Universiteit van Tilburg 8 december 2008
Wereldwijde GÜlenbeweging bestrijdt radicalisering met dialoog en
onderwijs
Promotie GÜrkan Çelik over beweging van Turkse moslimintellectueel
Als oplossing voor de radicalisering en polarisering sinds de
aanslagen van 11 september en - in Nederland - de moord op Pim
Fortuyn, zet de internationale Gülenbeweging dialoog en onderwijs in.
Volgens Gürkan Çelik is de beweging van de moslimintellectueel
Fethullah Gülen daarmee goed op weg in de strijd tegen radicalisering.
Çelik promoveert op 12 december aan de Universiteit van Tilburg op een
onderzoek naar de beweging.
Spanningen tussen bevolkingsgroepen in het Westen worden in toenemende
mate toegeschreven aan etnische minderheden en de islam. Westerse
mogendheden proberen islamitische radicalisering te beheersen en de
druk op migranten om cultureel te assimileren neemt toe. Moslims in
westerse landen en daarbuiten reageren daar op verschillende manieren
op. Deze respons varieert van radicalisering tot liberalisering. De
van oorsprong Turkse Gülenbeweging is een voorbeeld van een gematigde
beweging die probeert bij te dragen aan het dichten van de kloof
tussen moslims en niet-moslims.
De Gülenbeweging is een los netwerk van zelfstandige organisaties
zoals scholen, universiteiten, niet-gouvernementele instellingen,
media- en uitgeversondernemingen, vooral in de Turkse diaspora.
Geïnspireerd door de moslimintellectueel Fethullah Gülen ziet de
beweging dialoog en onderwijs als middelen om sociale cohesie te
bevorderen. Veel Turkse moslims zien de beweging als een nieuwe manier
om islamitische waarden zoals vrede, vergeving, respect en
rechtvaardigheid uit te dragen en in dialoog te gaan met mensen met
een andere levensbeschouwing.
Gürkan Çelik onderzocht het gedachtegoed van deze activistische
beweging. Hij concludeert dat de aanhangers van de beweging op termijn
inderdaad het hoofd zouden kunnen bieden aan onwetendheid, armoede en
onenigheid door het bouwen aan sociale cohesie in de samenleving.
Volgens Gülen is de enige weg tot vrede en rechtvaardigheid het bieden
van adequate interculturele en morele educatie, waarin
wetenschappelijke kennis en ethische waarden geïntegreerd zijn. Hij en
zijn volgelingen ontwikkelden een vorm van onderwijs die op dit
uitgangspunt is gestoeld. Docenten in de beweging vervullen een
belangrijke rol als voorbeeld en voor het ontwikkelen van morele
waarden. Daarnaast is dialoog het sleutelwoord van de beweging voor de
bevordering van sociale cohesie en intercultureel en interreligieus
partnerschap.
Als de projecten van de beweging slagen, zal de wereld beter het hoofd
weten te bieden aan sociale spanningen, aldus Çelik, zodat deze niet
langer uitmonden in terreur, anarchie en conflicten. 'Met haar
educatieve en interculturele activisme is de Gülenbeweging een goede
start in de strijd tegen radicalisering.'
Gürkan Çelik (1976, Macka, Turkije) studeerde Beleids- en
organisatiewetenschappen aan de Universiteit van Tilburg. Hij voerde
zijn promotieonderzoek uit bij de Stichting Vorming Multicultureel
Kader (SVMK). Çelik houdt zich bezig met themas als human resource
management, leiderschap, diversiteit, onderwijs en ontwikkeling.
Enkele publicaties van hem zijn Stapsgewijs naar een nieuwe cultuur-
en leiderschapsstijl (Europees Centrum voor Servant-Leadership, 2002)
en Servant Leadership (Hizmetkar Liderlik, 2003). Çelik is voorzitter
van de Dialoog Academie in Rotterdam.
Universiteit van Tilburg