Universiteit van Tilburg

2 december 2008

Tolerantie nauwelijks veranderd in tijdperk Fortuyn

Presentatie eerste resultaten European Values Study 2008

Nederlanders zijn sinds 1999 niet minder tolerant geworden en ook het onderling vertrouwen is niet afgenomen. Dat blijkt uit de nieuwste resultaten van de European Values Study, een langlopend wetenschappelijk onderzoek naar waarden in Europa. Op 11 december worden de eerste resultaten uit 2008 gepresenteerd tijdens een hoorzitting in het Europees Parlement.

De European Values Study volgt sinds 1981 de ontwikkeling van waarden in Europa. De Universiteit van Tilburg is een van de initiatiefnemers en de trekker van dit sociaal wetenschappelijk onderzoek. Om de negen jaar wordt in landen in Europa een representatieve groep burgers uitgebreid gevraagd naar hun meningen en standpunten over tal van onderwerpen. Bent u gelukkig? Hoe belangrijk is god in uw leven? Vindt u het bezwaarlijk om naast een homoseksueel of een grote familie te wonen? Hoe belangrijk vindt u een goed salaris? Vindt u het huwelijk ouderwets? Vertrouwt u de politie? En uw landgenoten? Wat vindt u belangrijke waarden om uw kinderen mee te geven? Etcetera, etcetera?.

Trends
De laatste meting van EVS dateert van voor de 'Fortuynperiode' (1999). "Sindsdien wordt vaak gesteld dat de Nederlandse maatschappij is verhard, maar ik zie die trend niet", stelt Paul de Graaf, hoogleraar Sociologie aan de Universiteit van Tilburg. Hij concludeert dit op basis van de eerste resultaten van de Nederlandse enquetes in 2008. "Het percentage Nederlanders dat mensen in het algemeen vertrouwt, is zelfs gegroeid tussen 1999 en 2008, van 60 naar 63 procent. In 1981 en 1990 lagen deze percentage overigens een stuk lager, namelijk op 44 en 53 procent". Het EVS onderzoek bestrijkt inmiddels een periode van bijna 30 jaar (een volledige generatie) en biedt daardoor steeds meer zicht op veranderingen in waarden. In de loop van 2009 zullen de data uit alle Europese landen binnen zijn en kunnen vele onderzoekers aan de slag om deze grondig te analyseren en te interpreteren. Data van EVS-2008 zullen ook worden gebruikt in de permanente tentoonstelling over Europa in het nieuwe Visitors' Centre van het Europarlement dat in aanbouw is.

Hoorzitting
Een tipje van de sluier over de recente ontwikkelingen in waarden in Nederland, Duitsland en Roemenië wordt opgelicht tijdens een hoorzitting van het Europese Parlement op 11 december in Brussel in het kader van het jaar van de interculturele dialoog. Deze hoorzitting is georganiseerd door de grootste fractie (EVP-ED) van het Europees Parlement. Sprekers zijn onder andere Eurocommissaris Jan Fígel verantwoordelijk voor onderwijs, training, cultuur en jeugd, en voormalig minister van financiën Onno Ruding. Paul de Graaf zal de eerste onderzoeksresultaten voor Nederland toelichten. Hij zal behalve over het 'Fortuyn-effect' ook spreken over individualisering en blijvende waardenverschillen tussen landen in Europa.