Rijksuniversiteit Groningen

"Gerhart Hauptmann ist bei uns zu Hause!" Zur Rezeption der sozialkritischen Dramen Gerhart Hauptmanns in der DDR

Datum: 11 december 2008

Promotie: mw. P. Tallafuss, 13.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: "Gerhart Hauptmann ist bei uns zu Hause!" Zur Rezeption der sozialkritischen Dramen Gerhart Hauptmanns in der DDR

Promotor(s): mw. prof.dr. W. Wende

Faculteit: Letteren

Dramaturg Gerhart Hauptmann `geannexeerd' door DDR

Met haar proefschrift maakt promovenda Petra Tallafuss eens te meer duidelijk dat in de voormalige Duitse Democratische Republiek (DDR) theater en politiek op vele wijzen vervlochten waren. Gerhart Hauptmann, auteur en winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur, en onderwerp van Tallafuss' onderzoek, blijkt een typerend voorbeeld voor deze samenhang. Zijn werk werd door de autoriteiten gebruikt om het regime legitimiteit te verschaffen.

Gerhart Hauptmann, auteur en winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur, werd in het najaar van 1945 aangesteld als erevoorzitter van de `Kulturbund zur demokratischen Erneuerung Deutschlands' (Cultuurverbond ten behoeve van de democratische vernieuwing van Duitsland). Dit maakte hem tot mentor van de culturele wederopbouw van Duitsland. Het feit dat Hauptmann voor deze taak uitverkoren werd, alsmede de verering die hij in de Sovjet-Unie genoot, droegen er wezenlijk toe bij dat Hauptmann en zijn werk in de Sovjet-Russische bezettingszone (SBZ) en de vroege DDR zeer succesvol waren. Hij gold als `tweede Goethe' en daarmee als `integratiefiguur' voor het burgerdom en garantie voor continuïteit. Zijn humanistische autoriteit moest het gebrek aan legitimiteit van de SBZ/DDR versluieren. Hauptmanns overlijden in 1946 deed geen afbreuk aan deze verwachtingen. Integendeel, de rouwplechtigheid, waar de politieke elite van de SBZ/DDR bij aanwezig was, was een van de eerste officiële gelegenheden waar de persoon Hauptmann werd `geannexeerd' voor `het nieuwe Duitsland'. Centraal in het proefschrift van Tallafuss staat het onderzoek naar `Rezeptionsstrategien' en interpretatie van het sociaal-kritische werk van Hauptmann en de DDR.

Petra Tallafuss (Duitsland, 1977) studeerde aan de universiteiten van Heidelberg en Dresden en aan Queen's University Kingston (Canada). Zij verrichtte haar onderzoek bij de Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen. Tallafuss is werkzaam bij de Hochschule Neubrandenburg.