duurzame warmte en elektriciteit. Biomassa kun je - nu of in de
toekomst, als de techniek verder is ontwikkeld - ook gebruiken voor
het maken van bijvoorbeeld transportbrandstoffen, chemicaliën en
(bouw-)materialen. Sommige toepassingen zijn al redelijk vergevorderd
zoals de benutting van hout voor het opwekken van warmte; andere
toepassingen vergen verdere technologische innovaties. Maar daarmee is
de kous niet af, stelt Van den Ham: "De technische haalbaarheid van
toepassingen is slechts één schakel uit de keten en er moet nog heel
wat gebeuren om alle verschillende schakels te verbinden tot een
geheel."
Ketenonderdelen organiseren
"Alle verschillende ketenonderdelen moeten georganiseerd worden en wij
richten ons als werkgroep op de vraag wat daarvoor nodig is", zegt Van
den Ham. "Uit veel bos- en natuurgebieden kan nog veel meer biomassa
worden gehaald dan nu, zonder de biodiversiteit te schaden. Maar als
alles in kleine hoopjes verspreid ligt, komt niemand het ophalen. Een
belangrijke vraag is dus ook: hoe kun je het met het oog op de
logistiek zo optimaal mogelijk organiseren? En hoe komt een
energieproducent die behoefte heeft aan biomassa in contact met een
boseigenaar die van zijn `restmaterialen' af wil? Ze kennen elkaar nu
nog niet. Wij helpen de keten compleet te maken door bijvoorbeeld
energieproducenten en terreinbeheerders met elkaar in contact te
brengen."
`Quick win'-projecten
De `quick win'-projecten die al in 2008 zijn uitgevoerd en grotendeels
zijn gefinancierd vanuit de Innovatieagenda Energie hebben allemaal
betrekking op stukjes uit de keten. Zo richtte een van de projecten
zich bijvoorbeeld op het informeren van particuliere terreineigenaren
over de mogelijkheden van biomassa: verkopen aan een energieproducent,
of de biomassa zelf inzetten voor de productie van warmte of
elektriciteit. Een ander project omvatte de inventarisatie van de
hoeveelheid beschikbare biomassa rondom Velden. Op basis van deze
inventarisatie kunnen de daar gevestigde tuinders bepalen of het
zinvol is om over te stappen op een met biomassa gestookte
warmtekrachtcentrale. Dit project leverde daarmee een bijdrage aan de
doelstelling van het platform `Kas als Energiebron'.
Basis voor verdere innovatie
Van den Ham: "Deze `quick win'-projecten, waar overigens enorm veel
belangstelling voor was, vormen een basis voor verdere innovatie
binnen de keten." Op dit moment schrijft de werkgroep een
meerjarenvisie en een jaarplan voor 2009. "Daarnaast zoeken we
financiering voor projecten die de werkgroep in 2009 wil opstarten.
Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het efficiënter oogsten van biomassa,
het beter benutten van niet-houtige restmaterialen (zoals heide, riet
en vooral: gras) en het verbeteren van raffinagetechnieken zodat de
restmaterialen voor meerdere toepassingen bruikbaar zijn."