MBO-leerlingen zelfsturender met ontwikkelingsportfolio en advies
24 november 2008
MBO-leerlingen die een ontwikkelingsportfolio en gericht advies van
hun mentor krijgen, zijn beter in staat om een eigen aanpak en
verbeterpunten voor hun leertraject te formuleren. Dit blijkt uit
onderzoek van Wendy Kicken. Zij zag dat leerlingen van een
vraaggestuurde kappersopleiding door gebruik van het
ontwikkelingsportfolio en het gerichte advies zelfsturingsvaardigheden
opdoen die ze bij binnenkomst op het MBO vaak nog niet hadden. Kicken
promoveert op 12 december aan de Open Universiteit Nederland.
Om tegemoet te komen aan individuele verschillen tussen leerlingen,
wordt het middelbaar beroepsonderwijs (MBO) steeds vaker vormgegeven
volgens de principes van vraaggestuurd onderwijs. Leerlingen krijgen
dan de vrijheid zelf hun leertraject uit te zetten en te bepalen welke
leertaken ze willen uitvoeren om hun persoonlijke leerdoelen te
behalen. Startende MBO-leerlingen zijn dit echter vaak niet gewend.
Wendy Kicken onderzocht hoe leerlingen van een vraaggestuurde
kappersopleiding ondersteund kunnen worden in hun
zelfsturingsvaardigheden door middel van een ontwikkelingsportfolio en
een op het portfolio gebaseerd advies.
Voor de onderzoeken werd een Systematisch Taak Evaluatie en Planning
Portfolio (STEPP) ontwikkeld. In dit digitaal web-based
ontwikkelingsportfolio verzamelden leerlingen (zelf)beoordelingen van
uitgevoerde leertaken, formuleerden ze leerdoelen en maakten zij een
selectie van taken om aan hun leerdoelen te werken. Tijdens
mentorgesprekken ontvingen zij advies gericht op het verbeteren van
hun vermogen om hun eigen prestatie te beoordelen, leerdoelen te
formuleren en taken te selecteren.
Leerproces
Leerlingen die het ontwikkelingsportfolio vaak gebruikten, gaven aan
dat het werken met het portfolio hen heeft geholpen bij het sturen van
hun eigen leerproces. Ook de mentor vond dat studenten die het
portfolio frequent gebruikten, beter in staat waren om hun prestaties
te beoordelen, zich meer bewust waren van hun verbeterpunten en
geschiktere taken selecteerden dan leerlingen die het portfolio minder
vaak gebruikten.
Een ontwikkelingsportfolio in combinatie met advies blijkt een
veelbelovende aanpak te zijn om leerlingen te stimuleren tot het
uitvoeren van betekenisgerichte leeractiviteiten die hen helpen om hun
zelfsturingsvaardigheden te ontwikkelen. Met name de vaardigheden om
verbeterpunten te formuleren en plannen van aanpak te formuleren
worden positief beïnvloed wanneer leerlingen advies ontvangen.
Wendy Kicken, 'Portfolio use in vocational education, helping students
to direct their learning'. Het onderzoek is gefinancierd door de
Programmaraad voor het Onderwijsonderzoek (PROO) van NWO.
..............................
Meer informatie bij:
* drs. Wendy Kicken (Open Universiteit Nederland)
* wendy.kicken@ou.nl
* promotie: 12 december
* promotoren: Prof. dr. J.J.G. van Merriënboer
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek